Si Tandang Basio Macunat | Page 3

at sasabihin co, pó, sa inyo,
na cung mahigpit ang aquing maestro, ay lalo pa póng mahigpit ang
aquing magulang tingnan, pó, ninyo ang canilang guinagaua.
Pagdating co, pó, sa bahay na nangaling sa escuelahan, ay sinusulit, pó,
aco nang sinusulit nang aquing manga magulang, na cung ano,t, ano
cayang natutuhan sa arao na yaon; at cung ano,t, anong bilin sa aquin
nang maestro; at cung ano,t, anong guinaua co; at cung ano,t, ano pa,
pó, na lubhang marami. Sa pagsusulit pong ito,i, ang catotohanan, pó,
ang aquing sinasabi at isinasagot, at malaqui póng totoo ang tacot cong
magsabi nang casinungalingan sa aquing magulang.
Sa dacong gabi, at pagcatapos nang aming hapunan, na ang cadalasan
po,i, canin lamang na ualang ulam, ó mayroon mang ulam, ay caunting
bayabas, ó dulong, ó saguin, ó canduli, ó hipon cayá ay quinacalong
aco nang aquing ama, ó nang aquing ina, at sari-sari, pó, ang itinuturo
nila sa aquin. Mayroon, pó, sa pagdadasal; may sa pagcocompisal; may
sa paquiquinabang, may sa paquiquipagcapoua tauo, at sa iba,t, iba
pang catungculan nang tauong cristiano, ayon sa inaabot nang canilang
pag-iisip, at magandang calooban nila sa aquin.
Dito, pó, sa lagay na ito ay lumalacad nang lumalacad ang panahon, at
aco pó,i, macapagcompisal na, at nacapagcomulgar, cung macailan na;
at marunong na, pó, acong bumasa, sumulat at nang caunting _cuenta;_
at caalam-alam co ay sumapit na aco sa cabagongtauohan.
Nang magcagayon; aco pó,i, nananaghiling totoo sa capoua cong
bagongtauong naquiquita cong gumagala cung gabi, at lumiligao cung
saansaan, sa pahintulot nang canilang magulang. Caya, pó, minsan,
dala nang aquing capanaghilian, ay nangusap aco sa aquing tatay sa
boong galang nang ganito:
Tatay, baquit, pó,i, hindi ninyo acong pahintulutan, na manaog at
lumigao-ligao, at sumaaya-saya diyan sa bayan na para bagang
naquiquita cong guinagaua nang capoua cong bagongtauo?
Nang maringig, pó, nang tatay co itong aquing capamanhican sa caniya,

tila pó,i, natataua-taua, at tila naman namamangot-mangot, nguni,t,
hindi siya nagalit, bagcos sumagot sa aquin nang banayad na banayad
nang gayon:
Basio, icao,i, anac co; icao ay iisa-isang anac co, na minamahal cong
totoo, at minamabait co pa; subali,t, ica,i, batang bata pa; ica,i, isang
hangal pa, na hindi pa marunong na cumilala nang manga silo at
carayaan nang demonio, nang manga lamang bayan at nang sariling
catauoan caya, inaalaala co, na baca sacali, cung cata,i, pahintulutang
manaog at lumigao diyang paris nga nang guinagaua nang caramihan
nang casingbinata mo, ay lumubog ca sa putican, at palubuguin mo pati
ang magulang mo, at mapahamac nang para-para ang ating caloloua.
Caya houag cang managhili, Basio, sa maling caugalian nang capoua
nating tagalog, na ang sagot nila baga, cung sila,i, sisihing tungcol sa
manga ugaling ito, ay: may bait din, anila, ang canilang manga anac; at
cung itong canilang anac ay nalulubog na sa guitna nang putican, ay
ang quinacatouiran nang magulang ay gayon: _siyang talaga nang
Panginoong Dios, bago_ bago,i, casalanan nilang sarili, dahilan sa
canilang capabayaan, at dahilan sa capahintulutan nila sa canilang
manga anac na lumagay sa panganib na icalulubog nila. Houag mong
alalahanin, Basio, iyang manga bagay na iyan, sapagca,t, cung may aua
ang Panginoon Dios ay macaquiquita ca rin nang pacacasalan, di man
icao,i, lumigao.
Pinaquingan co, pong, maigui itong hatol nang tatay co, at baga man,
tila, may cumucutcot at humahalucay sa aquing dibdib, ay umayon
aco,t, umalinsunod sa calooban nang aquing magulang nang puspos at
lubos na pagsunod; At ngayong oras na ito,i, masasabi co, pó, sa inyo,
na aco,i, nagpapasalamat at nagpapasalamat nang maraming-marami sa
aquing namatay na ama, dahilan sa magaling na pagtuturo niya sa aquin.
Seguro, po,i, mahahango na, pó, ninyo dito sa aquing sinalita ang
naguing calagayan co, niyong aco,i, bagong tauo at soltero: subali,t,
gayon man, ay sasalaysayin co, pó, sa inyo, na ualang palico-licong
sabi.
Ang naguing buhay co, po, niyong panahong yaon, ay ganito.
Pag-umagaumaga na madilim pa, ay guiniguising aco nang aquing
tatay, ¡saan di, pó, at aco,i, matuluguin, palibhasa,i, bata pa!, at
pagcabangon, ay nagdadasal cami nang caunting pagpasalamat sa
Panginoon Dios, at inumaga caming buhay pa. Tuloy nagsisimba

caming dalaua nang tatay, co, cung maaga ang Misa, at hangan cami,
pó,i, nasasasimbahan, ay naghahanda ang aquing ina nang
ano-anomang maipacain ó maipainom sa aming magtatay, at masama,
pó, rao, ang uica ni inda, na cami ay pasasa-trabajo na ualang laman
ang sicmura.
Caya pangagaling, pó, namin sa Simbahan ay cumacain po, cami, ó
humuhigop caya nang balang nacayanan ihanda ni ina, at siya na, pó,
yaon na, pó, cami nang tatay sa amin-aming guinagua, na ualang oui sa
bahay cundi nang sangdaling oras sa _pag-aalmorsal_, nang dacong a
las nueve, at saca sa pagcain nang tanghaliang pagtugtog nang a las
doce, cung sacali,t, hindi, pó, cami pinacacain nang may patrabajo ó
nagpapagaua sa amin.
Pag-oui, pó, namin cung gabi, na pagcatapos nang aming gaua, ay
pinahahapon