Reis naar Merw | Page 5

kilometers breede slagboom, dien de natuur tusschen
Europa en Hindostan had opgeworpen en die in waarheid
onoverkomelijk kon worden geacht, is feitelijk opgeruimd. De stoom
alleen kon dit wonder mogelijk maken.
De eerste werken voor den transkaspischen spoorweg dagteekenen uit
het jaar 1880. In dien tijd had het russische leger eene nederlaag
geleden onder de muren van Ghéok-Tépé, eene bijkans onneembare
vesting, die de conducteur van den trein ons morgen zal aankondigen
met de bijvoeging: "Tien minuten oponthoud! Buffet!"--De generaal
Lazaref en na hem generaal Lomakin hadden vergeefs beproefd, de
woeste Turkmenen van de oase Akhal-Tekké tot onderwerping te
dwingen en hen te noodzaken hunne rooverijen en strooptochten te
staken. Deze stoutmoedige, ongetemde bandieten, die sedert vele jaren
de plaag en schrik waren van hunne buren, vooral van de vreedzame
Perzen, dreven de onbeschaamdheid zoo ver, dat zij zelfs op de
Kaspische-zee stroopten. Deze zee nu is in den vollen zin des woords
een russisch meer; Rusland oefent ook langs de aan Perzië behoorende
kuststreek de politie uit, en krachtens de traktaten mag geene perzische

of eenige andere vreemde maatschappij gewapende booten
uitrusten;--de britsche vlag heeft dan ook op deze binnenzee nog niet
gewaaid. De Tsaar was dus volkomen in zijn recht, toen hij besloot aan
de rooverijen der Turkmenen een einde te maken; met geen ander doel
werd de expeditie ondernomen, waarvan achtereenvolgens aan de
generaals Lazaref en Lomakin de leiding werd opgedragen. Ten
gevolge van gebrek aan water, aan transportmiddelen en
mondbehoeften, mislukte die expeditie en moesten de russische troepen
met groot verlies terug trekken. Ghéok-Tépé, waarop het gemunt was,
ligt toch slechts op ongeveer vierhonderd kilometers afstands van den
oostelijken oever der Kaspische-zee. Deze nederlaag moest gewroken
worden, en zij werd het op de schitterendste wijze. De generaal
Skobeleff, wien deze taak werd toevertrouwd, ontwierp het plan van
een strategischen spoorweg, waarvan de uitvoering werd opgedragen
aan generaal Annenkof.
In het jaar 1880 werd dus de eerste sectie aangelegd van den
transkaspischen spoorweg, welke sectie van de haven van Mikhaïlowsk
tot het dorp Kizil-Arwat, aan den ingang der oasis Akhal-Tekké loopt,
en eene lengte heeft van omstreeks tweehonderd-vijf-en-twintig
kilometers.
Ik wil niet vooruitloopen op de reis die wij te zamen gaan ondernemen;
maar om u eenig denkbeeld te geven van de moeilijkheden, die toen
moesten overwonnen worden, deel ik nu reeds mede, dat er over eene
uitgestrektheid van honderd-zestig kilometers geen water te vinden was:
de putten of sprengen, die men later gegraven en opgedolven heeft,
leverden slechts eene onbeteekenende hoeveelheid brak water. Men
moest dus zijne toevlucht nemen tot het destilleeren van zeewater,
zoowel om in de behoeften der manschappen te voorzien als om de
ketels der machines te vullen.
Deze ongehoorde inspanning werd met den besten uitslag bekroond.
Weldra zullen wij de puinhoopen aanschouwen van de geduchte
vesting, die de macht van het russische rijk scheen te trotseeren, maar
wier veertigduizend verdedigers haar niet van den ondergang redden
konden.

Dit was de oorsprong van den transkaspischen spoorweg. Twee jaren
na den val van Ghéok-Tépé, bood Merw, meer of minder vrijwillig,
zijne onderwerping aan en werd bij het rijk der Tsaren ingelijfd. Dit
geschiedde in 1883. Wederom twee jaren later werd de spoorweg van
Kizil-Arwat doorgetrokken in de richting van Askhabad, Merw,
Bokhara en Samarkand.
Daar wordt voor de tweede maal geluid. In een russisch station is het
eerste gelui eene waarschuwing om zich gereed te maken. Het is nu tijd,
in den wagen te gaan; het derde gelui volgt spoedig; de stationschef
geeft een sein met de fluit; de machinist antwoordt dat hij gereed is; de
stationschef fluit op nieuw, en de trein zet zich in beweging.

II
Wij zijn dus nu op weg naar Merw. Tien jaren geleden, zou de tocht
door de woestijn, dien wij thans, zonder ons te overhaasten, in veertig
uren volbrengen, minstens veertien dagen gevorderd hebben en
bovendien ernstige gevaren opgeleverd. Welk gevaar dreigt ons in den
trein? Zullen wij misschien slecht slapen of honger moeten lijden?
Geen nood; een kaartje voor de tweede klasse geeft u het recht op eene
slaapplaats en tevens tot het betreden van een waggon-restaurant;
waterclosets en waschtafels zijn tot beschikking van het publiek. Wel
heerscht hier niet dezelfde weelde als op de groote russische lijnen,
maar toch vindt de toerist hier meer comfort dan in menig ander land.
Intusschen zijn de huisjes van Oezoen-Ada verdwenen achter de
zandduinen, waardoor de spoorweg loopt. Zou de trein geen kans
hebben, op zekeren dag bedolven te worden in de dalen en holle wegen,
waarvan de taluds eene hoogte van vijf tot tien meter hebben en die
door een storm in weinige minuten met zand zouden worden gevuld?
Dezelfde opmerking werd gemaakt aan de ontwerpers van het
Suezkanaal; de ondervinding heeft tot dusver die vrees beschaamd.
Men mag hier hetzelfde verwachten; bovendien heeft generaal
Annenkof de noodige voorzorgsmaatregelen genomen.