Rakontoj | Page 3

premita, neeldireble premita kaj malgxoja.
De l' antauxa spirita penado la malfortigita rigardo vagis sencele de loko al loko, liaj piedoj komencis tremi kaj li devis sidigxi en la herbon.
Apoginte la kapon per la manplato, li sidis longe en turmenta, dolora enprofundigxo... En lia kapo krucigxis miloj da pensaj fulmoj kaj la senespero enigis siajn akrajn ungegojn en lian animon...
Dume jam krepuskigxis; cxirkauxe regis profunda silento.
Subite el malluma densajxo de l' malsupra parto de l' gxardeno profunde sub Mozart eksonis kanto de l' najtingalo.
Mozart levinte la kapon auxskultis.
Sed la sorcxplena kanto de la plej glora plumoportanto dolore kaj turmente influis lian ekscititan animon. Sxajnis al li, ke gxi grimacas la malfortajn klopodojn homajn, la kuragxajn klopodojn de cxiuj, kiuj kuragxas deziri pli multe, ol kion sopiras kaj penas la homa mezeco...
Sed, kio gxi estas?
Krom la kanto de l' najtingalo subite eksonis tra la vespera silento aliaj tonoj... Ili eksonis de l' alia flanko -- de la plej alta supro de l' altajxo post Mozart...
Mozart auxskultas dum kelke da momentoj. La kanto de l' najtingalo iras de malsupre -- la tonoj de l' homa vocxo de supre...
Unue la tonoj de l' ambaux kunigxas -- momenton sonas kanto de l' najtingalo, poste nur la puraj, klaraj tonoj homaj -- argxenta, dolcxa vocxo knabina...
Mozart salte levigxinte rigardas cxirkaux si. Sur la plej alta supro li vidas malklaran silueton de l' knabina staturo kaj laux la konturoj li rekonas simplan knabinon vilagxan, iranta sur la supro kaj -- kantanta --...
Li auxskultas pli atente.
La knabino kantas kortusxantan, impresplenan kanton popolan... La sonoj de l' argxenta vocxo ondigxas tra la silenta aero kiel seriozaj demonetoj disportantaj kortusxon, doloron kaj malgxojon en la homajn korojn...
La najtingalo malsupre kantas cxiam pli pasie. Periode superas gxian kanton la kanto knabina; kelkaj tonoj de gxia vocxo eksonas gxojege -- sed tiu kanto ne logas plu la atenton de Mozart...
Li vidas sole malklaran, cxiam pli malproksimigxantan silueton de l' nekonata knabino. Li auxdas sole sxian vocxon, sole la sorcxoplenajn tonojn de simpla sed tamen tiel poezia kanto popola...
Subite sxangxigxis la kortusxanta, dolcxe elegia tono de l' kanto en tonon petolan kaj la sonoj de l' argxenta sonoranta vocxo tremetas en silenta aero vespera kiel petolemaj demonetoj disportantaj tra la mondo bravan gajecon en la homajn korojn...
Mozart staras kvazaux en songxo.
En lia animo komencas tagigxi -- la kanto knabina efikas kvazaux sorcxo...
Silueto de l' knabino malproksimigxas pli kaj pli, sxia kanto malaperas, gxis fine mortas...
Mozart staras ankoraux sur la sama loko senmove kiel statuo. Sed en lia animo estas lume -- la animpremiteco, la senespero estas tute forpelitaj.
Antaux lia spirita rigardo vidigxas klara, gxojiga perspektivo; cxar kie simplaj knabinoj kantas tiajn kantojn, kian li jxus auxdis, tie oni devas havi komprenon por natura muziko, pri kiu li cxiam revas -- tie estas neeble, ke lia verko --
Li ne finis la penson.
Refresxigita kiel neniam antauxe li malsupreniris la altajxon kaj pasiginte gajan vesperon en la rondo de l' amikoj, la duan tagon matene li denove dauxrigis sian laboron...
La sufoka laceco estis pasinta. Fresxa, kiel en tagoj de la plej flua kaj libera kreado, laboris nun Mozart kun la konfido je siaj fortoj, gxis li finis ?Don Juanon?, la verkon -- senmortan...

II.
LASTAJ TAGOJ.
Unuaj radioj de l' somera suno disflugis tra dezertaj ankoraux stratoj de Wien.
Antaux unu malnova domo haltis malrapida, en tiu tempo -- oni skribis 1791 -- suficxe oportuna vojagxveturilo.
La kocxero ne opiniis dece desalti de sia sidloko: kelkafoje li sole kraketigis la vipon, donante tiamaniere signon al iu en la domo, ke li jam alveturis kaj, atendas.
Post nelonga tempo malfermigxis la dompordo kaj dika kuiristino komencis elportadi el la domo, sxargxadi sur la veturilon kaj post gxin kaj alligadi cxion, kio estis necesa por la granda vojagxo -- en Praha'n -- nome: kofrojn, valizojn, skatolojn, tukojn kaj entute cxiujn eblajn rekvizitojn por la vojagxo, je kiuj cxiu, kiu antaux cent jaroj volis almenaux iom oportune vojagxi, nepre devis esti provizita.
La preparoj dauxris preskaux la tutan horon. Kiam cxio estis finita, eliris el la domo viro cxirkauxe tridek kvinjara kondukanta cxe la brako sinjorinon de la sama agxo.
La viro estas de korpulenta, pli malgranda ol meza talio, vestita en oportuna vojagxvesto de malhele cinama koloro, kia en tiu tempo estis en modo.
Iam bela vizagxo lia estas ekstreme sxvelinta kaj vidigas lacecon. La hauxtkoloro estas flaveta, la okulo senbrila kiel post forta, longedauxra spirita penado kaj ekscitado, la lipoj bluetaj -- estas videble, ke tiu viro malsanas jam de longa tempo, sed gxis nun penas rezisti la malsanon kun la strecxo de cxiuj siaj fortoj.
La sinjorino cxe lia flanko estas vestita laux la malnova modo en la vesto ne tre eleganta. Sxi havas sur si longan mantelon, sur la kapo pajlan de la frunto kaj de la vizagxo suprenigxantan cxapelon kun diverskoloraj rubandoj kaj floroj.
Sxia vizagxo posedas ankoraux postesignojn de l' fresxa cxarmo. La vangoj