Yr Hwiangerddi | Page 6

torrit gwys fel torri gaws,
Fe fyddai'n haws dy ddiodde.
CXXI. PRUN?
Dic Golt a gysgodd yn y cart,
Fe'i speiliwyd o'i geffyle;
A phan ddihunodd, holi wnai,--
"Ai Dic wyf fi, ai nage?
Os Dic wyf fi, ces golled flin,--
Mi gollais fy ngheffyle;
Ac os nad Dic, 'rwy'n fachgen smart,
Enillais gart yn rhywle."

CXXII. DAMWAIN.
Shigwti wen Shon-Gati,
Mae crys y gwr heb olchi,
Fe aeth yr
olchbren gyda'r nanf,
A'r wraig a'r plant yn gwaeddi.
CXXIII. COED TAN.
Gwern a helyg
Hyd Nadolig.
Bedw, os cair,
Hyd Wyl Fair;

Cringoed caeau
O hynny hyd Glamai;
Briwydd y fran
O hynny
ymlaen.
CXXIV. FFAIR PWLLHELI.
Aeth fy Ngwen i ffair Pwllheli,
Eisio padell bridd oedd arni;
Rhodd
am dani saith o sylltau,
Cawswn i hi am dair a dimau.
CXXV. BORE GOLCHI.
Aeth fy Ngwen ryw fore i olchi,
Eisio dillad glan oedd arni;
Tra bu
Gwen yn 'mofyn sebon,
Aeth y dillad hefo'r afon.
CXXVI. BORE CORDDI.
Aeth fy Ngwen ryw fore i gorddi,
Eisio menyn ffres oedd arni;
Tra
bo Gwen yn 'mofyn halen,
Aeth y ci a'r menyn allan.
CXXVII. SEREN DDU.
Seren ddu a mwnci,
Sion y gof yn dyrnu,
Modryb Ann yn pigo pys,
A minnau'n chwys dyferu.
CXXVIII. BENTHYG LLI.

Si so gorniog,
Grot a pheder ceiniog,
Un i mi, ac un i chwi,
Ac un i'r dyn,
Am fenthyg y lli gorniog.
CXXIX. LLAWER O HONYNT.
Ceiliog bach y Wyddfa
Yn canu ar y bryn,
Hwyaid Aber Glaslyn
Yn nofio ar y llyn;
Gwyddau Hafod G'regog
Yn gwaeddi "wich di wach,"
A milgwn Jones Ynysfor
Ar ol y llwynog bach.
CXXX. LLE MAE PETHAU.
Mae yn y Bala flawd ar werth,
Mae'n Mawddwy berth i lechu,
Mae yn Llyn Tegid ddwr a gro,
Mae'n Llundain o i bedoli;
Ac yng Nghastell Dinas Bran
Mae ffynnon lan i ymolchi.
CXXXI. HEN LANC.
Briodi di?
Na wnaf byth!
Wyt ti'n siwr?
Ydw'n siwr.
Hen lanc yn byw fy hunan
Ydwyf fi;
Yn meddu cwrs o arian,

Ydwyf fi;
Yn meddwl am briodi?
Priodi, na wnaf byth;
Waeth beth fydd gennyf wedyn,
Ond poenau lond fy nyth.
CXXXII. CARU FFYDDLON.
Mae nhw'n dwedyd ac yn son
Mod i'n caru yn sir Fon;
Minne sydd
yn caru'n ffyddlon
Dros y dwr yn sir Gaernarfon.
CXXXIII. CARU YMHELL.
Caru yng Nghaer, a charu yng Nghorwen,
Caru yn Nyffryn Clwyd a
Derwen;
Caru 'mhellach dros y mynydd,
Cael yng Nghynwyd
gariad newydd.
CXXXIV. ELISABETH.
Elisabeth bach, a briodwch chwi fi?
Dyma'r amser gore i chwi;
Tra
bo'r drym yn mynd trwy'r dre,
Tra bo'ch calon bach yn ei lle.
CXXXV. SHONTYN.
Shontyn, Shontyn, y gwr tynn;
Clywed y cwbl, a dweyd dim.
CXXXVI. GLAW.
Mae'n bwrw glaw allan,
Mae'n hindda'n y ty,
A merched Tregaron
Yn chwalu'r gwlan du.
CXXXVII. Y CARWR TRIST.
Bachgen bach o Ddowles,

