Opuscula Selecta Neerlandicorum | Page 8

solus medicus constanter adest, et adest non inutili officio,
quemadmodum plerique caeterorum, sed adest opitulaturus, adest pro
capite periclitantis cum morbo dimicans, nonnunquam suo quoque
periculo. Et o plus quam ingratos, qui talis amici officio servati, jam
depulso periculo medicum odisse possunt, ac non potius parentis vice

colunt ac venerantur. Vulgarem amicum, qui subinde salutat obvium,
ad coenam rogant, qui latus claudit, officio pensant, et talem amicum
ubi desierint egere, aversantur? Et ob hoc ipsum aversantur, quod
intelligant illius officio nullam meritis parem gratiam rependi posse.
Quod si is optimus vir est, qui maxime prodest Reipublicae, ars haec
optimo cuique viro discenda est.
[*][Siquidem inter munia profani magistratus non minima portio est, et
haud scio an praecipua, dare operam, ut corpora civium bene habeant.
Quid prodest depulisse hostem a moenibus, si pestilentia intus grassans,
plures tollit quam sublaturus erat gladius? Quid refert curasse ne cui
pereat census, si perit prospera corporis valetudo? Prisci qui bonorum
ordines digesserunt, primas tribuunt bonae valetudini. Quid enim
prodest incolumis possessio, nisi valet possessor? Proinde leges
priscorum, cum nondum quaestus et ambitio corrupisset omnia,
potissimum huc spectabant, ut corpora civium essent valida, robusta,
beneque temperata. Ea res partim pendet a nativitate, partim ab
educatione, partim ab exercitamentis, et victus ratione, nonnihil etiam
ab aedificiorum modo. Nimirum medici fungebantur officio, qui bene
temperata corpora jungebant matrimonio, qui nutrices adhibebant
integrae valetudinis, qui balnea publica, qui publica gymnasmata
instituebant, qui ferebant leges sumptuarias, qui mutatis aedificiis, qui
siccatis paludibus pestilentiam excludebant, qui in hoc vigilabant, ne
quid esculentum aut poculentum venderetur, quod laederet corporum
incolumitatem. Et hodie principes fere nihil ad se pertinere credunt, si
pro vinis vendantur venena, si tritico vitiato, si putribus piscibus tot
morbi invehantur in publicum.
Adeo nulla vitae pars est, quae citra medicinae praesidia recte possit
administrari.]
[Footnote to this passage in Dutch translation (paraphrased):
The text printed in brackets does not appear in the editions of Frobenius
(Basel 1518), Hillenius (Antwerp 1523), or Petrejus (Nuremberg 1525).
It does appear in the first collected edition of Erasmus' works by
Rhenanus (Basel 1540) and in the best collected edition by Clericus

(Leiden 1703).]
[Sidenote: A quaestu.]
Iam vero si qui sint, qui rerum pretia malint utilitate quaestuque metiri
(licet haec ars divinior est, quam ut huiusmodi rationibus sit aestimanda)
ne hac quidem parte cuiquam aliarum cedit artium. Neque enim ulla
magis fuit frugifera, et ad rem subito parandam aeque praesentanea.
Erasistratus cuius ante memini, a rege Ptolemaeo, Critobolus ab
Alexandro magno, praemiis ingentibus ac vix credendis donati leguntur.
Quamquam quod tandem praemium non exiguum videatur, repensum
servatori capitis, pro cuius unius salute tot hominum millia
depugnabant? Quid ego nunc commemorem Cassios, Carpitanos,
Aruncios, Albutios, quibus Romae tum apud principem, tum apud
populum immodicum quaestum fuisse refert Plinius? Quanquam quid
nos haec ex priscis aetatibus repetimus, quasi non hodie cuique
complures succurrant, quos haec ars ad Croesi opes evexerit?
Rhetorica aut Poetica non alit nisi insignem. Musicus ni praecellat,
esurit. Iureconsulto tenuis proventus est, ni sit eximius. Sola medicina
quomodocunque doctum alit ac tuetur. Innumeris disciplinis, infinita
rerum cognitione constat res medica, et tamen frequenter unum aut
alterum remedium alit idiotam. Tantum abest, ut haec ars sterilitatis
damnari possit.
Adde quod caeterarum artium non ubique paratus est quaestus. Rhetor
frigebit apud Sarmatas, juris Caesarei peritus apud Britannos. Medicum
quoquo terrarum sese contulerit suus comitatur honos, suum sequitur
viaticum, ut in nullam disciplinam verius competat vulgatissimum illud
Graecorum proverbium, +to technion hê pasa gê trephei+.
[Sidenote: Confutatio.]
Sed hoc ipsum indignatur Plinius, aut certe apud hunc alii, quaestum
esse medicinae professionem. Maior est, fateor, haec facultas quam ut
quaestui lucroque serviat, sordidarum id est artium. Sed nimis ingratum
est, eam solam sua fraudare gratia, cui nulla par gratia rependitur.
Egregius medicus ceu numen quoddam, servat gratis, servat et invitos.

Sed impietas est, non agnoscere numinis beneficium. Nihil ille moratur
mercedem, tu tamen dignus qui legibus mulcteris ob insignem
ingratitudinem.
Iam haudquaquam me fugit, hanc egregiam artem et olim apud veteres
audisse male, et hodie apud indoctos quosdam male audire. Catoni non
placuit, non quod rem damnaret, sed quod ambitiosam Graecorum
professionem non ferret homo mere Romanus. Isque tantum tribuit
experientiae, ut artem esse noluerit, sed idem universam Graecorum
philosophiam ex urbe pellendam censuit. Existimabat homo durus, ad
purgandum hominis corpus sufficere brassicam et crebros vomitus, et
tamen ille ipse medicorum hostis observatione medicinae, in extremam
usque senectutem robur infractum tutatus scribitur.
Solis, inquiunt, medicis summa occidendi impunitas est. At hoc nomine
magis suspiciendi boni medici, quibus cum in manu sit, non solum
impune, verum etiam mercede occidere, tamen servare malunt. Quod
possunt facultatis est, quod nolunt probitatis. Decantatur iam passim
inter pocula temulentorum adagium, Qui medice vivit, misere vivit.
Quasi vero felicitas sit, distendi crapula, rumpi Venere, turgescere
cervisia, sepeliri somno. Sed istos Sycophantas quid opus est oratione
refellere, cum ipsi petulantiae suae satis magnas poenas dant arti,