Reis door Griekenland | Page 6

zich in geheel Elis, bouwden er steden en burchten, en brachten landbouw, handel en nijverheid tot een hoogen trap van ontwikkeling; gedurende de twee-en-eene-halve eeuw der frankische heerschappij mocht dit gewest zich in eene mate van bloei en welvaart verheugen, die het in langen tijd niet gekend had. In Elis vindt men dan ook de meeste sporen van hunne tegenwoordigheid in Griekenland; nog niet lang geleden, kon men in het dialekt van verschillende dorpen fransche woorden herkennen, die door de oostersche uitspraak maar weinig verbasterd waren.
Van Andravida begeven wij ons, in zuidoostelijke richting, naar Elis, dat wij na een rit van twee-en-een-half uur bereiken. De vlakte is vrij goed bebouwd; de korenakkers zijn reeds kaal, want de oogst valt in het laatst van Mei; maar de wijngaarden staan in vollen bloei en zien er prachtig uit. De wijngaarden van Elis leveren den besten wijn op van geheel Griekenland. Iedere eigenaar heeft in zijn wijngaard een open, vierkanten en goed gemetselden bak of kuip, waarin de druiven getreden worden; naar gelang het sap in een lager gelegen kom vloeit, schenkt men het over in lederen zakken, die naar het dorp worden gebracht. Daar wordt het sap overgegoten in reusachtige aarden kruiken, die tot aan den hals in den grond staan, en waarin de gisting plaats heeft. Om den aldus bereiden wijn gedurende eenige maanden te kunnen bewaren, doet men er hars bij, hetgeen een afschuwelijken smaak geeft.
De wijnoogst gaat gepaard met feestelijkheden van verschillenden aard. Het treden der druiven geschiedt op de maat van mandolinen en violen; des avonds dansen mannen en vrouwen in koor bij het licht van flambouwen, en vergeten de vermoeienissen van den dag in het vroolijke feestgewoel. Voor dertig of veertig jaren nog trokken de wijnboeren in lange rijen door de dorpen, het hoofd omkranst met wingerdloof, en in de hand lange staken houdende met wingerdbladeren omwikkeld en met een pijnappel aan den top: echte thyrsen, die zij heen en weder zwaaiden, daarbij op eigenaardige wijze springende en dansende. Deze overoude gebruiken--een wegstervende echo van de antieke bacchanali?n--zijn nu bijna overal in vergetelheid geraakt.--Vele eigenaars van wijngaarden, door het uitzicht op winst verlokt, hebben italiaansche wijnboeren laten komen, persen naar het laatste model ontboden en kelders gebouwd, waar proza?sche vaten in rijen naast elkander staan. De wijn is veel beter, maar het schilderachtige is verdwenen. Men vervaardigt hier tegenwoordig allerlei soorten van wijn: bordeaux, madera, malaga en zelfs champagne; de echte, onvervalschte wijn van Elis bevat veel alkohol, is zwaar en koppig.
Naarmate wij verder komen rijst de grond en wordt meer heuvelachtig. Rondom de hier en daar verspreide gehuchten, door aanmerkelijke afstanden van elkander gescheiden, zien wij een aantal moerbezi?nboomen, wier bladeren tot voedsel dienen van duizenden zijdewormen: de zijde van Elis is de beste die in Morea vervaardigd wordt. De olijven zijn prachtig en leveren, na behoorlijke enting, voortreffelijke vruchten; maar de olie, die zonder de noodige zorg wordt bereid en in slecht onderhouden aarden kruiken bewaard, heeft een afschuwelijken ranzigen smaak, dien de Grieken echter aangenaam schijnen te vinden.
Wij doorwaden eene breede en snelvlietende rivier, den Peneios, thans de rivier van Gastouni genoemd, en komen vervolgens aan het dorp Palacopolis, gebouwd op de plek waar weleer Elis stond, eene stad door geheel Griekenland beroemd om de veelheid harer monumenten en beelden, waarin zij slechts voor Athene en Korinthe onderdeed. Te midden der brokken steen en van het puin, over eene oppervlakte van meer dan twee vierkante mijlen verspreid en grootendeels verborgen tusschen wijngaarden, akkers en struikgewas, is het volstrekt onmogelijk, de gedaante, de bestemming en de afmetingen van eenig gebouw te onderscheiden. Op den heuvel, die de akropolis droeg, ziet men nog slechts brokstukken van de muren eener middeleeuwsche vesting, door de Franken Beauvoir, door de Venetianen Belvedèr en door de Grieken Kaloskopi genoemd: welke drie namen hetzelfde (schoonzicht) beteekenen, en hunne verklaring vinden in het feit, dat in deze wijde vlakte de heuvel van Elis het eenige punt is, van waar de blik een ruim panorama omvat.--Op omstreeks vijftien mijlen afstands van Elis, aan den voet van een berg die reeds van verre het oog tot zich trekt, liggen de dorpen Portes en Santameri. De ru?nen boven op den berg zijn de overblijfselen van een sterken burcht, omstreeks het jaar 1273 door heer Nicolaas van Saint-Omer gebouwd. Langs de berghellingen en in de vlakte vindt men nog talrijke bouwvallen van frankische en byzantijnsche gebouwen en kerken; maar te vergeefs zochten wij naar eenig opschrift of eenig bas-relief.
Elis verlatende, betreden wij eene der valleien van den Erymanthes, van waar de Peneios afdaalt. Rechts en links zijn de heuvelen bedekt met wingerden, wier vruchten, onder den naam van krenten--aldus genoemd naar de stad Korinthe--heinde en ver verzonden worden. Na een rit van twee uren, steeds langs den linkeroever der rivier, zien wij, in de nabijheid van