Mga Dakilang Pilipino | Page 3

sa Fuerza de Santiago.
Buhat no��n ay pinasimul��n na n~g m~ga kastil�� a~g wal��~g maliw na pagbaka sa m~ga moro; ~guni't pawa~g wal��~g tagump��y na mas��sabi na kanil��~g tinamo sa Timog n~g Kapuluan.
Hinil��~g ni Ali Mudin sa m~ga kastil�� na a~g kany��~g an��k na si Fatima ay pahintuluta~g makapagbal��k sa Hul��, niya��~g Febrero n~g 1753 up��~g magsikap sa ikapaghar�� n~g kapayapan do��n, at a~g gay��~g kahili~gan ay dini~gig at pinahintulutan n~g m~ga kastil��; bila~g bu~ga n~g paglalakb��y na it�� ni Fatima ay nagtam�� siy�� n~g isa~g sulat buhat kay Bantilan na nagsasabi~g si Ali Mudin ay pabalikin sa Hul��, up��~g maghari~g mul? r��on at lumagda sa isa~g bago~g k��sunduan a~g dalaw��~g dako~g dati~g magkaaway na m~ga moro at kastil��. A~g lahat n~g kahili~gan ni Bantilan ay dingi~g n~g m~ga kastil��, subalit hinil��~g na si Ali Mudin ay palayain ~guni't mam��malag�� sa Maynil�� sa pili~g n~g Arzobispo Rojo na siy��~g kumuha sa kany�� sa Fuerza Santiago at nagbig��y sa kany�� n~g is��~g t��hanan at m~ga lingk��d.
Niya��~g 1762 a~g Maynil�� ay sinalakay n~g m~ga Ingl��s at si Ali Mudin sa pili~g n~g limampu? katao ay lumab��s at nakibaka~g kasama n~g m~ga kastil�� sa bago~g kalaban na dumadagsa at humuhugos sa kamaynilaan.
Ipinamalas ni Ali Mudin a~g is��~g d? karaniwa~g katapa~gan na katutub�� n~g m~ga moro at lubha~g marami~g Ingl��s a~g kanil��~g pinuksa bag�� ma~g a~g Luns��d ay napasok at napasuk��. A~g m~ga Ingl��s ay d? nagla��n sa Maynil�� at sa kanil��~g paglayas, sa kautusan ni Simon de Anda at Zalazar ay pinapanumbalik si Ali Mudin sa Hul�� upa~g muli~g lumukl��k pa kany��~g luklukang har��.
Gumawa n~g is��~g l��na~gin sa Balamba~g a~g m~ga Ingl��s na kanil��~g linibid n~g matitibay na kut�� at sa d? pagkawil�� dahil��n sa a~g sig��w ay d? nil�� matagal��n ay lumipat sa is��~g pul? na malapit sa Hul��. A~g ganit��~g pa~gyayari ay d? minabuti n~g Sultan Mahomed at ni Israel na an��k ni Ali Mudin, sapagka't d? nil�� mati��s na a~g kanil��~g lupa��n ay ariin n~g m~ga banyag��; at naghan��p sil�� n~g is��~g k��ta��~g ikapagtatab��y sa m~ga ma~ggagag��.
At a~g panah��~g it�� ay dumat��~g niya��~g bihagin n~g m~ga kawal na Ingl��s si Dato Tente~g, is�� sa m~ga malalak��s at pinan��niwalaa~g Dat��, at is�� sa m~ga maiinit na araw n~g Marso niya��~g 1772 na~g makalay�� na si Tente~g, ay nakipagal��m sa m~ga iba~g Dat�� na sin�� Dakula at Zama~ggo-Isa��k, kasama n~g il��~g kawal na sumalakay sa kinalalagy��n n~g m~ga kawal na Ingl��s, at sa ganit��~g s��gupaan ay na~g��gsitakas a~g m~ga Ingl��s sa m~ga ba~gk��~g lund��y na pinagh��bol n~g mabibil��s na sasaky��~g moro. Sinikap n~g Gobernador na Ingl��s na makipagk��sund?, ~guni't d? tinalima n~g m~ga moro at sil�� ay ipinagtabuyan at sa pagtakas ay na~gaiwan nil�� a~g kanil��~g m~ga sasaky��n, m~ga kany��n, baril at apat na pu? at apat na libong piso.
