The Georgics [in Latin] | Page 9

tenera inprudensque laborum;?cui super indignas hiemes solemque potentem?silvestres uri adsidue capreaeque sequaces?inludunt, pascuntur oves avidaeque iuvencae.?Frigora nec tantum cana concreta pruina?aut gravis incumbens scopulis arentibus aestas,?quantum illi nocuere greges durique venenum?dentis et admorso signata in stirpe cicatrix.?Non aliam ob culpam Baccho caper omnibus aris?caeditur et veteres ineunt proscaenia ludi?praemiaque ingeniis pagos et compita circum?thesidae posuere atque inter pocula laeti?mollibus in pratis unctos saluere per utres.?Nec non Ausonii, Troia gens missa, coloni?versibus incomptis ludunt risuque soluto?oraque corticibus sumunt horrenda cavatis?et te, Bacche, vocant per carmina laeta tibique?oscilla ex alta suspendunt mollia pinu.?Hinc omnis largo pubescit vinea fetu,?conplentur vallesque cavae saltusque profundi,?et quocumque deus circum caput egit honestum.?Ergo rite suum Baccho dicemus honorem?carminibus patriis lancesque et liba feremus?et ductus cornu stabit sacer hircus ad aram?pinguiaque in veribus torrebimus exta colurnis.
Est etiam ille labor curandis vitibus alter,?cui numquam exhausti satis est: namque omne quot annis?terque quaterque solum scindendum glebaque versis?aeternum frangenda bidentibus, omne levandum?fronde nemus. Redit agricolis labor actus in orbem?atque in se sua per vestigia volvitur annus.?Ac iam olim, seras posuit cum vinea frondes,?frigidus et silvis aquilo decussit honorem,?iam tum acer curas venientem extendit in annum?rusticus et curvo Saturni dente relictam?persequitur vitem attondens fingitque putando.?Primus humum fodito, primus devecta cremato?sarmenta et vallos primus sub tecta referto;?postremus metito. Bis vitibus ingruit umbra,?bis segetem densis obducunt sentibus herbae;?durus uterque labor: laudato ingentia rura,?exiguum colito. Nec non etiam aspera rusci?vimina per silvam et ripis fluvialis arundo?caeditur, incultique exercet cura salicti.?Iam vinctae vites, iam falcem arbusta reponunt,?iam canit effectos extremus vinitor antes:?sollicitanda tamen tellus pulvisque movendus?et iam maturis metuendus Iuppiter uvis.
Contra non ulla est oleis cultura; neque illae?procurvam exspectant falcem rastrosque tenacis,?cum semel haeserunt arvis aurasque tulerunt;?ipsa satis tellus, cum dente recluditur unco,?sufficit humorem et gravidas, cum vomere, fruges.?Hoc pinguem et placitam Paci nutritor olivam.
Poma quoque, ut primum truncos sensere valentis?et viris habuere suas, ad sidera raptim?vi propria nituntur opisque haud indiga nostrae.?Nec minus interea fetu nemus omne gravescit?sanguineisque inculta rubent aviaria bacis.?Tondentur cytisi, taedas silva alta ministrat,?pascunturque ignes nocturni et lumina fundunt.?Et dubitant homines serere atque inpendere curam?quid maiora sequar?---salices humilesque genestae?aut illae pecori frondem aut pastoribus umbram?Sufficiunt saepemque satis et pabula melli---?et iuvat undantem buxo spectare Cytorum?naryciaeque picis lucos, iuvat arva videre?non rastris, hominum non ulli obnoxia curae.?Ipsae Caucasio steriles in vertice silvae,?quas animosi Euri adsidue franguntque feruntque,?dant alios aliae fetus, dant utile lignum?navigiis pinus, domibus cedrumque cupressosque.?Hinc radios trivere rotis, hinc tympana plaustris?agricolae et pandas ratibus posuere carinas,?viminibus salices fecundae, frondibus ulmi,?at myrtus validis hastilibus et bona bello?cornus, Ituraeos taxi torquentur in arcus.?Nec tiliae leves aut torno rasile buxum?non formam accipiunt ferroque cavantur acuto.?Nec non et torrentem undam levis innatat alnus,?missa Pado; nec non et apes examina condunt?corticibusque cavis vitiosaeque ilicis alvo.?Quid memorandum aeque Baccheia dona tulerunt?Bacchus et ad culpam causas dedit; ille furentis?centauros leto domuit, Rhoetumque Pholumque?et magno Hylaeum Lapithis cratere minantem.
