Nasawing Pagasa | Page 2

ay umáasa ka sa panghíhirám n~g bagong aklát! Mabuti
kang tao, pagka't nabasa mo na halos lahát n~g nobela sa kahíhirám,
n~guni't masama kang kristiyano, pagka't pinápatáy mo ang m~ga
kumatha at nagpalimbág at ayaw kang bumilí n~g iyó, gayóng
pinagkagastahán nilá. ¿Saán mabubuhay ang kuto, kung hindi sa ulo?
--¡Kung ayaw kang magpahirám ay huwág! ¡Kay dami mong rekubeko!
¡Pag ikáw namán ang nanghirám sa akin, ay tatawagin kitá n~g TUSO,
pagka't para mo ríng tinuso ang kuwartang ibinilí ko, na nabasa mo ang
aking binayaran n~g di ka nagkagastá!...
Ganyán ang taltalan n~g dalawáng magkaibigan, kaya't ikáw na
bumábasa, upang huwág tawaging TUSO ó MASAMANG
KRISTIYANO, ay bumilí ká n~g m~ga kasaysayang: "¡HALINA SA
LAÑGIT!" ni Gat-Dusa: "¡SAWÍNG PAGASA!" ni Bb. Francisca
Laurel; "¡DUWAG!" ni Gerardo Chanco: "LARAWAN ÑG
PAGIROG" ni Simplicio Flores: "SA TABI ÑG BAÑGIN" ni José
María Rivera; "¡IMBING KAPALARAN!" ni Angel de los Reyes;
"TADHANA!" ni Democrita P. Antonio; "¡WALANG DIYÓS!" ni

Honorato de Lara: "¡PARUSA ÑG DIYÓS!" ni Angel de los Reyes;
"MGA ANAK-BUKID" ni Ros. Almario; "PAÑGARAP ÑG BUHAY"
ni Simplicio Flores; "¡ENCHANG!" ni Honorato de Lara; at
"¡KRISTONG MAGDARAYA!" ni Angel de los Reyes.

¿SINO ANG NATUMPÁK?
Kayó nga ang humatol
Si Petra at si Petring ay magkapatíd. Minsáng nalálapít ang Paskó, ay
binigyán silá n~g kaniláng amá n~g muntíng halagá upang magugol sa
dakilang araw. Si Petra ay ibinilí ang kanyáng bahagi n~g isáng hikaw,
at si Petríng ay pawang babasahing tagalog ang pinakyáw.
Dumatál ang araw n~g paskó, at gaya n~g karaniwan, ay nagdalawán
ang dating mag-kákaulayaw. Sa dampa n~g magkapatíd ay mayroón
díng m~ga panauhin. At ¿anó ang naisalubong ni Petra?
¿Naipagparan~galan bá ang kanyáng hikaw? ¡Hindi! Subali't si Petríng
ay naipagmalakí niyá ang kanyáng m~ga aklát at tan~ging
nakápagsabing "Mamiyang hapon na kayó umuwi at tayo ay magbasá
nitóng masasaráp na kasaysayang bagong labás..."
Kayóng bumabasa nitó, ay inyóng hatulan kung sino ang natumpák:
ang hiyás na nagagamit n~g isáng tao lamang ó ang aklát na
pakíkinaban~gan n~g marami ang lalong mahalagá, Kauntíng
pagkukuro ang inyóng papaghariin. Tutupín ninyó ang inyóng m~ga
puso at siyáng magsasabing: mahalagáng pagaari ang m~ga aklat kay
sa hiyás na nawawala.
Sa tahanan n~g isáng matalino, ay aklát ang matátagpuan; n~guni't sa
tahanan n~g isáng mangmáng ay pawáng hiyás ang palamuti. Dahil
doo'y magipon kayó n~g m~ga babasahing tagalog upang mapabilang
kayó sa m~ga pantás.

SA KINAÚUKULAN

¡Maaliwalas ang daan ko!
Suriin natin ang ugali n~g umanó'y m~ga bantóg at pahám na
manúnulát. Ayaw siláng makariníg na mayroóng makata; ayáw siláng
makakita na mayroong bagong kasaysayan, at pauulanin na nilá ang
pula, lubha pa't isáng maliít ang sumulat. Sasabihing iyán ay mali,
walang kabuluhan; at sayang lamang ang ipinagpalimbág. Palalo at
pan~gahás ang gumawa niyán, huwág na di masabing siyá ay autor.
¡Kaawaawang m~ga manúnulát!
¡At silá daw ay m~ga kawal sa pagpápalaganap n~g wikang tagalog!
Kung sa habang panahón ay ganyán ang aasalin nilá, ay sumpa n~g
bayan ang kaniláng maáantay. Sa kaniláng pakikipagkapwa ay doon
lamang uusbóng ang pagmámalasakitan n~g m~ga makatang pilipino,
na, tan~ging daan n~g ikátatanyág n~g masaráp na wika ni Balagtás.
Kung sa akin silá hahadláng ay itutulak ko silá n~g dalawáng kamáy at
bubulyawán kong: ¡Maaliwalas ang daan ko! ¡Nakikita ko ang aking
nilálakaran! ¡Tanglawán ninyó ang inyóng landasin at di ko kailan~gan
ang inyóng ilaw! ¡Manipís mán ang aming m~ga katha ay piniga
namáng tunay sa aming sariling isipan at di naming ninakaw sa isipan
n~g m~ga makatang kastila, ingglés, pransés, at ibá pá! ¡Mura mán ang
aming m~ga aklát ay madali namáng maubos at di ináamag sa m~ga
aklatan!

PAN~GUNANG SALITA
NI AMADO JACINTO

PAN~GUNANG SALITA
Ang munti kong kaya at maiklíng pagkukuro ay minarapat n~g mahál
kong kaibigang Angel de los Reyes na magbigáy n~g Pan~gunang
Salita dito, sa kanyáng bagong aklát na maliit, na noóng araw ay

napalathala na sa páhayagang "ANG DEMOCRACIA;" at kung
bagamán tinawag ko n~gayon n~g bagong aklát ay sapagka't n~gayón
lamang naipalimbág at di na paputól-putól.
Walang alinlan~gan akóng nayag sa hilíng n~g aking kaibigan,
nan~giti ako n~g lihim n~g ito'y sabihin niyá, at naibulong ko sa sarili
na siya'y sadyang matalino sapagka't totoóng maalám na
magbagay-bagay: nababatid niyáng sa isáng maiklíng aklát, ay isá
namáng maiklíng isip na lamang ang dapat mag-ukol n~g m~ga
palagay at paghahaka. At dahil diyán, ay sisimulán ko ayon sa
makákaya, ang paglalahad n~g aywán kung tumpák na aking m~ga
pagkukuro tungkól sa kanyang katháng itó.
Sa ganáng akin, ang mátutunghayán n~gayón n~g m~ga mambabasa ay
isáng aklát na mainam, isang aklát na dapat bigyán n~g papuri, hindi
dahil sa itó'y nakáwiwili lamang basahin kundi alang-alang pá sa wagás
at maníngníng na damdamin n~g kumatha: ang maalab niyáng nasang
ang dukha ay igalang at masugpu ang ugaling hanggáng n~gayon ay
umiiral pa sa ibá, at kung minsán ay sa dukha