Van Toledo naar Granada, deel 2 | Page 7

band tusschen de beide vorsten nauwer heeft aangehaald. Het is een in

vele opzichten zeer merkwaardig kunstwerk. Onder de prachtige
gewaden, die afwisselen naarmate van de feestelijke gelegenheden,
waarbij zij worden gedragen, is een beweegbare pop verborgen, een
automaat, welke in beweging werd gebracht door een uurwerk, dat nu
gebroken of verroest is. De goê gemeente was natuurlijk zeer onder den
indruk, als de Senora het hoofd genadig nederboog, of het van rechts
naar links wendde, als om het oor te leenen aan de smeekingen, die de
geloovigen tot haar opzonden. Het hoofd en de handen, uit cederhout
gesneden, zijn zeer kinderlijk en primitief behandeld. Van het gouden
haar, dat het hoofd bedekte, zijn enkel de gele zijden draden over, die
vroeger met goud waren overtrokken. Het beeld schijnt allerlei
veranderingen te hebben ondergaan, wat gemakkelijk kon gebeuren,
onder de bedekking der prachtige gewaden en mantels, waarmede het
omhangen was. De maagd is van een staande tot een zittende houding
overgegaan, terwijl het kind Jezus, dat later aan de groep is toegevoegd,
eerst op den eenen, en toen op den anderen arm geplaatst werd, en zelfs
van een nieuw hoofd is voorzien, toen het oorspronkelijke was
gebroken. Van de oudste kleederdracht der Senora zijn alleen de
schoenen bewaard. Het kapittel heeft den heer Gestozo y Perez, een
geleerd oudheidkundige te Sevilla, in staat gesteld, ze nauwkeurig te
bezichtigen. Het zijn schoenen van fijn wit geitenleer van Cordova,
waarop gouden leliën zijn geborduurd. Ter weerszijden zijn zij versierd
met achtpuntige gouden sterren, waarboven in gothische letters het
woord "amor" is aangebracht. Zelfs de binnenzijde vertoont een fraaie
teekening van luchtige arabesken. Zij zijn een zeer schoon voorbeeld
van de kunstvaardigheid der handwerkslieden van Cordova, en het best
bewaarde schoeisel eener edelvrouw uit de 13de eeuw. Uit het feit, dat
op deze schoenen leliën zijn aangebracht heeft men gemeend, te
moeten opmaken, dat het beeld van franschen oorsprong was. Maar de
gothische letters zijn daarvoor te slecht geteekend, en ook de
behandeling van het gezicht en de handen doet niet aan fransche kunst
denken. Het is niet onmogelijk, dat deze ledepop uit het Noorden
afkomstig is, uit Holland of Vlaanderen, waar zulke knappe
uurwerkmakers waren, en dat de kleeding in Cordova en Sevilla werd
vervaardigd. De Senora de los Reyes is zeker wel de beschermvrouw
der kathedraal; maar zij is omringd door een schare van jongere zusters.
Zoo vindt men er de Madonna del Pilar, in klei geboetseerd door Pedro

Millan, en de Maagd der Rust, beiden kunstwerken uit het einde der
15de eeuw, en geheel in den geest der noordelijke kunstenaars
behandeld. De kalme uitdrukking van de laatstgenoemde, de natuurlijke
rust van het slapende kind, de gevoelige behandeling van het materiaal,
waaraan zelfs de beschildering geen afbreuk kan doen, hebben steeds
grooten indruk gemaakt op iederen toeschouwer. Vele legenden zijn in
omloop omtrent de wonderdadige kracht van het beeld. Een zeker
dapper ridder, Fernando de Contreras, had volijverig gestreden tegen de
vijanden der kerk. Maar na een vermoeienden veldtocht voelde hij zijn
einde naderen. Hij vreesde den dood niet; maar zag met angst een
langdurig ziekbed voor oogen. Op zekeren morgen knielde hij in de
kathedraal, en sprak tot de maagd der Rust: "O heilige moeder Gods,
als uw knecht u getrouw heeft gediend, roep hem dan aan uwe zijde in
het paradijs, en schenk hem vrede in het graf." Als de welriekende geur
van voorjaarsbloemen steeg zijn gebed omhoog en de vrome ridder had
nauwelijks deze woorden gesproken, of een lange, dunne slang glipte
uit zijn mond, en op hetzelfde oogenblik kreeg hij zijn gezondheid
terug.
Al betoont zich de moeder Gods medelijdend en genadig jegens haar
getrouwen, zij straft de ongeloovigen, die het wagen, haar te beleedigen,
met onverbiddelijke gestrengheid.
Ten minste, dit moet men afleiden uit een ander verhaal, teekenend
voor de onverdraagzaamheid op godsdienstig gebied, die zoo treurig is
in Spanje. Een rijke Jood, die tot het Christendom heette bekeerd te zijn,
ging elken dag naar de kathedraal, om in 't geheim de Heilige Maagd te
beleedigen. Als het scheen alsof hij geheel in gebed en beschouwing
verzonken was, prevelde hij binnensmonds afschuwelijke
verwenschingen. Op zekeren avond, toen hij schijnbaar in vervoering
voor het beeld geknield lag, en het reeds donker begon te worden,
wilden de bewakers, die de deuren moesten sluiten, hem herinneren, dat
het tijd was zich te verwijderen. Toen zij zagen, dat hij niet opstond,
naderden zij hem, en bespeurden, dat hij zich niet kon bewegen, en
zelfs niet kon worden weggedragen, want zijn lichaam was zoo zwaar
als lood. Doodelijk verschrikt biechtte hij zijn misdrijf. "Elken dag",
riep hij uit, "beleedigde ik deze vrouw; thans heeft zij mij gestraft."

De vrome Sevillanen geven de voorkeur aan de drie bovengenoemde
Madonnas, de kunstenaar bewondert nog meer de Concepcion van Juan
Montanes, achter het koor, en een andere