O fortunatos nimium, sua si bona norint,?agricolas! quibus ipsa procul discordibus armis?fundit humo facilem victum iustissima tellus.?Si non ingentem foribus domus alta superbis?mane salutantum totis vomit aedibus undam,?nec varios inhiant pulchra testudine postis?inlusasque auro vestes Ephyreiaque aera,?alba neque Assyrio fucatur lana veneno?nec casia liquidi corrumpitur usus olivi:?at secura quies et nescia fallere vita,?dives opum variarum, at latis otia fundis---?speluncae vivique lacus et frigida Tempe?mugitusque boum mollesque sub arbore somni---?non absunt; illic saltus ac lustra ferarum?et patiens operum exiguoque adsueta iuventus,?sacra deum sanctique patres; extrema per illos?iustitia excedens terris vestigia fecit.
Me vero primum dulces ante omnia Musae,?quarum sacra fero ingenti percussus amore,?accipiant caelique vias et sidera monstrent,?defectus solis varios lunaeque labores;?unde tremor terris, qua vi maria alta tumescant?obicibus ruptis rursusque in se ipsa residant,?quid tantum Oceano properent se tinguere soles?hiberni, vel quae tardis mora noctibus obstet.?Sin, has ne possim naturae accedere partis,?frigidus obstiterit circum praecordia sanguis:?rura mihi et rigui placeant in vallibus amnes,?flumina amem silvasque inglorius. O ubi campi?Spercheosque et virginibus bacchata Lacaenis?Taygeta! O, qui me gelidis convallibus Haemi?sistat et ingenti ramorum protegat umbra!?Felix, qui potuit rerum cognoscere causas,?atque metus omnis et inexorabile fatum?subiecit pedibus strepitumque Acherontis avari.?Fortunatus et ille, deos qui novit agrestis,?panaque Silvanumque senem Nymphasque sorores:?illum non populi fasces, non purpura regum?flexit et infidos agitans discordia fratres?aut coniurato descendens Dacus ab Histro,?non res Romanae perituraque regna; neque ille?aut doluit miserans inopem aut invidit habenti?quos rami fructus, quos ipsa volentia rura?sponte tulere sua, carpsit; nec ferrea iura?insanumque forum aut populi tabularia vidit.?sollicitant alii remis freta caeca ruuntque?in ferrum, penetrant aulas et limina regum;?hic petit excidiis urbem miserosque Penatis,?ut gemma bibat et Sarrano dormiat ostro;?condit opes alius defossoque incubat auro;?hic stupet attonitus rostris; hunc plausus hiantem?per cuneos---geminatus enim plebisque patrumque---?corripuit; gaudent perfusi sanguine fratrum,?exsilioque domos et dulcia limina mutant?atque alio patriam quaerunt sub sole iacentem.?Agricola incurvo terram dimovit aratro:?hinc anni labor, hinc patriam parvosque nepotes?sustinet, hinc armenta boum meritosque iuvencos.?Nec requies, quin aut pomis exuberet annus?aut fetu pecorum aut cerealis mergite culmi,?proventuque oneret sulcos atque horrea vincat.?Venit hiems: teritur Sicyonia baca trapetis,?glande sues laeti redeunt, dant arbuta silvae;?et varios ponit fetus autumnus