Mga Dakilang Pilipino | Page 6

gaya n~g m��kikita sa katag��~g ami~g s��sipiin dito sa kapakinaba~gan n~g ami~g m~ga mambabasa: ?D�� baquin ang langgam ay nacararating sa cacaon~gin ay bahaguia n~g macalacad.?
Mahalaga~g aral na magagaw��~g is��~g mainam na s��ligan up��~g sapitin a~g alin m��~g matata��s na indayog n~g p��~garap��n.
At it��~g sumusun��d; ?ay lalo ring iquinapagpilit nang loob cong tayong lahat ay paraparag macaalam nang uicang Castila ay ang caloloua nating ay nang maiquinabang sa P. Dios nang Canyang mga Auaauang marami?.
Ku~g saan mapagkikita~g sa kany��~g ban��l na pananampalataya ay d? niya naligtaan a~g m~ga kalah�� na d? makinaba~g n~g biyay�� no��n.
Ku~g a~g na~g��una sa atin ay nagsikap na magpamana sa m~ga sumisib��l n~g bahagya man lama~g ulat tu~gk��l dito sana'y n��pagaralan natin gay��n a~g m~ga dakila~g halimbaw�� sa ati~g kapakinaba~gan.
Ku~g is��~g araw ay makasapit ka giliw na mambabasa sa Liwasa~g Cervantes at do��n ay makita mo a~g is��~g bantayog ay masd��n mo si Pinp��n na nakapak�� a~g mat�� sa lup�� at tila may mahalag��~g bagay na in��aninag; in��apa niya marahil ku~g a~g nagi~g bu~ga n~g limbagan sa kany��~g tinubua~g lup�� ay nag��~g is��~g biyay�� �� naghat��d sa kapa~ganyaya��n. N��lalam��n niy��~g a~g limbagan ay is��~g mabilis na pakp��k n~g diw�� up��~g a~g bu~ga n~g kanil��~g m~ga likha ay magtawira~g wal��~g pa~ganib sa malalawak na karagatan n~g daigdigan, n��lalaman niy��~g a~g limbagan ay is��~g mabut��~g para��n up��~g a~g lah��t n~g m~ga pa~gyayari ay huw��g m��liblib sa ma~g��gs��sisibol na ��apuhin, at it�� a~g kany��~g ginawa ku~g kaya kahit hapy��w, ay siya'y ati~g n��babalita��n ~gay��n. N~guni't d? dapat m��kaila sa atin a~g pa~gyayari~g a~g limbagan ay isa~g mabisa~g katulo~g sa paninira~g puri.
Nariy��n a~g isa~g tao~g nagpag��l sa kapakinaba~gan n~g kany��~g baya~g tinubuan.

=Francisco Baltazar (Balagtas)=
[Larawan: Francisco Baltazar]
Hindi ma��ari~g sumulat n~g ukol sa p��nitika~g Tagalog na~g d? b��ba~ggit��n a~g pa~galan n~g dakila~g Makat�� n~g Wika~g Tagalog, n~g Har�� n~g m~ga ma~ga��wit, na si Francisco Baltazar.
A~g maykatha n~g ?Florante at Laura? ay is�� sa m~ga n��pil�� at namuk��d na hig��t sa is��~g mani~gn��~g na tal�� at karap��tdapat na m��papili~g kina Goethe, Virgilio, Dante Aligieri na pin��pigi~g n~g m~ga ?Diosa? sa kany��~g dula~g, na d? nad��daluh��n nino m��n kund? n~g m~ga tunay na diw�� lamang n~g m~ga lah��.
Si G. Hermenegildo H. Cruz ay nagukol sa kany�� n~g is��~g mahalag��~g akl��t na k��tataluntun��n n~g kany��ng m~ga l��lo~g lihim na pina~gda��nan at b��hay. Si G. Epifanio de los Santos Crist��bal sa pagsas��lin n~g kany��~g ?Florante at Laura? sa wika~g kastil�� ay naninop n~g bo��~g pan��tik��~g Tagalog magbuhat n~g 1593 ha~gg��~g 1886, up��ng sa gitna n~g masay��~g halamanan n~g p��nitik��~g Tagalog ay pagitawin siy��ng is��~g maba~g�� at kaha~gaha~ga~g bul��kl��k no��n na a~g samy? ay wal��~g pagkapawi.
