Oom Gert Vertel en Ander Gedigte | Page 7

gewestelike standaarde van dieselfde Nederlandse taal beskou word.[2]
Die "jas" van die Hollander met sy Europese snit en Europese fraiings is nie so geskik vir die Afrikaanse veld, en sit ook nie so bevallig op die bre? skouers van die Afrikaner, as die welbeproefde "baadjie"; maar desnietemin kan elkeen tog sien, dat jas sowel as baadjie van dieselfde stof gemaak is.
Een ding staan vas: daar bestaan geen algehele gelykheid meer tussen die taal van Holland en die taal van Suidafrika nie; maar of ons nou ook praat van twee tale of van twee taalstandaarde, die verskille tussen die twee mag nie tot vyandskap voer nie, want hulle bly tog nog nou verwant, en die bloei en welvaart van die een is van ontsaglike betekenis vir die ontwikkeling en vooruitgang van die ander.
Afrikaans veral sal in sy wordingstyd veel te leer h�� van die meer ontwikkelde Hollands, en sal ook sy woordvoorraad vir letterkundige en tegniese begrippe uit die ou Nederlandse taalskuur moet aanvul. Dit hoef niemand te bevreem nie, want elke wettige en reggeaarde kind het reg op 'n erfenis, en alle tale (behalwe die basters en die diewe!) het so ge?rf.
Ook die Hollandse en Vlaamse letterkunde is gemeenskaplike goed en sal dit ook altyd bly solank as die Nederlandse taalvorme nog onderling min of meer verstaanbaar is. Maerlant behoort ewegoed tot die letterkunde van die Afrikaner, as Caedmon en Chaucer tot di�� van die Engelsman; en Maerlant is ook heelwat verstaanbaarder aan die Afrikaner as Caedmon, ja selfs as Chaucer, aan die Engelsman.
En dan vra hul nog: "Waar is jul letterkunde, wat ons vir die eksamens kan voorskrywe?" Ag, die eksamenvrees! Dit benewel ons verstand, en selfs manne, wat beter hoort te weet, skrik hul asvaal, as 'n pedante te?stander maar net iets oor "letterkunde" brom--'n te?stander, wat dikwels nie eers weet nie, dat sy geliefde Shakespeare in 'n gemoderniseerde spelling en met 'n verklarende woordelys moet gedruk word, ten einde aan die moderne leser verstaanbaarder te wees!
Geen letterkunde is ooit gebonde aan die besondere taalvorm, wat op een of ander tydperk in swang mag wees nie; en dit is alleen onkunde of vitsug, wat aan 'n Afrikaanse letterkunde eise wil stel, waaraan selfs geen Engelse of Duitse letterkunde voldoen nie.
Met 'n Afrikaanse skryftaal sal daar geen jota minder letterkunde wees as met 'n ander Nederlandse skryfvorm nie. Inteendeel, daar sal veel meer wees; want behalwe die bestaande Hollandse en Vlaamse, sal daar ook 'n spesiaal Afrikaanse litteratuur wees--wat noodwendig moet volg, as die Afrikaner selfbewus bly en 'n doelmatige uitingsmiddel vir sy gedagtes besit. En laat ons tog nooit vergeet nie, dat, hoewel Afrikaans genoegsaam verskillend van Hollands is, en aan 'n genoegsaam aparte en selfstandige volk behoort, om as afsonderlike skryfmedium spesiale voordele vir die Nederlandssprekende bevolking van Suidafrika te besit, dit tog ook terselfdertyd nog genoegsaam gelykend op Hollands is, en aan 'n volk genoegsaam verwant aan die Hollanders behoort, om 'n maklike en dankbare gebruik te kan maak van die geestesskatte in die Hollandse vorm van die Nederlandse taal bewaar. 'n Hartelike eendrag is veel meer werd as 'n doodse eenvormigheid.
'n Oortuigingswerk.
Eendrag maak mag, maar tweedrag breek krag, s�� ons ou spreekwoord; en die ou spreekwoord is nog altyd bewaarheid geword. Onderlinge verdeeldheid en tweespalk kan alleen tot gewisse ondergang voer, en is ook gevaarliker as die vuur en die swaard van die felste vyand. Di�� dinge moet dan ook as dodelike gif vermy word.
Hoe ons Afrikaners ook onderling mag verskil omtrent die beste skryfvorm van ons Nederlandse taal, tog moet ons nooit vergeet, dat daar 'n ho?r taaleenheid bestaan, wat geen onderskeid ken tussen Hollands en Afrikaans. Die werk van die Afrikaanse Beweging is dan ook 'n oortuigingswerk; en 'n oortuigingswerk moet dit altoos bly. 'n Vyand kan jy beveg, en desnoods dwing, maar 'n vrind en 'n?bloedverwant, met dieselfde belange en dieselfde ideale as jyself, moet jy oortuig--as jy ten minste nie jou eie ondergang wil bewerkstellig nie.
Dat die skryftaal van die Afrikaanse volk vroe?r of later?Afrikaans-Nederlands sal wees, staan by my onteenseglik vas; en ek grond my mening op die geskiedenis van die wording van ander tale en op die herlewing in ons volk; maar di�� mening regvaardig my nog glad nie om voortaan teen elke Afrikaner, wat nog aan die ouer taalvorm vashou, te velde te trek nie--en dit selfs onder die o? van die vyand, wat gereed staan om ons albei te verslawe en deur ons verdeeldheid oor ons te heers.
En ons, jong Afrikaners, moet ook nie somaarso die ou kampvegters van 'n vorige geslag oor die hoof sien nie, eenvoudig omdat hulle ons nuwighede 'n bietjie onsimpatiek behandel. Hulle het hul hele lewe lank net Hollands gelees en geskrywe; en die aangebore konserwatisme, wat aan elke mens eie is, en wat seker nie met die jare verminder nie, word lig