Namat��y si Ali Mudin sa Hul��, n~g bo��~g kasiyaha~g lo��b, sapagka't n��itab��y niy�� a~g m~ga manlulupig sa kany��~g bayan.
Si Ali Mudin ay nag��~g tudl��an n~g d? kawasa~g pagha~g�� n~g kany��~g m~ga s��kop.
[Larawan: Ali Mundin]

=RAH�� SOLIMAN=
Bago nag��~g Rah�� si Solim��n, ay nag��~g katulo~g muna sa pa~ga~gasiw�� n~g m~ga s��liranin dito sa Maynil��, ni Rah��~g Matanda.
Si Lak��n Dul�� na nan��nahanan sa Tund�� ay siy�� niy��~g kasama. It�� ay na~g kapan��hunan ni Rah��~g Matanda na~g ta��~g 1570. No��n ay is��~g pulut��~g na~g m~ga sasaky��~g kastil�� na pinamumunuan ni Martin de Goit�� at Juan de Salcedo a~g dumao~g sa lu��k n~g Maynil��. Niya��~g una~g dat��~g dito nin�� Goit�� ay d? sila nakaluns��d pagdaka. A~g Maynil��, ay may matitibay na m~ga mu��g at sila'y pinaputuk��n at sinagup��.
Nabalitaan nil��ng is�� sa m~ga makapa~gyarihan do��n ay si Solim��n, kaya't nagpadal�� sina Goit�� rito n~g sug�� na nags��says��y na sil��'y d? naparito up��~g makidigma kund? up��~g makipagk��sund?, at a~g ganit��'y tinug��n sa pamamagitan n~g sug��, na a~g Hari sa Maynil�� ay nagnanas�� n~g makipagkaibigan sa m~ga kastil��.
Pagta~gg��p ni Goit�� n~g pakl�� ni Solim��n ay nas��k siy�� at a~g kany��~g m~ga tao sa ilog n~g Pasig at sil��'y lumuns��d sa is��~g bayb��y na itinakda n~g Har��. Sinalubo~g sil�� ni Rah��ng Matanda at nakipagkam��y sa kanil��, pagkaliban n~g il��~g sandali ay dumat��ng si Rah�� Solim��n at nakip��gkam��y din ~guni't nagpasubal�� n~g gayari: ?Kam�� ay nagn��nasa~g makipagkaibigan sa m~ga kastil�� samantala~g sil��'y mabuti sa amin; ~guni't mah��hirapan sil�� n~g gaya n~g hirap na tini��s na n~g ib��, kail��n ma't nasain nil��~g kami'y alis��n n~g puri?.
Pagkara��n n~g il��~g araw si Goit�� ay nagkula~g sa pagkak��ibigan sa pagpapaput��k n~g kanil��~g kany��n, at si Rah�� Solim��n ay napilita~g magbago n~g kilos. Ipinawas��k nit�� a~g m~ga sasaky��n nina Goit�� at ipinapuksa a~g kany��~g m~ga kawal.
N��pakabuti a~g pagtata~gg��l sa m~ga kut�� at d? nagawa na~g m~ga kastil�� a~g makapasok ag��d, ~guni't na~g ma~gasalant�� a~g m~ga tao ni Solim��n at maubos na a~g m~ga punl? ay napipilan din. At na~g makuha n~g m~ga kastil�� a~g Maynil�� ay sinalakay a~g bahay ni Solim��n at dito'y n��tagpu��n nil�� a~g is��~g mainam na gusali,