The Georgics [in Latin] | Page 6

surgentibus astris.
Ille ubi nascentem maculis
variaverit ortum
conditus in nubem medioque refugerit orbe,

suspecti tibi sint imbres; namque urget ab alto
arboribusque satisque
Notus pecorique sinister.
Aut ubi sub lucem densa inter nubila sese

diversi rumpent radii aut ubi pallida surget
Tithoni croceum linquens
Aurora cubile,
heu male tum mitis defendet pampinus uvas:
tam
multa in tectis crepitans salit horrida grando.
Hoc etiam, emenso cum
iam decedit Olympo,
profuerit meminisse magis; nam saepe videmus

ipsius in voltu varios errare colores:
caeruleus pluviam denuntiat,
igneus Euros;
sin maculae incipient rutilo inmiscerier igni,
omnia
tum pariter vento nimbisque videbis
fervere. Non illa quisquam me
nocte per altum
ire, neque a terra moneat convellere funem.
At si,
cum referetque diem condetque relatum,
lucidus orbis erit, frustra
terrebere nimbis
et claro silvas cernes Aquilone moveri.
Denique
quid vesper serus vehat, unde serenas
ventus agat nubes, quid cogitet

humidus Auster,
sol tibi signa dabit. Solem quis dicere falsum

audeat. Ille etiam caecos instare tumultus
saepe monet fraudemque et
operta tumescere bella.
Ille etiam exstincto miseratus Caesare
Romam,
cum caput obscura nitidum ferrugine texit
inpiaque
aeternam timuerunt saecula noctem.
Tempore quamquam illo tellus
quoque et aequora ponti
obscenaeque canes inportunaeque volucres

signa dabant. Quotiens Cyclopum effervere in agros
vidimus
undantem ruptis fornacibus Aetnam
flammarumque globos
liquefactaque volvere saxa!
Armorum sonitum toto Germania caelo

audiit, insolitis tremuerunt motibus Alpes.
Vox quoque per lucos
volgo exaudita silentis
ingens et simulacra modis pallentia miris

visa sub obscurum noctis, pecudesque locutae,
infandum! sistunt
amnes terraeque dehiscunt
et maestum inlacrimat templis ebur
aeraque sudant.
Proluit insano contorquens vertice silvas
fluviorum
rex Eridanus camposque per omnis
cum stabulis armenta tulit. Nec
tempore eodem
tristibus aut extis fibrae adparere minaces
aut puteis
manare cruor cessavit et altae
per noctem resonare lupis ululantibus
urbes.
Non alias caelo ceciderunt plura sereno
fulgura nec diri
totiens arsere cometae.
ergo inter sese paribus concurrere telis

Romanas acies iterum videre Philippi;
nec fuit indignum superis, bis
sanguine nostro
Emathiam et latos Haemi pinguescere campos.

Scilicet et tempus veniet, cum finibus illis
agricola incurvo terram
molitus aratro
exesa inveniet scabra robigine pila
aut gravibus
rastris galeas pulsabit inanis
grandiaque effossis mirabitur ossa
sepulchris.
Di patrii, Indigetes, et romule Vestaque mater,
quae
Tuscum Tiberim et Romana Palatia servas,
hunc saltem everso
iuvenem succurrere saeclo
ne prohibete! Satis iam pridem sanguine
nostro

Laomedonteae luimus periuria Troiae;
iam pridem nobis
caeli te regia, Caesar,
invidet atque hominum queritur curare
triumphos;
quippe ubi fas versum atque nefas: tot bella per orbem,

tam multae scelerum facies; non ullus aratro
dignus honos, squalent
abductis arva colonis
et curvae rigidum falces conflantur in ensem.

