Mga Dakilang Pilipino | Page 5

pagkabans��~g lin��~g a~g pa~gyayari~g a~g ati~g m~ga dakil��~g tao ay n��lib��~g sa lim��t at wal��~g nagukol kahit na hapy��w man lama~g na pagbabalit�� sa kanil��~g m~ga kabantugan. A~g limba~gan ay is��~g dakil��~g biyay�� sa katauhan, sa pagka't t��nay na mabisa~g katulo~g sa pagl��laganap n~g m~ga mith��~g bu~ga n~g m~ga kisl��p n~g diw�� n~g tao ~guni't katak��tak�� mand��n na a~g k��unaunaha~g manlilimb��g dito s�� Kapulu��n ay hind? naka pagpapamana sa atin n~g hal��w man lama~g n~g kany��~g buhay, subal��'t gaya n~g a~g m~ga dakil��~g pa~gyayari ay nagiiwan n~g m~ga dakil��~g bak��s gayon a~g na~gyari sa ati~g kababaya~g it�� na pinag��ukulan ~gayon nit��~g maigs��~g ��lat.
A~g limbagan ay is��~g dakila~g biyay�� sa katauhan, biyaya~g mabisa~g katulo~g sa paglalaganap n~g m~ga kaha~gaha~g��~g kisl��p n~g diw�� na higit sa dagidab na sumasakaalaman n~g lah��t at napapanatili at nag��gamit at sunodsunoran sa kapakan��n n~g katauhan.
Ku~g a~g limbagan ay is��~g tunay na biyay�� sa katauhan, d��sapal�� ay karapatdapat na pagpugayan at handug��n n~g is��~g gan��p na pagturi~g a~g m~ga ta��~g na~g��katulo~g sa pagpapalaganap niya��n. Si Tom��s Pinpin, sa ~gayon sa m~ga kasulata~g am��~g n��suys��y ay siy��~g k��unaunaha~g Tagalog na naglaganap n~g limbagan sa dako~g it�� n~g daigdigan.
Kilal�� at nahihigi~gan na siy��'y is��~g Tagalog at k��unaunaha~g manlilimb��g dito sa Filipinas at Tagalog na may d��wa~g lin��~g sa itin��t��mpal��k n~g k��unaunah��~g akl��t na ?Libro~g Pag��aralan n~g m~ga Tagalog n~g Wika~g Kastil��? subali't hind? n��kikilala gaya n~g malao~g d? n��balitaan a~g kany��~g pa~galan, sa pagk��'t wal��~g nagukol sa kany�� n~g is��~g karapat dapat na gunita.
A~g ganit��~g m~ga kapabayaan ay d? dapat mamarati, sa pagk��'t lubha~g p��p��nsal�� sa ati~g pagkabans��g kasalukuya~g tin��tawaran at ayaw kilalanin.
N~guni't sino si Pinpin? Kailan siy�� ipina~ganak? Saang bayan siy�� Sumibol?
M~ga tano~g na d? matug��n n~g tiyakan at wal��~g m~ga kasulatan matur��l yayama~g a~g karamihan n~g m��pagsas��~ggunia~g t��laan sa m~ga Simbahan ay nalipol at na wald��s n~g ati~g m~ga himagsikan. Hind? m��aari~g malimutan, hind? dapat malimutan a~g m~ga dakila~g gawa n~g m~ga lal�� pa~g dakila~g tao na gaya ni Pinpin. Sa kany��~g akl��t ay mat��tiy��k a~g kany��~g sikh��y na tayo'y m��kawatas n~g na~gamiminun�� sa atin at n~g sa gay��~g para��n ay tah��s nati~g m��kilala a~g kanil��~g ur��, kara~galan at diw�� dahil��n it��~g sukat na, up��~g si Pinpin ay m��kint��l sa pus�� n~g tan��~g pilipino at magsikap na siy��'y m��kilala at pag-a��ralan. Uman��'y tubo~g Abukay, sak��p n~g lalawiga~g Bataan niya��~g lalawigan pinak��pamuhayam ha~gg��~g sa huli~g sandal? n~g ati~g dakila~g Balagt��s; niya��~g lalawiga~g sinibulan n~g is��~g utak na hina~gaan n~g Daigdig na ha~gga~g sa kamatayan ay pawa~g kara~galan sa kany��~g buhay a~g idinudulot sa kany��~g sarili~g lup��, n~g kagala~g-gala~g na Arellano.