Sa p��nit��k��~g Tagalog ~ga ay si Balagt��s a~g dakilang ta~gl��w at sa m~ga tilams��k n~g kany��~g liw��nag ay sukat mabu? a~g lalo~g maririkit na kathain. Siy��'y ipina~gan��k niya��~g ika 2 n~g Abril n~g ta��~g 1788.
An��k palibhas�� n~g m~ga tunay na Tagalog, si G. Juan Balagtas at Juana Cruz, at kumita n~g una~g liwanag sa m~ga lupa��~g Tagalog. Sa Pa~ginay, Bulak��n, a~g si~g��w dito na lum��likha n~g m~ga t��lain ay gumisi~g sa kany��~g diwa~g sila~ganin na umawit tuwi na; ~guni't is��ng pag��awit na nagbabadha n~g m~ga dakil�� at lagi~g kapanah��~g m~ga aral, gaya n~g sabi ni G. Lope K. Santos, na a~g kany��ng m~ga katag�� sa ?Florante? ay is��~g ebanhelyo sa m~ga a~gk��~g Tagalog na nan��nir��han sa m~ga tag��~g nayon nit��~g Kapulu��n. A~g ?Florante? ay inawit, binasa, pinaki~ggan, at tin��nda��n, ��nul��tulit na tand��an at awitin n~g na~gak��ri~g��g na d? maruno~g bumasa, up��ng mat��nda��n at tuw? na'y tal��ntunin at paganihan ang kany��~g mayama~g diw�� n~g ikapapanuto at ikapagigi~g mapalad n~g madla.
An�� Mariano Ponce, si Balagt��s ay ?a~g Principe n~g m~ga Makata~g Tagalog?, at an�� Dr. Jos�� Rizal, na~g tukuyin a~g kany��~g wal��~g kam��taya~g awit: ?Ang Florante ay is��~g katha sa wikang Tagalog, na~g kapan��huna~g a~g wika~g Tagalog ay lumulusog at dum��di~gal?.
Nagaral si Balagt��s gaya n~g lah��t n~g m~ga tub�� rito sa atin n~g m~ga una~g dako, sa ?Cartilla?, ?Misterio?, ?Trisagio? at ?Doctrina Cristiana?, m~ga akl��t na gin��gamit sa m~ga unang bugs? n~g pagaaral na~g kany��ng kapanahunan.
An��k dukha palibhas�� at iniwi sa duyan n~g kar��lita��n, ay d? nagaw��~g lina~gin na~g gaya n~g kany��ng hilig a~g sarili~g mun�� at napilita~g a~g lak��s niy�� ay ilako~g ag��d, at yama~g wala~g an�� ma~g kata~gia~g g��wain na mapagukulan sa pag~gagd��g buhay, ay minabuti~g m��sok na alil�� sa is��~g maganak sa Bayan n~g Tund��, m��lap��t l��ma~g sa kamaynil��an (Atenas)[1] na ku~g sa��n nin��nasa~g tuklas��n a~g m~ga una~g balit�� n~g karunu~gan. Buk��l palibh��s�� ang kabaitan at pagk��mas��nurin, biyay�� na ikinapata~g�� tuw? na n~g m~ga sal��t sa ginhawa, ay kin��lugdan siy�� n~g kany��~g m~ga pa~gino��n, at siy�� kinali~ga~g tulad sa an��k na tunay. Pin��pa~garal siy�� sa P��aral��~g San Jos��, at do��'y kin��pansin��n siy�� n~g is��~g sib��l na kata~gian sa pagtula at is��~g d? karaniwa~g talino na ikin��mah��l sa kany�� n~g m~ga Gur? ro��n.
Niya��~g 1835, ay nanahanan siy�� sa Pandakan, at binat�� siya