Szachy i Warcaby: Droga do mistrzostwa | Page 7

| | | | |---------------------------------------| 3 | | | ^ | | | | | ^ | |---------------------------------------| 2 | | | | | | | ^ | | |---------------------------------------| 1 | | | | | ^W | | ^K | | +---------------------------------------+ a b c d e f g h
DIAGRAM 5.
Jest to jedyna sytuacja, w której gracz nie ma wolnego wyboru posuniêcia.
Je?eli nie ma mo?liwo?ci zbicia atakuj1cej bierki, s1 tylko dwie mo?liwo?ci wyj?cia z szacha. Jedna z nich to wprowadzenie swojej bierki miêdzy króla, a szachuj1c1 figurê, a druga to zej?cie królem z linii ataku. Na diagramie 5 czarne mog1 da? szacha przesuwaj1c go?ca na c5. W odpowiedzi, bia3e maj1 do dyspozycji cztery ruchy. Mog1 albo przesun1? króla na f1, h1 lub h2, albo zas3oni? króla stawiaj1c wie?ê na e3. Skorzystanie z tej ostatniej mo?liwo?ci by3oby bardzo nierozwa?ne, poniewa? czarne po prostu zbi3yby wie?ê go?cem, szachuj1c ponownie bia3ego króla. Sytuacja nie uleg3aby wiêc zmianie, za wyj1tkiem tego, ?e bia3e straci3yby wie?ê. Król bia3ych nie mo?e przesun1? siê na f2, poniewa? nadal by3by szachowany przez go?ca.
Zamiast szachowa? z c5 czarne mog3yby zaatakowa? króla bia3ych na h2. Ale w tym przypadku król móg3by po prostu zbi? go?ca.
Je?eli by3oby teraz posuniêcie bia3ych, mog3yby da? szacha wie?1 na e8. Ale czarne mog1 zbi? wie?ê skoczkiem. Z pewno?ci1 by tak post1pi3y zamiast odchodzi? królem na h7 czy os3ania? go go?cem na f8.
Gdy król jest szachowany i nie istnieje posuniêcie, które mog3oby go od tego szacha uwolni?, mówimy, ?e jest on zamatowany i gra dobiega ko?ca. Na diagramie 6 mamy przyk3ad mata w jednym posuniêciu.
Je?eli teraz by3oby posuniêcie bia3ych, mog3yby one zbi? piona na g6 hetmanem. Teraz król czarnych jest zaszachowany, poniewa? w kolejnym ruchu zagra?a mu zbicie. Król nie mo?e przesun1? siê ani na g7 ani h7, poniewa? te dwa pola znajduj1 siê pod kontrol1 hetmana bia3ych.

+---------------------------------------+ 8 | | | | ^W | | #S | #K | #W | |---------------------------------------| 7 | # | #G | # | | | # | | | |---------------------------------------| 6 | | # | #H | #G | | | # | | |---------------------------------------| 5 | | | | | | | | | |---------------------------------------| 4 | | | | | | ^S | ^S | | |---------------------------------------| 3 | | ^G | | ^H | | | | ^ | |---------------------------------------| 2 | ^ | ^ | ^ | | | | ^ | ^K | |---------------------------------------| 1 | | | | | | | | | +---------------------------------------+ a b c d e f g h
DIAGRAM 6.
Co wiêcej, ten ostatni nie mo?e zosta? zbity przez piona f7, poniewa? wtedy czarny król zosta3by zbity przez go?ca z b3. Pion jest “zwi1zany” przez go?ca. Czarny skoczek równie? nie mo?e zbi? bia3ego hetmana, poniewa? jest zwi1zany przez wie?ê bia3ych. Ostatecznie, nie ma bierki, któr1 mo?na by wstawi? miêdzy bia3ego hetmana i czarnego króla; innymi s3owy: czarne s1 zamatowane, przegra3y partiê.
Je?eli teraz by3oby posuniêcie czarnych, powinny zbi? piona na g2 swoim hetmanem. Teraz król bia3ych jest szachowany przez hetmana czarnych. Nie mo?e on zbi? hetmana poniewa? zosta3by zbity przez go?ca z b7. Równie? skoczek z f4 nie mo?e zbi? hetmana, poniewa? jest zwi1zany go?cem z d6. Co wiêcej, król nie mo?e uciec na g1, h1 czy g3, dlatego, ?e te trzy pola znajduj1 siê w zasiêgu dzia3ania czarnego hetmana, a wiêc nie istnieje posuniêcie, które uwolni3oby bia3ego króla z szacha: jest zamatowany, bia3e przegra3y.

Pat
Je?eli gracz nie bêd1c szachowanym, nie mo?e wykona? poprawnego posuniêcia (które nie wprowadza3oby króla pod szacha), mówimy, ?e nast1pi3 PAT. W tym przypadku gra ko?czy siê remisem. Diagram 7 pokazuje przyk3adow1 pozycjê.
Bia3e bêd1c na posuniêciu, mog1 zako?czy? grê remisem szachuj1c wie?1 na f3, mimo, i? ich si3y s1 du?o s3absze. Czarne nie mog1 wykona? w odpowiedzi dobrego posuniêcia, poniewa? i tak wie?a bia3ych zbije hetmana. Czarne zbijaj1 wiêc wie?ê bia3ych hetmanem, powoduj1c tym posuniêciem powstanie sytuacji patowej, poniewa? bia3e nie maj1 teraz posuniêcia, które nie wprowadza3oby ich króla pod bicie.
+---------------------------------------+ 8 | | | | | | | | | |---------------------------------------| 7 | | | | | | | | | |---------------------------------------| 6 | | | | | | | | | |---------------------------------------| 5 | | | | | | | | | |---------------------------------------| 4 | | | | | | | | | |---------------------------------------| 3 | | | | #H | | | | #K | |---------------------------------------| 2 | | | | | | ^W | | | |---------------------------------------| 1 | | | | | #W | ^S | ^K | | +---------------------------------------+ a b c d e f g h
DIAGRAM 7.
Je?eli to czarne by3yby na posuniêciu, mog3yby 3atwo wygra?. W3a?ciwie maj1 one dwie mo?liwo?ci dania bia3ym mata w trzech posuniêciach. Jedna z nich to zbicie skoczka wie?1, zaatakowanie króla i zmuszenie wie?y bia3ych do bicia (poniewa? król nie ma ?adnego pola do odej?cia), nastêpnie