Nasawing Pagasa | Page 3

rín, na inuuna ang salapi
bago ang lahát; minámahál na higít sa puri, sa dan~gal, sa katungkulan
at wastong ugali.
Ganyáng-ganyán ang asal na makikita natin sa mag-amá ni Tuníng sa
Kasaysayang itó, na bagamán mahirap ang búhay, nang mahulí ay
ayaw na silá sa kapwa nilá mahirap at ang ibig ay ang mayaman, dahil
sa may nakápan~gibig lamang na isang masalapi kay Tuníng at ito'y si
Ruperto. At ang kasuklám-suklám na nagíng bun~ga n~g kasabikáng
itó sa pilak ay ang pagkatapon n~g anák ni Osong, ang binatang unang
inibig ni Tuníng, pinaglagakan n~g boo niyáng pagkábabai at hanggáng
sa nagbun~ga pa n~ga. Datapwa't kay Tuníng, ay nagíng bula ang
salitang puri at katapatan sa haráp n~g yaman ni Ruperto, kayá't dito
siyá napakasál sa wakás, gayóng si Osong ay di namán tumatanggi sa
pagtupád n~g kanyáng tapát na pan~gakó at wagás ná pagibig.
Si Osong na parang sinasakal n~g m~ga daliring bakal ay hindi nakatiis
at nang araw n~g pagkakasál ay nagdamít-pulubing naparoón sa bahay
n~g kasayahan nilá Tuníng at ni Ruperto na dalá ang larawan n~g
kanyáng bunsóng na sagíp sá ilog, at nang makita ni Tuníng na yaón

ang kanyáng anák ay hinimatáy na bigla, bago humingí n~g tawad kay
Osong at hanggáng sa nalagót ang hinin~gá. Samakatwíd ay oo't
nagsisi n~gá si Tuníng kayá't humin~gí pa n~g tawad sa pinagtaksilán
niyáng binata, subali't dí dahil dito'y hindí siyá matatawag na babaing
salawahan at tampalasan lalo pa't isasagunita ang pagkákatapon sa
tunay na dugó n~g kanyáng pusó.
Kung ang gayóng ginawá n~g babaing ito'y oo't napatatawád n~g
Diyós, sa m~ga tagá-lupa'y waláng makapagpapatawad marahil.
Sa haráp n~g ganyáng paglálarawan n~g kaibigan ko, ay labis niyáng
ipinakilala ang lubós na kabagsikán n~g salapí na waláng dí naituturó
sa tao, pati n~g lalóng kasamasamaan.
Subali't ¿ang han~gád kayá n~g mahál kong kaibigan sa paglalarawang
itó n~g nakáririmarim na ugalí ay upang pulutin namán itó n~g m~ga
mambabasa?
Kayóng tumútungháy n~gayón ang makásasagót, at kayó rin namán
ang dapat makábatid sa túnay na layon n~g ¡NASAWING PAGASA!
Gayon man ay sasagot din ako n~g para sa akin.
Ang mithí n~g aklát na itó ay walá n~gáng ibá sa warí ko, kundí ang
turuan ang m~ga dukhá sa pagpapakáran~gal sa kaniláng sarili,
sapagkát kung ang m~ga dukhá'y maran~gál, kung ang lahát n~g
dukha'y hindi nagbibili n~g puri ni napaaalipin sa salapí, ang m~ga
mayáyaman ay hindí maaaring magpákatayog-tayog na para n~g
madalás nating mapánoód n~gayón.
Ang isinasamá n~g m~ga mayayaman ay na sa mahihirap, at ang
isinasamá n~g isáng pamahaláan ay na sa pinamamahaláan dín. Iyán
ang m~ga katótohanang kailán má'y dí magkakabula at dapat dasalín
n~g bawá't tao; katótohanang aywán kung kanino ko unang nadiníg o
nabasa at n~gayo'y inankín ko na tulóy pagka't nakilala kong tapát.
Kayá n~ga, m~ga mambabasa, upang makinabang ang kumathá nitóng
¡NASAWING PAGASA! sa kanyang m~ga ginugol na pagod sa

pagsulat n~g kasaysayang itó ay pagaralan sana ang huwág magbilí n~g
puri at isagunitang na sa kupurihán ang tunay na halagá n~g tao at
wala sa kayamanan.
Kung magkakagayón, siyá at akó'y maghahandóg sa inyó n~g
masaganang pasalamat, palibhasá'y siyáng túnay na adhiká n~g tapát
kong katoto.
Amado Jacinto.
Malabón, Rizal, 1912.

¡NASAWING PAGASA!
Kasaysayang Tagalog
Dahil sa kagahulán sa panahón at dahil sa kakula~gan pa sa n~gayón
n~g m~ga gagamitin, ay hindi nasunód ang m~ga t u l d í k na nasa
orihinál.

¡Nasawing Pagasa!
I
Mapangláw ang lahát, ang gabí'y tahimik at ang buwán noóng dapat
nang sumilip, nagtatago pa rí't sa sangkatauhan ay nagmámasun~git
bitui'y gayón dín at nakíkiwan~gis.
Ni isáng himutók walang mapakinggáng sukat gumambala sa
katahimikan; ¡oh, ang aking lahi!... payapangpayapa sa kanyáng
hihigán habang nawíwili ang m~ga kalaban.
Huni n~g kuliglíg, tinig mán n~g ibon ay kapanglawan dín, dinadalit
noón; m~ga makata mán, siyáng tinutula n~g sandalíng yaón ang
sun~git n~g pangláw, lagáy n~g panahón.

Anó pa't ang lahát ay yapús n~g lumbáy hihip mán n~g han~gin,
mandi'y palaypalay; habagat má'y salát at pawáng dalita, ang balitang
tagláy na kung pakikinggán ay taghóy na ¡ay!... ¡ay!...
Subali't sa isáng maralitang dampa sa bayang Malabóng saksí n~g
pagtula: nagáalimpuyó, ang lugód, ang sayá, ang galák, ang tuwa sa
piling n~ga noóng dalawáng nunumpa.
Itó ay si Tuníng na piling alindóg kapiling n~g kanyáng tan~gíng
iníirog, pan~gala'y si Osong na lipi n~g dukha't di lahing matayog at
binatang Udyóng na ulilang lubós.
Payapa n~gá silá, sa pagkákaupo siyáng ináani; galák n~g pagsuyo,
pinagúusapan, ang ikárarangál n~g kaniláng puso na ganitóng saád
nang minsáng mahinto:
«Kay damot mo namán,» kay Osong na sabi, «isáng halík lamang,
itulot mo kasi, nang ako'y maalíw at nang magkaroón n~g isá pang
saksí!...» «¡Ayáw ko! ¡ayáw ko!...» kay Tuníng na tanggí.
«¡Halina irog ko!» «¡Ayaw ko! ¡ayaw ko!...» «¿Diyata't ayaw ka?»
«¡Talagáng totoó!» «¡Halina! ¡halina! ¡isáng halík lamang!...» «¡Kay
ulitulit mo!» «¡Isáng halík lamang!...» «¡Tawad ko