Nieuw-Guinee en de exploratie der | Page 8

militairen, één voor dwangarbeiders, een goedang of
opslagplaats, een ziekenhuis en een keuken.
Het schoonkappen van het terrein had zich bepaald tot alles, behalve
het zware hout. Langs de barakken liepen gegraven sloten, die het
terrein zooveel mogelijk draineerden, wat met het oog op de elkaar snel
opvolgende regens wel noodig was. De paden door het bivak waren
bevloerd met korte dwarslatjes; later werd grint gehaald, dat bij lageren
waterstand gemakkelijk van de banken te krijgen was en de daarmee
aangelegde paden waren netter en meer soliede. Om het bivak heen
stond een houten hek; daarachter was naar alle zijden wildernis.
De officiersbarak was vrij eenvoudig: een houten geraamte, van
achteren, op zijde en van boven met atap gedekt. Het naar twee zijden
schuin afloopende dak was van voren 2, van achteren 1 3/4 M. hoog; de
diepte was 3 M. Hier stonden onze veldbedden, twee tafels, enkele
stoelen en onze koffers. Daar de barak aan de rivierzijde open was,
mocht de door den Westenwind aangevoerde regen daar gaarne vrij in
spelen. Eenig voorstaand geboomte werkte wel beschermend, doch ik
weet zeker dat al mijn goed bedorven zou zijn door vocht als mijn met
ijzer beslagen tropenkoffers niet zoo ondoordringbaar gebleken waren.
De opening naar achteren was wellicht in dat opzicht voordeeliger
geweest, doch wij prefereerden licht en het vrije riviergezicht met als
nadeel den regen boven het omgekeerde. Om niet steeds met de voeten
in den weeken grond te zitten, hadden wij onze barak met gegolfde
ijzeren platen bevloerd; dit was zeer doelmatig; alleen veroorzaakte het
gekras van de kopspijkers onzer schoenen op het ijzer gewoonlijk meer
onaangenaam lawaai dan gewenscht was.
De barakken voor militairen en dwangarbeiders waren overeenkomstig;
de bevloering was hier tevens ligplaats, dus dunne boomstammetjes
naast elkaar, hoe gelijker hoe liever; twee palm boven den grond.
Onderofficieren en verkenner sliepen onder hetzelfde dak, doch hadden
veldbedden.
De goedang had een vloer en een beschermend dak en daartusschen
waren onze voorraden: vivres, geneesmiddelen, verlichting,
gereedschappen, aanmaakmateriaal voor prauwen, enz.

Het ziekenhuis was de reeds vroeger genoemde groote wegneembare
tent; gemiddelde hoogte ruim 2 M.; vrij ruim. Dit was het
doktersdepartement met vele potjes en flesschen en zelfs met een kleine
operatie-tafel.
In de keuken werd in een paar groote ijzeren potten de rijst gekookt; het
was een eenvoudig afdakje, waar ook onze filtersteenen stonden. De
laatste bestaan uit een poreuse kalkmassa en zijn zeer doelmatig; ze zijn
geelwit van kleur.
Boven de rivier werden van den oever uit en gelijk met dezen bruggen
gebouwd, op wier uiteinde overdekte W.C.'s en mandikamers kwamen
alles van de meest primitieve constructie, doch stevig.
De kleine aanlegsteiger werd vervangen door een grooten met
verschillende trappen in verband met variabelen waterstand (het totaal
verval over een jaar bedraagt toch 7 M.); die steiger hield zich goed tot
het einde der Exploratie, hoewel de bandjirs dikwijls met stroom en
boomstammen moeite genoeg deden om hem omver te halen.
Intusschen was een ploeg bezig met het schoonkappen van den vroeger
genoemden 4 M. hoogeren rug. Ook hier bleef het zware hout staan
voor de per volgende boot verwacht wordende Dajaks. De rug bleek
nogal grillig van vorm en hoe meer wij met den huizenbouw naar
achteren vorderden, hoe meer wij moesten goochelen met de ruimte.
Maar het ging best. Hier verrezen in den loop der maanden barakken,
als zooeven genoemd, doch ruimer en geriefelijker, hoog (minstens 1
1/2 M.) boven den grond; een ruime goedang en een ruim
ziekenverblijf.
Het werk der officieren was in hoofdzaak toezicht houden en "er achter
heen zitten". Daar wij twee zeer ijverige Europeesche onderofficieren
hadden, nam dat niet veel tijd in beslag en wij verlangden naar de
volgende boot, die ons een groote uitbreiding van menschenmateriaal
zou brengen.
De avonden waren gezellig. Men had dan gemandied, gegeten, men had
lectuur en den grammofoon. De lectuur was een algemeene erfenis van

alle goedkoope romans, die bij het exploratie-detachement van
Zuid-Nieuw-Guinee door de opvolgende explorateurs verwerkt waren
geworden, een vrij belangrijke hoeveelheid. De grammofoon was first
rate, met talrijke goede, groote platen. Wij lieten hem elken avond
draaien door een onzer jongens, die daartoe afgericht was en hij heeft
ons nooit verveeld. Het was de grootste band, die ons aan de
beschaving bond en, met gesloten oogen luisterend, lieten wij ons
leiden waarheen de muziek ons bracht.
Onze dokter amuseerde zich met de fotografie, waarin hij een meester
was. Zijn donkere kamer was voorloopig een roode klamboe, waar hij
's avonds met alle ingrediënten inkroop.
Meteorologische waarnemingen behoorden tot mijn departement; elken
dag, om 7, 2 en 9 uur werden opgenomen: barometerstand, temperatuur,
bewolking, richting en kracht van boven- en benedenwind; elken
morgen 7 uur de regenval en de stand van het rivierwater; voor het
laatste was een peilschaal geplaatst tegen den grooten steiger. Deze
observaties zijn altijd door geschied; bij