Szachy i Warcaby: Droga do mistrzostwa | Page 6

pion przemie?ci siê na g5, bia3e mog1 zawróci? czarnego piona o jedno pole i zbi? go swoim pionem. Ten sposób zbijania nazywa siê “en passant” (francuskie okre?lenie “w przelocie”) i mo?e by? dokonany tylko przez piona, nigdy przez figurê.
Na koniec nale?y wspomnie? o promocji (przemianie) piona w figurê. Dzieje siê to automatycznie kiedy pion osi1gnie ostatni (pierwszy) rz1d szachownicy. Gracz musi wtedy zdj1? piona z szachownicy i po3o?y? na jego miejsce dowoln1 figurê (z wyj1tkiem króla). Tak wiêc mo?e siê zdarzy?, ?e gracz bêdzie gra3 trzema lub wiêcej wie?ami, go?cami, skoczkami czy hetmanami. Z tego wzglêdu, ?e hetman jest najsilniejsz1 figur1, piony praktycznie zawsze promuje siê do hetmana.
Mimo i? pion ma wzglêdnie niewielk1 warto?? mierzon1 jego mobilno?ci1 -- zasiêgiem ruchu -- jest bardzo warto?ciow1 bierk1, poniewa? zawsze istnieje mo?liwo?? jego przemiany w hetmana.
Roszada
Tylko raz w trakcie gry wolno graczowi poruszy? dwie figury w jednym ruchu. To posuniêcie nazywane jest roszad1 i bior1 w nim udzia3 król oraz wie?a. W trakcie roszady król porusza siê o dwa pola w kierunku wie?y, a wie?a przechodzi ponad królem i staje obok niego. W pozycji na diagramie 3 obaj gracze mog1 wykona? roszady na dowolnym skrzydle.
Bia3e roszuj1c na skrzydle królewskim powinny postawi? króla na g1, a wie?ê na f1; roszuj1c na skrzydle hetma?skim król powinien przesun1? siê na pole c1, a wie?a na d1. Analogicznie, czarne powinny roszowa? przesuwaj1c króla na g8 i wie?ê na f8, lub króla na c8 i wie?ê na d8.
+---------------------------------------+ 8 | #W | | | | #K | | | #W | |---------------------------------------| 7 | # | # | # | | #H | # | # | # | |---------------------------------------| 6 | | | #S | # | | #S | | | |---------------------------------------| 5 | | | #G | | # | | ^G | | |---------------------------------------| 4 | | | ^G | | ^ | | #G | | |---------------------------------------| 3 | | | ^S | ^ | | ^S | | | |---------------------------------------| 2 | ^ | ^ | ^ | ^H | | ^ | ^ | ^ | |---------------------------------------| 1 | ^W | | | | ^K | | | ^W | +---------------------------------------+ a b c d e f g h
DIAGRAM 3.

+---------------------------------------+ 8 | #W | #S | | | #K | | | #W | |---------------------------------------| 7 | # | # | | | | # | # | # | |---------------------------------------| 6 | | | # | | | | | | |---------------------------------------| 5 | | | | # | ^ | | | | |---------------------------------------| 4 | | ^G | | | | ^ | | | |---------------------------------------| 3 | | | | | #S | ^S | | | |---------------------------------------| 2 | ^ | ^ | ^ | | | | ^ | ^ | |---------------------------------------| 1 | ^W | | | | ^K | | | ^W | +---------------------------------------+ a b c d e f g h
DIAGRAM 4.
Roszada jest dozwolona tylko wtedy, gdy ani król ani wie?a maj1ca wzi1? udzia3 w roszadzie nie wykonywa3y jeszcze ?adnych ruchów, ?adne z pól miêdzy królem i wie?1 nie jest zablokowane i ?adne z trzech pól, po których ma przemie?ci? siê król nie jest kontrolowane przez bierkê nieprzyjaciela. Je?eli król jest szachowany, gracz nie mo?e wykona? roszady. Na diagramie 4 ani bia3e, ani czarne nie mog1 wykona? roszady.
SPECYFICZNE OKRE?LENIA
Atak i obrona.
Mówimy, ?e bierka ATAKUJE inn1 bierkê, je?eli w wyniku wykonanego ruchu ta pierwsza staje na pozycji pozwalaj1cej w nastêpnym posuniêciu zbi? t1 drug1. Tak wiêc, w pozycji na diagramie 5, bia3e mog1 zaatakowa? czarnego go?ca przesuwaj1c swoj1 wie?ê na d1 lub e6.
Mówimy, ?e bierka BRONI inn1 bierkê, je?eli stoi w ten sposób, ?e w razie, gdyby jaka? bierka przeciwnika zbi3a bierkê bronion1, zostanie zbita przez bierkê broni1c1. Tak wiêc, w pozycji na diagramie 5, czarne mog1 obroni? swojego go?ca przesuwaj1c skoczka na e4 lub e8 w razie, gdyby bia3e zaatakowa3y go wie?1 z d1. Je?eli bia3e zaatakuj1 z e6, czarne nie bêd1 mog3y broni? go?ca skoczkiem, dlatego, ?e na e4, jak równie? na e8 skoczek bêdzie bezbronny i mo?e zosta? zbity przez wie?ê. Czarne maj1 znacznie prostsz1 mo?liwo?? obronienia siê przed atakiem wie?y z e6 poprzez zbicie jej pionem f7. Z tego wzglêdu bia3e nie powinny atakowa? wie?1 z e6.

Szach i mat
Je?eli bierka wykona ruch, w wyniku którego atakuje króla przeciwnika, mówimy, ?e król jest “zaszachowany”. Gracz, którego król jest w szachu musi wykona? posuniêcie, w wyniku którego król przestanie by? szachowany, inaczej przegrywa partiê.
+---------------------------------------+ 8 | | | | | | | #K | | |---------------------------------------| 7 | | | | | | # | # | | |---------------------------------------| 6 | | | | #G | | #S | | # | |---------------------------------------| 5 | | | | | | | | | |---------------------------------------| 4 | ^ | | | |