maiinam na kasa~gkapa~g sigay, m~ga damit na mariri~gal na nagkakahalag�� n~g may 23.000 piso.
Hind? nagtaks��l kail��n man si Solim��n, gaya n~g ipinararata~g sa kany�� n~g m~ga kastil��. Siy��'y tumup��d lam��~g sa kany��~g dakila~g katu~gkulan na makibaka sa sino ma~g magn��nasa~g sumir�� n~g kany��~g kapurih��~g pagkahar��, at y��yama~g a~g m~ga kastil�� ay siy��~g nagpasimula n~g pagbabaka, ay siy�� ay nagta~gg��l lama~g at natalo, ~guni't hind? kail��n man nagtaks��l.
A~g kany��~g pagibig sa sarili~g Lup�� ay nagudy��k sa kany��~g makibaka at siy�� ay nakibaka dahil do��n.
Ku~g sa��n m��kikita~g ang pagguh�� n~g kaharian ni Solim��n ay uta~g sa kagahaman n~g is��~g lahi~g ma~gaalipin; sa is��~g p��mahala��~g pinag��gal��w n~g lak��s n~g lak��s at di n~g lak��s n~g katuwiran.
Kawawa~g baya~g malili��t na lin��lupig at gin��gahas�� n~g malalak��ng bansa.
A~g daigd��g ay patu~go sa pagunl��d, at buhat niya��~g 1914 na gahasain a~g Belhika, ang malalak��~g Bansa ay nagsasap�� at ipinagta~gg��l a~g katwiran n~g malili��t na bayan. Panibago~g kilos sa daigd��g na bu~ga n~g mayama~g diw�� n~g dakila~g Wilson sa kaamerikahan.
[Larawan: Raha Soliman]
=RAHA LAKAN DULA=
Si Rah�� Lak��n Dul�� ay is�� sa m~ga lalo~g bant��g na namun�� sa Bayan n~g Tund��. Siy�� ay is�� sa m~ga kasan~ggun�� ni Rah�� Matanda, si Lak��n Dul�� ay siy��~g P��mumu��n n~g panah��~g sin�� Legaspi ay duma��~g sa ati~g luns��d, niya��~g ta��~g 1571. Na~g sumapit si Legaspi sa ati~g Lupa��n at lumuns��d sa Tund�� ay n��tagpu��n niy��~g dito'y naghahar�� a~g kapayapaan, nam��mayan�� a~g matatalino~g m~ga bat��s, at may matit��bay na mu��g na pana~gg��l sa ma~gags��sisalakay.
Kin��kilala~g Har�� rito si Lak��n Dul�� n~g m~ga kanugn��g na lupa��n, at a~g kaniy��~g na~gas��sakupan ay bum��bayad sa kany�� n~g bu��s at lag��~g tap��t sa kany��, mag��~g sa kapayapa��n at mag��~g sa digma. A~g m~ga sasaky��~g ins��k at Hap��n na duma��~g dito ay pawa~g nagb��bayad n~g buw��s kay Lak��n Dul��, bago lumuns��d at ma~galakal sa tagarito.
Kinilala rin nam��n ni Legaspi a~g kapa~gyarihan ni Lak��n Dul�� at gumawa sil�� n~g Sa~gusapan at pagkar��n n~g il��~g panah��n si Lak��n Dul�� ay nag��~g kakamp�� n~g Espa?a. Tumulo~g si Lak��n Dul�� sa pagt��tatag dito n~g m~ga t��hanan n~g m~ga kastil�� at pagkara��n n~g il��~g panah��n siy�� at a~g kany��~g m~ga an��k ay napabiny��g na lah��t. A~g pa~gala~g iginawad kay Lak��n Dul�� ay Carlos.
Niya��~g ta��~g 1574 na a~g lupa��~g it�� ay salakayin ni Lima��~g, is��~g ins��k na tulis��~g dagat, a~g Rah��~g it�� at a~g kanya~g m~ga an��k ay nakilaba~g kakamp�� n~g m~ga kastil�� sa m~ga ins��k na nagsisalakay. Napauro~g sin�� Lima��~g n~g m~ga kamp��n n~g Rah�� Lak��n Dul�� at a~g m~ga it�� ay nagtatag n~g kanil��~g kaharian sa Pa~ggasin��n at do��'y pin��gusig sil�� n~g hukb�� ni Lak��n Dul�� ha~gg��n~g n��patay��n sil�� n~g kay rami~g alag��d at n��itaboy sil�� sa lab��s n~g m~ga lupa��~g sakop n~g Rah��~g Tagalog na it�� na nagpakita n~g gay��n na lama~g tapa~g.
