The Georgics [in Latin] | Page 8

rarissima quaeque Lyaeo---?ante locum capies oculis alteque iubebis?in solido puteum demitti omnemque repones?rursus humum et pedibus summas aequabis harenas.?Si deerunt, rarum pecorique et vitibus almis?aptius uber erit; sin in sua posse negabunt?ire loca et scrobibus superabit terra repletis,?spissus ager; glaebas cunctantis crassaque terga?exspecta et validis terram proscinde iuvencis.?Salsa autem tellus et quae perhibetur amara,?frugibus infelix---ea nec mansuescit arando?nec Baccho genus aut pomis sua nomina servat---?tale dabit specimen: tu spisso vimine qualos?colaque prelorum fumosis deripe tectis;?huc ager ille malus dulcesque a fontibus undae?ad plenum calcentur; aqua eluctabitur omnis?scilicet, et grandes ibunt per vimina guttae;?at sapor indicium faciet manifestus et ora?tristia temptantum sensu torquebit amaro.?Pinguis item quae sit tellus, hoc denique pacto?discimus: haud umquam manibus iactata fatiscit,?sed picis in morem ad digitos lentescit habendo.?Humida maiores herbas alit, ipsaque iusto?laetior. Ah nimium ne sit mihi fertilis illa?nec se praevalidam primis ostendat aristis!?Quae gravis est, ipso tacitam se pondere prodit,?quaeque levis. Promptum est oculis praediscere nigram,?et quis cui color. At sceleratum exquirere frigus?difficile est: piceae tantum taxique nocentes?interdum aut hederae pandunt vestigia nigrae?his animadversis terram multo ante memento?excoquere et magnos scrobibus concidere montis,?ante supinatas aquiloni ostendere glaebas,?quam laetum infodias vitis genus. Optima putri?arva solo: id venti curant gelidaeque pruinae?et labefacta movens robustus iugera fossor.?Ac si quos haud ulla viros vigilantia fugit,?ante locum similem exquirunt, ubi prima paretur?arboribus seges et quo mox digesta feratur,?mutatam ignorent subito ne semina matrem.?Quin etiam caeli regionem in cortice signant,?ut, quo quaeque modo steterit, qua parte calores?Austrinos tulerit, quae terga obverterit axi,?restituant: adeo in teneris consuescere multum est.?Collibus an plano melius sit ponere vitem,?quaere prius. Si pinguis agros metabere campi,?densa sere; in denso non segnior ubere Bacchus;?sin tumulis adclive solum collisque supinos,?indulge ordinibus, nec setius omnis in unguem?arboribus positis secto via limite quadret.?Ut saepe ingenti bello cum longa cohortis?explicuit legio et campo stetit agmen aperto,?directaeque acies, ac late fluctuat omnis?aere renidenti tellus, necdum horrida miscent?proelia, sed dubius mediis Mars errat in armis:?omnia sint paribus numeris dimensa viarum;?non animum modo uti pascat prospectus inanem,?sed quia non aliter viris dabit omnibus aequas?terra neque in vacuum poterunt se extendere rami.
Forsitan et scrobibus quae sint fastigia quaeras.?ausim vel tenui vitem committere sulco.?Altior ac penitus terrae defigitur arbos,?aesculus in primis, quae quantum vertice ad auras?aetherias, tantum radice in Tartara tendit.?Ergo non hiemes illam, non flabra neque imbres?convellunt; inmota manet, multosque nepotes,?multa virum volvens durando saecula vincit.?Tum fortis late ramos et bracchia pandens?huc illuc, media ipsa ingentem sustinet umbram.
Neve tibi ad solem vergant vineta cadentem,?Neve inter vitis corylum sere, neve flagella?summa pete aut summa defringe ex arbore plantas?tantus amor terrae---neu ferro laede retunso?semina, neve oleae silvestris insere truncos:?nam saepe incautis pastoribus excidit ignis,?qui furtim pingui primum sub cortice tectus?robora conprendit frondesque elapsus in altas?ingentem caelo sonitum dedit; inde secutus?per ramos victor perque alta cacumina regnat?et totum involvit flammis nemus et ruit atram?ad caelum picea crassus caligine nubem,?praesertim si tempestas a vertice silvis?incubuit glomeratque ferens incendia ventus.?Hoc ubi, non a stirpe valent caesaeque reverti?possunt atque ima similes revirescere terra;?infelix superat foliis oleaster amaris.
Nec tibi tam prudens quisquam persuadeat auctor?tellurem Borea rigidam spirante movere.?Rura gelu tum claudit hiems nec semine iacto?concretam patitur radicem adfigere terrae.?Optima vinetis satio, cum vere rubenti?candida venit avis longis invisa colubris,?prima vel autumni sub frigora, cum rapidus Sol?nondum hiemem contingit equis, iam praeterit aestas.?Ver adeo frondi nemorum, ver utile silvis;?vere tument terrae et genitalia semina poscunt.?Tum pater omnipotens fecundis imbribus Aether?coniugis in gremium laetae descendit et omnis?magnus alit magno commixtus corpore fetus.?Avia tum resonant avibus virgulta canoris?et Venerem certis repetunt armenta diebus;?parturit almus ager Zephyrique tepentibus auris?laxant arva sinus; superat tener omnibus humor;?inque novos soles audent se germina tuto?credere, nec metuit surgentis pampinus austros?aut actum caelo magnis aquilonibus imbrem,?sed trudit gemmas et frondes explicat omnis.?Non alios prima crescentis origine mundi?inluxisse dies aliumve habuisse tenorem?crediderim: ver illud erat, ver magnus agebat?orbis et hibernis parcebant flatibus Euri,?cum primae lucem pecudes hausere virumque?terrea progenies duris caput extulit arvis,?inmissaeque ferae silvis et sidera caelo.?Nec res hunc tenerae possent perferre laborem,?si non tanta quies iret frigusque caloremque?inter, et exciperet caeli indulgentia terras.
Quod superest, quaecumque premes virgulta per agros,?sparge fimo pingui et multa memor occule terra,?aut lapidem bibulum aut squalentis infode conchas;?inter enim labentur aquae tenuisque subibit?halitus atque animos tollent sata; iamque reperti,?qui saxo super atque ingentis pondere testae?urgerent; hoc effusos munimen ad imbris,?hoc, ubi hiulca siti findit canis aestifer arva.
Seminibus positis superest diducere terram?saepius ad capita et duros iactare bidentis,?aut presso exercere solum sub vomere et ipsa?flectere luctantis inter vineta iuvencos;?tum levis calamos et rasae hastilia virgae?fraxineasque aptare sudes furcasque valentis,?viribus eniti quarum et contemnere ventos?adsuescant summasque sequi tabulata per ulmos.
Ac dum prima novis adolescit frondibus aetas,?parcendum teneris, et dum se laetus ad auras?palmes agit laxis per purum inmissus habenis,?ipsa acie nondum falcis temptanda, sed uncis?carpendae manibus frondes interque legendae.?Inde ubi iam validis amplexae stirpibus ulmos?exierint, tum stringe comas, tum bracchia tonde---?ante reformidant ferrum---tum denique dura?exerce imperia et ramos conpesce fluentis.
Texendae saepes etiam et pecus omne tenendum,?praecipue dum frons