Hinc movet Euphrates, illinc Germania bellum;
vicinae ruptis inter se

legibus urbes
arma ferunt; saevit toto Mars inpius orbe;
ut cum
carceribus sese effudere quadrigae,
addunt in spatia et frustra
retinacula tendens
fertur equis auriga neque audit currus habenas.
PUBLI VERGILI MARNOIS
GEORGICON
LIBER II
Hactenus arvorum cultus et sidera caeli,
nunc te, Bacche, canam, nec
non silvestria tecum
virgulta et prolem tarde crescentis olivae.
Huc,
pater o Lenaee---tuis hic omnia plena
muneribus, tibi pampineo
gravidus autumno
floret ager, spumat plenis vindemia labris---
huc,
pater o Lenaee, veni nudataque musto
tingue novo mecum direptis
crura cothurnis.
Principio arboribus varia est natura creandis.
namque aliae nullis
hominum cogentibus ipsae
sponte sua veniunt camposque et flumina
late
curva tenent, ut molle siler lentaeque genestae,
populus et
glauca canentia fronde salicta;
pars autem posito surgunt de semine,
ut altae
castaneae nemorumque Iovi quae maxima frondet
aesculus
atque habitae Grais oracula quercus.
Pullulat ab radice aliis
densissima silva,
ut cerasis ulmisque; etiam Parnasia laurus
parva
sub ingenti matris se subicit umbra.
Hos natura modos primum dedit,
his genus omne
silvarum fruticumque viret nemorumque sacrorum.
Sunt aliae, quas ipse via sibi repperit usus.
Hic plantas tenero
abscindens de corpore matrum
deposuit sulcis, hic stirpes obruit arvo

quadrifidasque sudes et acuto robore vallos;
silvarumque aliae
pressos propaginis arcus
exspectant et viva sua plantaria terra;
nil
radicis egent aliae summumque putator
haud dubitat terrae referens
mandare cacumen.
Quin et caudicibus sectis---mirabile dictu---

truditur e sicco radix oleagina ligno.
Et saepe alterius ramos inpune
videmus
vertere in alterius mutatamque insita mala
ferre pirum et
prunis lapidosa rubescere corna.

Quare agite o proprios generatim discite cultus,
agricolae, fructusque
feros mollite colendo,
neu segnes iaceant terrae. Iuvat Ismara Baccho

conserere atque olea magnum vestire Taburnum.
Tuque ades
inceptumque una decurre laborem,
O decus, o famae merito pars
maxima nostrae,
Maecenas, pelagoque volans da vela patenti;
non
ego cuncta meis amplecti versibus opto,
non, mihi si linguae centum
sint oraque centum,
ferrea vox; ades et primi lege litoris oram.
In
manibus terrae; non hic te carmine ficto
atque per ambages et longa
exorsa tenebo.
Sponte sua quae se tollunt in luminis oras,
infecunda quidem, sed
laeta et fortia surgunt;
quippe solo natura subest. Tamen haec quoque,
si quis
inserat aut scrobibus mandet mutata subactis,
exuerint
silvestrem animum cultuque frequenti
in quascumque voles artis haud
tarda sequentur.
Nec non et sterilis, quae stirpibus exit ab imis,
hoc
faciat, vacuos si sit digesta per agros;
nunc altae frondes et rami
matris opacant
crescentique adimunt fetus uruntque ferentem.
Iam
quae seminibus iactis se sustulit arbos
tarda venit seris factura
nepotibus umbram,
pomaque degenerant sucos oblita priores
et
turpis avibus praedam fert uva racemos.
Scilicet omnibus est labor
inpendendus et omnes
cogendae in sulcum ac multa mercede
domandae.
Sed truncis oleae melius, propagine vites
respondent,
solido Paphiae de robore myrtus;
plantis et durae coryli nascuntur et
ingens
fraxinus Herculeaeque arbos umbrosa coronae
Chaoniique
patris glandes, etiam ardua palma
nascitur et casus abies visura
marinos.
Inseritur vero et fetu nucis arbutus horrida,
et steriles platani malos
gessere valentis;
castaneae fagus, ornusque incanuit albo
flore piri
glandemque sues fregere sub ulmis.
Nec modus