Si Lak��n Dul�� ay nagkaro��n n~g tatl��~g an��k na lalaki at siy�� at a~g kany��~g m~ga an��k sa kapanahunan ni Lavezares niya��~g 1572 ha~gg��~g 1575 ay patuloy sil��~g nagi~g kat��katul��~g sa pagpapalaganap n~g kakristianuhan sa Kagay��n, Kamarines, at Zambales; a~g kany��~g ap��~g si Makapag��l ay is�� sa lumit��w sa tan��n niya~g m~ga kamaganak. Si Makapag��l sa kany��~g kat��patan sa Espa?a ay ginaw��~g ?Maestro de Campo? at pagkatapos no��n ay nagi~g Heneral siya sa Apalit, Arayat at m~ga kabundukan n~g Zambales.
Na~g magk��al��t a~g m~ga kapampa~gan at m~ga pa~ggasin��n ay d? naapul��, samantala~g hind? namagitan si Makapag��l; at na~g mul��~g sumalakay a~g m~ga ins��k sa kapanahunan ni Heneral Figueroa ay hini~g? a~g tulo~g ni Heneral Makapag��l at it�� a~g humaw�� sa nagsisisalakay.
Sa pagkilala sa dakila~g tulo~g ni Heneral Makapag��l sa Espa?a ay sil��'y tinimaw�� n~g m~ga kastil�� sa an�� ma~g bayarin sa P��mahala��n at a~g lah��t n~g kany��~g kamaganakan ay gay��n din. It��'y namarati ha~gg��~g sumapit a~g ta��~g 1883.
Si Rah�� Lak��n Dul�� ay is�� sa m~ga lalo~g kilala~g har�� sa kapanahuna~g ya��n n~g ati~g kasaysayan. Nag��~g kakamp�� siy�� n~g m~ga kastil�� sa pagk��'t naniwal�� siy��~g a~g m~ga kastil�� ay magigi~g tapat sa k��sunduan at pa~gak��. Tumulo~g siy�� sa pagsalas�� sa nagsisalakay na m~ga nagn��nasa~g maghar�� rito at sakupin a~g kany��~g a~gk��n; at lag�� siy��~g tumulo~g sa pagapul�� n~g m~ga himagsikan, sapagk��'t in��akal�� niy��~g a~g gay��n ay nagguguh�� lam��~g n~g kapayapa��n n~g kany��~g m~ga sakop.
Ku~g a~g m~ga kastil�� ay hind? tumup��d sa pa~gak�� at sumir�� sa sa~gusapan, ay hind? kasalanan ni Lak��n-Dul��; kasalanan n~g kasakiman na n��aayos sa s��mulain ni Bism��rk na a~g malili��t ay talaga~g k��kanin n~g malalak��.
Samantala~g hind? naghahar�� a~g pagkakapant��ypant��y n~g m~ga tao sa har��p n~g katuwiran at a~g kawagas��n ay is��~g kabaita~g n��susulat lam��~g at d? gin��gampan��n n~g lah��t at bawa't is��, talag��~g a~g kapa~ganiban sa m~ga mali��t na Bans�� ay lagi~g nakabal��.
It�� ang dakila~g g��wain n~g m~ga tao n~g Daigdigan.
It�� a~g simulai~g nasa~g pairalin n~g dakilai~g Wilson na~g siya'y mamagitan sa nagiinap��y na digmaan sa Europa.
An�� a~g malay natin ku~g ya��n din a~g ma~gi~g matibay na s��ligan n~g gan��p nat��~g kasarinl��n.
=TOMAS PINPIN=
Laki~g kapabayaan at kapabaya��~g lubh��~g pumipinsal�� sa ati~g
Continue reading on your phone by scaning this QR Code
Tip: The current page has been bookmarked automatically. If you wish to continue reading later, just open the
Dertz Homepage, and click on the 'continue reading' link at the bottom of the page.