Sa Ano Nabubuhay Ang Tao | Page 2

sinidlan ng takot at nasabi sa sarili:
--Pinatay; hinubdan ng damit at inihagis dito; kung lapitan ko ay baka ako pa ang mapahamak.
Kanyang linagpasan, tinalikdan na sa kanyang paningin ang taong yaon. Makaraan ang sandali, ay lumingon siya at nakita niyang ang tao'y lumayo sa pader at gumalaw na wari tinititigan siya. Sa tuwi-tuwi na ay lalu siyang nahihintakutan, nag-antanda ang magsasapatos at tinaya ang kanyang kalooban kung uurong o tatakas.
Kung siya'y lapitan ko,--dinidilidili niya--di malayong ako'y mapahamak. Ano kayang tao ito? Tila mandin masama; dadaluhungin ako at ako'y hindi maliligtas. Kung hindi man ako patayin ay hahalayin ako. Gayunman, hindi ako makapaghuhubad upang bihisan ko siya, upang ipagkaloob ko sa kanya iring tanging suot. Magtutumulin ako.
At dinalas ang hakbang. Pagdaka'y napatigil sa daan,--Anong inaasal mo sa sarili. Anong gagawin mo? Namamatay ang isang tao at iyong kinatatakutan at nilalayuan. Mayaman ka na ba kaya? Natatakot ka bang mawalan ng kayamanan? Ano, Semel, ito'y hindi magaling.

II
Pagdaka'y bumalik si Semel sa simbahan at tinungo ang tao. Pagkalapit ay minasdang maigi. Ang taong yaon ay bata pa at may mabuting katawan. Wala namang anumang bugbog na nababakat sa kanyang katawang hubad, nguni't nanginginig sa ginaw at parang nagulat. Sa pagkasandal sa pader ay hindi tumitingin kay Semel; sa pagkahiya mandin ay hindi man lamang maidilat ang mga mata. Tinunghan ni Semel at agad nabuhay ang loob ng taong yaon, idinilat ang mga mata, inilingon ang ulo at minasdan si Semel.
Pagkamalas ng magsasapatos ng tinging yaon ay nagtaglay ng pag-ibig doon sa taong di niya kilala. Inilapag ang kanyang dalang bota; kinalag ang kanyang sinturon at naghubad ng sako.
--Hala,--aniya,--huwag ka nang magbadya pa ng anuman; magbihis ka; madali ka; hala, dali-daliin mo ...
Tinagnan ni Semel sa bisig yaong di niya kilala, ibinangon, itinayo, saka minasdan ang kanyang katawang maganda. Maputi at pati nga ng kanyang kaayaayang mukha.
Ipinatong ni Semel sa mga balikat ang sako; nguni't di matumpakan ng lalaki ang pag-susuot ng manggas. Isinuot ni Semel, ibinutones, nilagyan ng sinturon, inalis ang kanyang gorang sira-sira at isusuot sana, datapwa't nakaramdam siya ng ginaw sa ulo at inisip:
--Ako'y kalbong-kalbo, at siya'y may mahahabang buhok na kulot.
At muling isinuot ang gora.
--Mabuti manding suutan siya ng bota.
At pagkaluhod sa siping nuong lalaki, ay isinuot ang mga bota niyang dala. Saka, ng maitindig niya, ay kanyang pinagsalitaang:
--Ano, kapatid! Hala, gumalaw ka ng kaunti. Ikaw ay magpainit. Huwag na tayong magluwat dito. Tayo na.
Nguni't ang lalaki ay nakatayo pa, di umiimik, malugod na minamasdan ni Semel; di makapagbigkas ng isa man lamang salita.
--Anong nangyayari sa iyo? Bakit di ka magsalita? Hindi maaaring magparaan tayo ng taginaw rito. Kailangang umuwi tayo ng bahay. Eto ang aking tungkod, iyong tungkurin kung nanghihina ka; hala, tayo na.
At ang lalaki ay lumakad at di naiwan.
Sila'y magkasabay at nangusap si Semel.
--Tagasaan ka?
--Hindi ako tagarito.
--Kilala ko ang mga tao sa lupang ito; eh, bakit nasa likuran ka ng simbahan?
At ang tugon ng kasama:
--Hindi ko masabi.
--Ikaw baga'y hinarang?
--Hindi, walang humarang sa aking sinuman; pinarusahan ako ng Diyos.
--Alam na natin, na ang lahat ay galing sa Diyos; nguni't may pinagbubuhatan. Saan ka paroroon?
--Kahit saan.
Namangha si Semel. Ang taong ito'y walang pagmumukhang masama, ang boses niya'y kalugod-lugod, nguni't walang ipinagbabadya na tungkol sa kanyang sarili. Inisip ni Semel na may mga bagay na di masaysay at pinagsalitaan ang kasama.
--Sumama ka sa aking bahay at ng mainitan ka.
Nagpatuloy lumakad at sinabayan ng kasama. Humihip ng malakas ang hangin at pinaspas ang baro ni Semel. Sapagka't napawi na ang alak, ay nagdamdam ng ginaw. Nagmadaling nagbububulong at iniisip:
--?Mabuting gawa ito! Mabuting balabal ang dala ko! Ako'y nanaog upang bumili ng isang balabal, at sa pagbalik ay wala man lamang ako kahi't sako at may dala pa akong isang taong hubad. Di nga ako katutuwaan ni Matrena.
Si Matrena, ay ang kanyang asawa. Sa ganitong pag-aala-ala kay Matrena ay nagulomihanan si Semel; nguni't paglingon niya sa kasama ay naalaala niya yaong tinging ipinamalas sa kanya mula roon sa simbahan at muling nagdamdam ng kagalakan sa kalooban.

III
Ang asawa ni Semel ay nag-ayos ng bahay na maaga; nagsibak ng kahoy, sumalok ng tubig, nagpakain ng mga bata at kumain pati siya, saka nag-isip. Iniisip ang kakanin, nararapat kayang ihanda ngayon o bukas. May natitira pang kaunti sa paminggalan; kung si Semel ay nakakain na sa nayon at hindi humapon mamayang gabi ay may kasiyang pagkain sa kinabukasan. Muli't muling tinignan ang nalalabing pagkain.
--Hindi ako magtitinapay ngayon,--aniya;--saka kakaunti ang aking harina; baka sakaling umabot hanggang biyernes.
Pagkatapos na maitago ang tinapay, ay naupo si Matrena sa siping ng dulang upang magsursi ng baro ng kanyang asawa; nananahi at inaalala si Semel, na namili ng katad.
--?Baka madaya pa ng maytinda! Napakahangal ang asawa ko. Siya ang di marunong magdaya kaninuman at napadadaya maging sa bata. Sa halagang walong rublo ay makabibili na ng isang mabuting balabal; hindi kabutihan, nguni't may kaigihan na. Totoong nagbata kami ng taginaw