Liedekens van Bontekoe en vijf novellen | Page 3

staak,?Een mooijen duit vereeren.
Neptunus.
't Is alleman om poen
Te doen;?Geef op, en 'k zal je sparen.?Ja, zoo van nacht een Spaansch galjoen?In 't zog jou volkjen na mogt spoên,?Niet klappen van je varen.
Of wil je, dat ik tuig:
"'t Was ruig;?'t Had hair tot op de tanden."?Zoo gun mij 't scheeren met de duig;?'t Volk tart me al met hoezee gejuich;?Goê reis naar de Oosterlanden!

Aêloudheid! 't was geen ijd'le droom,?Dat Orpheus, spelende aan den stroom,?Op forschen klank van stem en snaren?En aarde en lucht ten rei deed varen;?Dat hij in weêrgalooze luit?Den schepter der natuur omklemde,?Die leeuwen en die tijgers temde:?Hier werkte een deuntjen wond'ren uit,?Een blij gelach, een vrolijk tieren?Verzelde 't staag en volgde 't lang;?Het was of 't schalke beurtgezang?De woestaards van geneugt' deed gieren,?Als zagen zij het scheepsfeest vieren,?Zoo juichten zij uitgelaten toe,?En ruimer aêmde Bontekoe.?De veete tusschen werelddeelen?Trad niet zoo schril als straks aan 't licht;?De sterkte was opnieuw gezwicht,?Dewijl 't verstand weêr dorst bevelen;?Vast minder hach'lijk stond de kans?Des weereloozen blanken mans!?Zijn hoofd hing langer niet gebogen,?Zijn regterhand niet strak op zij;?Er luchtte een fierheid uit zijn oogen,?Die aanspraak maakte op heerschappij--?Hij voelde zich ter helft weêr vrij.
En toch, schoon 't onbesuisd geschater,?Om 't wild gebaar verknocht aan 't lied,?Weêrgalmde langs het bosch van riet,?Dat spiegelde in het effen water,?Toch lachte bij van harte niet.?O, 't was in 't bidden om zijn leven?Gewis door God hem ingegeven:?"Het zingen redde u van den dood!"?En ijlings had hij van zijn lippen?Het lied, het wijsjen laten glippen,?Dat, eer hij nadacht, deze ontschoot;?Maar 't was geen klagt, maar 't was geen bede;--?'t Prees ijd'le vreugd, 't zong wuft gejoel,?En wroeging trad in plaats van vrede,--?Aandoenlijk, Christelijk gevoel!
Wie heeft die teêrheid van geweten?Des sterken voorgeslachts niet lief??Een schakel van de onzigtb're keten,?Waar langs het zich, tot God verhief!?Een wijle peinzens,--toen bedaarde?Het zelfverwijt in 't vroom gemoed,?'t Geen 't luchtig deuntjen zich verklaarde
Uit d'angst, door schok op schok gevoed,?Uit koortsig brein, de prooi van 't bloed,?Dat onbewust is wat het doet.?Eene and're wijl'--zijn vingers wischten?Het vocht af, dat in de oogen rees;?'t Was woeste lust noch bloode vrees,?Die van de keus des lieds beslisten;?De Heere was 't, die 't spoor hem wees!?Of viel Zijn vinger niet te aanschouwen?In d'ommekeer van 't wilde paar??Hier voegden klagten, droef noch zwaar,?Noch psalmen van den Harpenaar,?Die Isrel stemden tot vertrouwen,?Die Bontekoe, een hurkjen groot,?Al opze? aan zijn moeders schoot.?Hij moest, zijns ondanks, vrolijk wezen,?En zuster Roeltjen werd geprezen,?Zijns vaders hulpe, sinds de dood?Der brave vrouwe de oogen sloot:
II
ROELTJEN UIT DE BONTEKOE.
Stem: So haest Gysjen had vernomen.
Bredero.
Toelichting.
Willem IJsbrandtszoon Bontekoe, in 1587 te Hoorn geboren, heette eigenlijk Decker, maar werd, daar zijn vader een herberg hield, de Bontekoe_ genoemd, in zijne jeugd meestal Willem _uit de Bontekoe geheeten, en behield later dien naam. "Eene woning bij het Hoofd," zegt de heer C.A. Abbing, in zijne _Beknopte Geschiedenis der stad Hoorn, enz_. (Hoorn, Gebr. Vermande, 1839) "vertoont nog in den gevel zijn sprekend wapen."
IJsbrant-baas heeft drokke nering;?Schoon een man van luttel praats,?Lokt zijn huis schier alle maats,?Wordt hij rijk van hun vertering.?Vraagt ge: waar komt dit bij toe??Ga eens naar de Bonte Koe.
Frisscher krans hangt nergens buiten?Dan zijn groene wingerdtak;?Maar zoo daar zijn roem in stak,?Mogt bij op zijn duim wel fluiten,?De eene quant riep d' aêr niet toe:?Gaat ge meê ter Bonte Koe?
Spieg'len kan er zich een pronker?In het tin van kroes en kan;?Maar zoo menig vroeden man,?Maar zoo menig hoofschen jonker?Lonkt er zoeter spiegel toe:?Gaan we naar de Bonte Koe?
IJsbrant-baas weet wel van wanten;?Om een flinke, knappe deern?Loopt de jonkheid ter taveern;?Mooije schenksters, duizend klanten:?Dochterlief brengt daar je toe,?Roeltjen uit de Bonte Koe!
Noch een fijn mennisten zusjen,?Noch een bloode pimpelmees,?Weet zij iets van angst of vrees?Voor een handdruk, voor een kusjen;?Toch laat zij niet alles toe,?Roeltjen uit de Bonte Koe.
Waaghals wie haar durft omvangen!?Want haar hand is geen fluweel;?Schorre strijkstok op de veêl?Van een paar gebaarde wangen,?Speelt zij regts en links maar toe,?Roeltjen uit de Bonte Koe.
IJsbrant-baas houdt haar in eere:?Beugel, bouwen, haak en huik,?Alles draagt zij pronk en puik;?Vrijers krijgt ze heinde en veere;?"Maar ik zie voor Roeltjen toe,"?Zegt de waard der Bonte Koe.
Als, om 't klappen van zijn schijven,?Haar een lansk van trouwen praat,?Of een wulp haar gadeslaat,?Die zijn boêl in 't riet liet drijven,?Roept hij: "Duimkruid hoort er toe,?Voor een waard der Bonte Koe."
"Vaderlief! wij hebben mony,"?Zeit ze dan, "in overvloed.?Zoudt ge zuur zien, zag ik zoet?"?En zij streelt zijn bolle trony;?"Roeltjens liefste, stem het toe,?Wordt de waard der Bonte Koe."

Erinn'ring voerde in haar gebied?Hem mede, toen hij 't zingen staakte;?Hij zag den schelmschen vrijer niet,?Die 't wijsjen in een omzien maakte,?En 't hartsgeheim van Roeltjen ried;?Het was of weêr zijn jeugd ontwaakte,?Een lusthof groende in 't lief verschiet.?O geur'ge sneeuw der meidoornstruiken!?Hoe vaak plagt Wim, al kloek van leên,?Schoon naauw zijn vijftiende ingetreên,?Des achternoens in u te duiken,?Om ruikers voor de schouw te pluiken,?En