existere, fide credere sufficiat; certe
infidelibus nulla religio, nec fere etiam ulla moralis virtus, videtur
posse persuaderi, nisi prius illis ista duo ratione naturali probentur:
Cumque saepe in hac vita majora vitiis quam virtutibus praemia
proponantur, pauci rectum utili praeferrent, si nec Deum timerent, nec
aliam vitam expectarent. Et quamvis omnino verum sit, Dei existentiam
credendam esse, quoniam in sacris scripturis docetur, et vice versa
credendas sacras scripturas, quoniam haben|tur a Deo: quia nempe, cum
fides sit donum Dei, ille [3] idem qui dat gratiam ad reliqua credenda,
potest etiam dare, ut ipsum existere credamus; non tamen hoc
infidelibus proponi potest, quia circulum esse judicarent. Et quidem
animadverti, non modo vos omnes, aliosque Theologos affirmare Dei
existentiam naturali ratione posse probari; sed et ex sacra Scriptura
inferri, ejus cognitionem multis, quae de rebus creatis habentur, esse
faciliorem, atque omnino esse tam facilem, ut qui illam non habent, sint
culpandi. Patet enim Sap. 13. ex his verbis, Nec his debet ignosci, si
enim tantum potuerunt scire, ut possent aestimare saeculum, quomodo
hujus dominum non facilius invenerunt? Et ad Rom. cap. 1. dicitur illos
esse inexcusabiles. Atque ibidem etiam per haec | verba: Quod notum
est Dei, manifestum [4] est in illis, videmur admoneri ea omnia quae de
Deo sciri possunt, rationibus non aliunde petitis quam ab ipsamet
nostra mente posse ostendi. Quod idcirco quomodo fiat, et qua via
Deus facilius et certius, quam res saeculi cognoscatur, non putavi a me
esse alienum inquirere. Atque quantum ad animam, etsi multi ejus
naturam non facile investigari posse judicarint, et nonnulli etiam dicere
ausi sint rationes humanas persuadere illam simul cum corpore interire,
solaque fide contrarium teneri: Quia tamen hos condemnat Concilium
Lateranense sub Leone 10 habitum sessione 8, et expresse mandat
Christianis Philosophis ut eorum argumenta dissolvant, et veritatem pro
viribus probent, hoc etiam aggredi non du|bitavi. [5]
Praeterea quoniam scio plerosque impios non aliam ob causam nolle
credere Deum esse, mentemque humanam a corpore distingui, quam
quia dicunt haec duo a nemine hactenus potuisse demonstrari: Etsi
nullo modo iis assentiar, sed contra rationes fere omnes, quae pro his
quaestionibus a magnis viris allatae sunt, cum satis intelliguntur, vim
demonstrationis habere putem, vixque ullas dari posse mihi
persuadeam, quae non prius ab aliquibus aliis fuerint inventae: Nihil
tamen utilius in Philosophia praestari(3) posse existimo, quam si semel
omnium optimae studiose quaerantur, tamque accurate et perspicue
exponantur, ut apud omnes constet in posterum eas esse
demonstrationes. Ac denique quoniam nonnulli, quibus notum est me
quandam excoluisse Methodum | ad [6] quaslibet difficultates in
scientiis resolvendas, non quidem novam, quia nihil est veritate
antiquius, sed qua me saepe in aliis non infeliciter uti viderunt, hoc a
me summopere flagitarunt: Ideoque officii mei esse putavi nonnihil hac
in re conari. Quicquid autem praestare potui, totum in hoc Tractatu
continetur. Non quod in eo diversas omnes rationes, quae ad eadem
probanda afferri possent, colligere conatus sim: Neque enim hoc
videtur operae pretium esse, nisi ubi nulla habetur satis certa, sed
primas tantum et praecipuas ita prosecutus sum, ut jam pro certissimis,
et evidentissimis demonstrationibus illas ausim proponere. Addamque
etiam tales esse, ut non putem ullam viam humano ingenio patere, per
quam meliores inveniri unquam possint, cogit enim me cau|sae [7]
necessitas, et gloria Dei, ad quam totum hoc refertur, ut hic aliquanto
liberius de meis loquar quam mea fert consuetudo. Atqui quantumvis
certas et evidentes illas putem, non tamen ideo mihi persuadeo ad
omnium captum esse accommodatas: Sed quemadmodum in Geometria
multae sunt ab Archimede, Apollonio, Pappo, aliisve scriptae, quae etsi
pro evidentibus etiam, ac certis ab omnibus habeantur, quia nempe nihil
plane continent quod seorsim spectatum non sit cognitu facillimum,
nihilque in quo sequentia cum antecedentibus non accurate cohaereant,
quia tamen longiusculae sunt, et valde attentum lectorem desiderant,
non nisi ab admodum paucis intelliguntur: Ita quamvis eas quibus hic
utor certitudine et evidentia Geometricas aequare, vel etiam superare
existi|mem, vereor tamen ne a multis satis percipi non possint, tum [8]
quia etiam longiusculae sunt, et aliae ab aliis pendent: tum praecipue
quia requirunt mentem a praejudiciis plane liberam: et quae se ipsam a
sensuum consortio facile subducat. Nec certe plures in mundo
Metaphysicis studiis, quam Geometricis apti reperiuntur. Ac praeterea
in eo differentia est, quod in Geometria cum omnibus sit persuasum
nihil scribi solere, de quo certa demonstratio non habeatur, saepius in
eo peccant imperiti, quod falsa approbent, dum ea videri volunt
intelligere, quam quod vera refutent: Contra vero in Philosophia cum
credatur nihil esse de quo non possit in utramque partem disputari,
pauci veritatem investigant, et multo plures ex eo quod ausint optima
quaeque im|pugnare, famam ingenii aucupantur. [9]
Atque ideo qualescunque meae rationes esse possint, quia tamen ad
Philosophiam spectant, non spero me illarum ope magnum operae
pretium esse facturum, nisi me patrocinio vestro adjuvetis. Sed cum
tanta inhaereat omnium mentibus de vestra Facultate opinio, tantaeque
Continue reading on your phone by scaning this QR Code
Tip: The current page has been bookmarked automatically. If you wish to continue reading later, just open the
Dertz Homepage, and click on the 'continue reading' link at the bottom of the page.