Reis naar Merw | Page 4

talrijke kleine eilanden, welke ten zuiden van de baai
van Krasnowodsk de aziatische kust omgorden. Nog in de maand Juni
dezes jaars was dit eilandje even woest en verlaten als alle andere, en
was er niets anders te zien dan zand en nog eens zand. Over die gele
zandvlakten en duinen welft zich een blauwe hemel, waaraan de bijna
tropische zon schittert met verblindenden glans. In het donkerblauwe
water der kleine baai steken ruime aanlegsteigers uit, waaraan een
dozijn groote en kleine schepen liggen vastgemeerd; langs den oever
groote houten barakken, waarin eenige honderden werklieden, Russen
en inlanders, zijn gehuisvest; een twintigtal huizen, mede van hout,
maar sierlijk en net, bewoond door de ambtenaren en beambten van den
spoorweg en van de stoombootmaatschappijen; een hôtel-restaurant
voor de reizigers; een stationsgebouw, een wachtlokaal en nog een paar
andere gebouwen voor de dienst der posterij en der telegrafie: alles van
hout en geheel afgewerkt, in genummerde planken en stukken, uit
Rusland aangevoerd en hier in elkaar gezet:--ziedaar de schepping,
door den krachtigen wil van een man, binnen weinige weken, in eene
waterlooze woestijn tot stand gebracht. Wat bovenal de verbazing wekt,
is nog niet zoo zeer de arbeid op zich zelf, maar de onbegrijpelijke
snelheid, waarmede het werk werd voltooid. Deze geheele kolonie is
als het ware door den slag eener tooverroede uit den grond verrezen.
Als ik denk, wat er bij ons moet gebeuren eer een spijker kan geslagen
worden, hoeveel vellen papier daarover moeten worden volgeschreven,
hoeveel adviezen en rapporten ingewonnen, hoeveel autoriteiten
geraadpleegd, hoeveel tijd met beraadslagen en rapporteeren en
adviseeren vermorst wordt, dan bekruipt mij een gevoel van walging
voor dit onzinnig stelsel van administratie, dat overal het wezen aan

den ijdelsten en leegsten aller vormen opoffert. Maar--het is
zoo--Rusland geniet niet het voorrecht een praatziek parlement te
bezitten, dat veelal, trouw aan zijne roeping, zich beijvert de zaken op
te houden of in de war te sturen. In dit autokratisch geregeerde land
heeft een man, die het vertrouwen van zijn souverein geniet, zijn sic
volo, sic iubeo uitgesproken; hij bepaalde een termijn binnen welken de
werken gereed moesten zijn, en de werken waren gereed: de haven is
klaar, de spoorwegdienst is in werking, de gemeenschap tusschen
Europa en Azië is tot stand gebracht. De man, die dit groote werk heeft
volbracht, is de generaal Annenkof. Mij zijn landen bekend, waar
wetenschappelijke commissiën nog altijd bezig zouden zijn met het
onderzoeken der voorloopige ontwerpen, om dan, na verloop van
ettelijke maanden, te adviseeren tot een nader onderzoek. Zeker heiligt
het doel de middelen niet: maar dat een regeeringsstelsel in de eerste
plaats naar de uitkomsten moet worden beoordeeld, dat is even zeker.
Terwijl de trein zich tot vertrek gereed maakt, is het wel de moeite
waard iets in het midden te brengen over den oorsprong en het doel van
dien beroemden transkaspischen spoorweg, waaraan eerst niemand
geloof wilde slaan en waarvan de voltooiing in meer dan eene
europeesche hoofdstad een diepen indruk heeft gemaakt; want het ware
kinderachtig te loochenen, dat daardoor de wederzijdsche verhouding
tusschen Rusland en Engeland in Centraal-Azië eene geheele
verandering heeft ondergaan.
Zoo als ik zeide, wilde niemand aan de mogelijkheid van dien
spoorweg gelooven; zelfs hooggeplaatste Russen, met wie ik vóór mijn
vertrek uit Kaukasië in aanraking kwam, spraken er niet dan met zekere
terughouding over. Na mijn terugkomst te Tiflis moest ik soms al mijne
welsprekendheid aanwenden om de lieden te overtuigen, dat die
spoorweg niet enkel in de verbeelding of op het papier bestond. Te
Merw, waar wij weldra zullen aankomen, had ik de eer voorgesteld te
worden aan een generaal-adjudant van den Keizer, aan wien door Zijne
Majesteit een persoonlijk onderzoek naar de juistheid der ontvangen
berichten was opgedragen. Waar de Russen zelven tot op het laatste
oogenblik twijfelden aan het welslagen der avontuurlijke onderneming
van generaal Annenkof, is het waarlijk geen wonder dat vreemden

ongeloovig spottend de schouders ophaalden, en dat de tijding van de
inwijding van het station te Merw, in de ongenaakbaar geachte
turkmeensche oasis, in Europa vrij wel dezelfde uitwerking had als een
donderslag bij helderen hemel.
De aanleg van een spoorweg in eene schier onmetelijke woestijn, ten
deele met vlugzand bedekt, kan alleen gevorderd en gewettigd worden
door overwegingen van militairen aard, in het belang van de veiligheid
der grenzen, die dubbele zorg vereischt waar beschaafde rijken in
aanraking komen met half barbaarsche staten en stammen.
De turkmeensche woestijn, ten zuiden begrensd door de hoogvlakte van
Iran, ten noorden door de Amoe-Darja, ten westen door de
Kaspische-zee, raakt ten oosten aan de altijd onzekere grenzen van
Afghanistan, en ligt juist op den weg die van Sint-Petersburg naar
Calcutta loopt. Tien maanden geleden, scheidde deze woestijn den
russischen kolossus van het voormalige rijk van den Groot-Mogol:
tegenwoordig vormt zij de verbinding tusschen die beiden. De meer
dan duizend