Yn gweithio'n ngwaith y tan,
Bron a thorri 'i galon
Ar ol y ferch fach lan;
Ei goesau fel y pibau,
A'i freichiau fel y brwyn,
Ei ben e fel pytaten,
A hanner llath o drwyn.
CXXXVIII. JOHN.
Ar y ffordd wrth fynd i Lerpwl,
Gwelais Iohn ar ben y cwpwr;

Gofynnnis iddo beth oedd o'n wneyd;
"Bwyta siwgwr, paid a deyd."
CXXXIX. BREUDDWYD.
Gwelais neithiwr, drwy fy hun,
Lanciau Llangwm bod yg un;
Rhai
mewn uwd, a rhai mewn llymru,
A rhai mewn buddai, wedi boddi.
CXL. PEDOLI, PEDINC.
Pedoli, pedoli, pe-dinc,
Mae'n rhaid i ni bedoli
Tae e'n costio i ni bunt;
Pedol yn ol, a phedol ymlaen,
Pedol yn eise o dan y droed ase,--
Bi-dinc, bi-dinc, bi-dinc.
CXLI. PEDOLI, PEDROT.
Pedoli, pedoli, pedoli, pe-drot,
Mae'n rhaid i ni bedoli
Tae e'n costio i ni rot;
Pedol yn ol, a phedol ymlaen,
Pedol yn eise o dan y droed ase,--
Bi-drot, bi-drot, bi-drot.

CXLII. PEDOLI'R CEFFYL GWYN.
Pedoli, pedoli, pe-din,
Pedoli'r ceffyl gwyn;
Pedoli, pedoli, pe-doc,

Pedoli'r ebol broc.
CXLIII. ROBIN DIR-RIP.
Robin dir-rip,
A'i geffyl a'i chwip;
A'i gap yn ei law,
Yn rhedeg
trwy'r baw.
CXLIV. GWCW!
"Gw-Cw!" medd y gog,
Ar y gangen gonglog;
"Gw-cw!" medd y
llall,
Ar y gangen arall.
CXLV. GARDYSON.
Shoni moni, coesau meinion,
Cwtws y gath yu lle gardyson.
CXLVI. ESGIDIAU.
Lle mae 'i sgidie?
Pwy sgidie?
Sgidie John.
Pwy John?
John diti.
Pwy diti?
Diti 'i fam.
Pwy fam?
I fam e'.
Pwy e'?
E' 'i hunan.
CXLVII. ROBIN GOCH.
Robin goch ar ben y rhiniog,
A'i ddwy aden yn anwydog;
Ac yn
dwedyd yn ysmala,--
"Mae hi'n oer, mi ddaw yn eira."

CXLVIII. CHWARE.
Canwch y gloch!
(Tynnu yn un o'r cudynau gwallt)
Curwch y drws!
(Taro'r talcen a'r bys)
Codwch y glicied!
(Gwasgu blaen y trwyn i fyny)
Dowch i mewn, dowch i mewn,
dowch i mewn!
(Rhoi'r bys ar y wefus).
CXLIX. CARIAD.
Mae gen i gariad glan, glan,
Gwrid coch a dannedd man;
Ei dwy ael
fel ede sidan,
Gwallt ei phen fel gwiail arian.
CL. DEWIS OFER.
Mynd i'r ardd i dorri pwysi,
Gwrthod lafant, gwrthod lili;
Pasio'r
pinc a'r rhosod cochion,
Dewis pwysi o ddanadl poethion.
CLI. LADI FACH BENFELEN.
Ladi bach benfelen,
Yn byw ar ben y graig,
Mi bobith ac mi olchith,
Gwnaiff imi burion gwraig;
Mi startsith ac mi smwddith,
Gwnaiff imi burion bwyd,
Fe wnaiff i'r haul dywynnu
Ar ben y Garreg Lwyd.
CLII. CYDYMDEIMLAD.
Trueni mawr oedd gweled
Y merlyn bach diniwed,
Ac arno fe y

chwys yn drwyth,
Wrth lusgo llwyth o ddefed.