The Georgics [in Latin] | Page 6

horrida grando.?Hoc etiam, emenso cum iam decedit Olympo,?profuerit meminisse magis; nam saepe videmus?ipsius in voltu varios errare colores:?caeruleus pluviam denuntiat, igneus Euros;?sin maculae incipient rutilo inmiscerier igni,?omnia tum pariter vento nimbisque videbis?fervere. Non illa quisquam me nocte per altum?ire, neque a terra moneat convellere funem.?At si, cum referetque diem condetque relatum,?lucidus orbis erit, frustra terrebere nimbis?et claro silvas cernes Aquilone moveri.?Denique quid vesper serus vehat, unde serenas?ventus agat nubes, quid cogitet humidus Auster,?sol tibi signa dabit. Solem quis dicere falsum?audeat. Ille etiam caecos instare tumultus?saepe monet fraudemque et operta tumescere bella.?Ille etiam exstincto miseratus Caesare Romam,?cum caput obscura nitidum ferrugine texit?inpiaque aeternam timuerunt saecula noctem.?Tempore quamquam illo tellus quoque et aequora ponti?obscenaeque canes inportunaeque volucres?signa dabant. Quotiens Cyclopum effervere in agros?vidimus undantem ruptis fornacibus Aetnam?flammarumque globos liquefactaque volvere saxa!?Armorum sonitum toto Germania caelo?audiit, insolitis tremuerunt motibus Alpes.?Vox quoque per lucos volgo exaudita silentis?ingens et simulacra modis pallentia miris?visa sub obscurum noctis, pecudesque locutae,?infandum! sistunt amnes terraeque dehiscunt?et maestum inlacrimat templis ebur aeraque sudant.?Proluit insano contorquens vertice silvas?fluviorum rex Eridanus camposque per omnis?cum stabulis armenta tulit. Nec tempore eodem?tristibus aut extis fibrae adparere minaces?aut puteis manare cruor cessavit et altae?per noctem resonare lupis ululantibus urbes.?Non alias caelo ceciderunt plura sereno?fulgura nec diri totiens arsere cometae.?ergo inter sese paribus concurrere telis?Romanas acies iterum videre Philippi;?nec fuit indignum superis, bis sanguine nostro?Emathiam et latos Haemi pinguescere campos.?Scilicet et tempus veniet, cum finibus illis?agricola incurvo terram molitus aratro?exesa inveniet scabra robigine pila?aut gravibus rastris galeas pulsabit inanis?grandiaque effossis mirabitur ossa sepulchris.?Di patrii, Indigetes, et romule Vestaque mater,?quae Tuscum Tiberim et Romana Palatia servas,?hunc saltem everso iuvenem succurrere saeclo?ne prohibete! Satis iam pridem sanguine nostro?Laomedonteae luimus periuria Troiae;?iam pridem nobis caeli te regia, Caesar,?invidet atque hominum queritur curare triumphos;?quippe ubi fas versum atque nefas: tot bella per orbem,?tam multae scelerum facies; non ullus aratro?dignus honos, squalent abductis arva colonis?et curvae rigidum falces conflantur in ensem.?Hinc movet Euphrates, illinc Germania bellum;?vicinae ruptis inter se legibus urbes?arma ferunt; saevit toto Mars inpius orbe;?ut cum carceribus sese effudere quadrigae,?addunt in spatia et frustra retinacula tendens?fertur equis auriga neque audit currus habenas.
PUBLI VERGILI MARNOIS?GEORGICON
LIBER II
Hactenus arvorum cultus et sidera caeli,?nunc te, Bacche, canam, nec non silvestria tecum?virgulta et prolem tarde crescentis olivae.?Huc, pater o Lenaee---tuis hic omnia plena?muneribus, tibi pampineo gravidus autumno?floret ager, spumat plenis vindemia labris---?huc, pater o Lenaee, veni nudataque musto?tingue novo mecum direptis crura cothurnis.
Principio arboribus varia est natura creandis.?namque aliae nullis hominum cogentibus ipsae?sponte sua veniunt camposque et flumina late?curva tenent, ut molle siler lentaeque genestae,?populus et glauca canentia fronde salicta;?pars autem posito surgunt de semine, ut altae?castaneae nemorumque Iovi quae maxima frondet?aesculus atque habitae Grais oracula quercus.?Pullulat ab radice aliis densissima silva,?ut cerasis ulmisque; etiam Parnasia laurus?parva sub ingenti matris se subicit umbra.?Hos natura modos primum dedit, his genus omne?silvarum fruticumque viret nemorumque sacrorum.
Sunt aliae, quas ipse via sibi repperit usus.?Hic plantas tenero abscindens de corpore matrum?deposuit sulcis, hic stirpes obruit arvo?quadrifidasque sudes et acuto robore vallos;?silvarumque aliae pressos propaginis arcus?exspectant et viva sua plantaria terra;?nil radicis egent aliae summumque putator?haud dubitat terrae referens mandare cacumen.?Quin et caudicibus sectis---mirabile dictu---?truditur e sicco radix oleagina ligno.?Et saepe alterius ramos inpune videmus?vertere in alterius mutatamque insita mala?ferre pirum et prunis lapidosa rubescere corna.
Quare agite o proprios generatim discite cultus,?agricolae, fructusque feros mollite colendo,?neu segnes iaceant terrae. Iuvat Ismara Baccho?conserere atque olea magnum vestire Taburnum.?Tuque ades inceptumque una decurre laborem,?O decus, o famae merito pars maxima nostrae,?Maecenas, pelagoque volans da vela patenti;?non ego cuncta meis amplecti versibus opto,?non, mihi si linguae centum sint oraque centum,?ferrea vox; ades et primi lege litoris oram.?In manibus terrae; non hic te carmine ficto?atque per ambages et longa exorsa tenebo.
Sponte sua quae se tollunt in luminis oras,?infecunda quidem, sed laeta et fortia surgunt;?quippe solo natura subest. Tamen haec quoque, si quis?inserat aut scrobibus mandet mutata subactis,?exuerint silvestrem animum cultuque frequenti?in quascumque voles artis haud tarda sequentur.?Nec non et sterilis, quae stirpibus exit ab imis,?hoc faciat, vacuos si sit digesta per agros;?nunc altae frondes et rami matris opacant?crescentique adimunt fetus uruntque ferentem.?Iam quae seminibus iactis se sustulit arbos?tarda venit seris factura nepotibus umbram,?pomaque degenerant sucos oblita priores?et turpis avibus praedam fert uva racemos.?Scilicet omnibus est labor inpendendus et omnes?cogendae in sulcum ac multa mercede domandae.?Sed truncis oleae melius, propagine vites?respondent, solido Paphiae de robore myrtus;?plantis et durae coryli nascuntur et ingens?fraxinus Herculeaeque arbos umbrosa coronae?Chaoniique patris glandes, etiam ardua palma?nascitur et casus abies visura marinos.
Inseritur vero et fetu nucis arbutus horrida,?et steriles platani malos gessere valentis;?castaneae fagus, ornusque incanuit albo?flore piri glandemque sues fregere sub ulmis.?Nec modus inserere atque oculos inponere simplex.?Nam qua se medio trudunt de cortice gemmae?et tenuis rumpunt tunicas, angustus in ipso?fit nodo sinus: huc aliena ex arbore germen?includunt udoque docent inolescere libro.?Aut rursum enodes trunci resecantur et alte?finditur in solidum cuneis via, deinde feraces?plantae inmittuntur: nec longum tempus, et ingens?exsilit ad caelum ramis felicibus arbos?miraturque novas frondes et non