Sa~gayon sa is��~g akl��t na kany��~g sinulat, si Tom��s Pinpin ay tao~g Bataan, d��tapuwa't d? matur��l na~g tiyakan ku~g al��~g bayan sa Bataan a~g kanya~g kin��kitaan n~g una~g liwanag; kapabayaan n~g ati~g m~ga pa~ganay na sanh? ~gay��n n~g kapinsala��~g it��, bag�� ma~g d? ��il��n a~g nags��sabi~g a~g kababaya~g it�� ay tub�� sa bayan n~g Abukay.
Talag��~g a~g m~ga dakila~g tao ay pinagaagaw��n n~g m~ga bayan, gaya halimbaw�� n~g na~gyayari sa ati~g Balagt��s, na an��~g m~ga tag�� Udy��~g ay an��k it�� n~g baya~g ya��n, baga m��~g a~g m~ga kasulat��~g n��tunt��n n~g masipag na m��nunuys��y na si G. Hermenegildo Cruz ay tum��tiy��k na a~g ati~g Makat�� ay tub�� sa Pa~ginay, sakop n~g Bigaa, Bulak��n.
Saan ma~g bayan sumil��~g si Pinpin, ay nakas��siy�� na sa amin a~g matiy��k na siya'y is��~g Tagalog at siy��~g k��unaunaha~g manunulat na naghand��g n~g is��~g mahalag��~g akl��t n~g sini~g, sa kapakinaba~gan n~g kany��~g m~ga kalahi.
Uta~g sa masikap na m��nunulat na si G. Manuel Artigas, a~g muli~g pagk��limb��g n~g ?Librong Pag-aaralan Ng Mga Tagalog Ng Wikang Kastila? sa kany��~g ?La Primera Imprenta en Filipinas? at do��n ay mab��bak��s n~g m~ga mairugin sa m~ga kabantugan n~g ati~g m~ga kababayan a~g m~ga mahahalag��~g aral n~g ati~g Pinpin sa kany��~g mahalag�� at pan~ganay na akl��t na may gay��~g uri na kabantugan n~g p��nitika~g Tagalog.
Sa kany��~g pagkamanlilimb��g ay natitiy��k na siy�� ay nag��~g is��~g matap��t na aral��n ni Par�� S. Jos��, at sa is��~g maigs��~g bugs? n~g panah��~g ikinatatag d?to n~g limbagan ay nak��paghand��g ag��d n~g mayama~g bu~ga n~g kany��~g diw��. Niya��~g 1610 na limbagin a~g kany��~g aklat ay nagtam��, n~g malug��d na papuri ni Pari Roque Barrionuevo sa kany��~g mu~gkahi up��~g bigy��~g pahintulot at sa il��~g kataga ay kalakip it��~g: ?Y es mucho de estimar por ser su autor un natural tagalog.?
Siya a~g nagi~g Patnugot n~g un��~g limbagan dito sa Pilipinas magbuhat niya��~g ta��~g 1610 gaya n~g m��tatalunt��n sa ?Arte y Reglas de la Lengua Tagala? at a~g ganit��~g tu~gkulin ay ginampanan niy�� han~g��~g sumapit a~g ta��~g 1630, at na~g lumipas a~g il��~g panahon ay lumipat siy�� sa Limbagan n~g m~ga Pari~g Hesuitas niya��~g 1637 ha~gga~g 1639.
Si Tom��s Pinp��n n~ga sa~gayon sa m~ga n��tatalunt��~g balit�� ay siy��~g matand��~g kapatid n~g ati~g m~ga manlilimb��g na d? nagaksay�� n~g panah��n at nagi~g s��ligan a~g katiyaga��n ha~gg��~g sa mag��~g is��~g dalubhasa~g tagapagpanuto n~g kany��~g m~ga kapanah��n