Krakatau en de Straat Soenda | Page 2

kilometers verwijderd zijn, kon men
duidelijk het gerucht hooren.
Gedurende de drie volgende maanden herhaalden de uitbarstingen zich
telkens met meer of minder hevigheid. In Juni werd er een nieuwe
krater, de Danan, gevormd. In het begin van Augustus telde men drie
voorname brandpunten van uitbarstingen, ongerekend de rookwolken
en dampen, die op een aantal andere plaatsen opstegen. Maar de
hoogste top van het eiland, de Rakata, die eene hoogte van
achthonderd-twee-en-dertig meter bereikt, gaf nog volstrekt geen
teeken van werkzaamheid.
De uitbarsting van Krakatau volgde haar gewoon verloop en men
bekommerde er zich niet veel om, toen men, op den 26 Augustus, te
Batavia op nieuw een aanhoudend gerommel hoorde als van een
verwijderden donder. Dit gerommel ging gepaard met slagen, eerst
zwak en kort van duur, maar die allengs zoo in hevigheid toenamen, dat
in den nacht van 26 op 27 Augustus niemand in het westen van Java
een oog kon toedoen. Den 27, des morgens ten zeven uur, weerklonk
een zoo geweldige slag, dat vele menschen te Batavia in de meening
verkeerden dat een andere vulkaan was begonnen te werken.
Omstreeks tien uren werd de hemel met een geelbleeke tint overtogen
en nam de duisternis hand over hand toe. Terzelfder tijd begon een
dichte aschregen te vallen, die tot een uur aanhield, toen verminderde
en om drie uur eindigde; daarna keerde ook allengs het daglicht terug.
De uitbarsting in den morgen van den 27 overtrof te Batavia alle andere
in hevigheid: in verscheidene winkels werden de glasruiten verbrijzeld.
Daarna hoorde men niets meer tot zeven uur in den avond, toen het
geluid weer duidelijk verneembaar werd. Tusschen tien en elf uren
weerklonken weer slagen, die niet veel minder hevig waren dan die van
's morgens. Eenige uren daarna hield het geluid geheel op.
Het geluid der geweldige uitbarstingen van den 27 Augustus heeft zich
veel verder verspreid dan bij eenige vorige gelegenheid, waarvan de
historie de heugenis heeft bewaard. In onze kolonie Cochinchina, meer
dan zeventien graden (negentienhonderd kilometers) ten noorden van

Krakatau, hoorde men de slagen zoo duidelijk, dat men van alle posten
langs de kust naar Saïgon telegrafeerde: "Gevecht op zee, buiten het
gezicht." Nog meer: ditzelfde geluid werd gehoord op afstanden van
ruim drieduizend kilometers: op Ceylon, in Birmah, op Nieuw-Guinea,
enz:--in één woord, over eene oppervlakte, die gelijk staat met het
vijftiende gedeelte van de oppervlakte der aarde.
Over hetgeen er in die vreeselijke dagen op Krakatau zelf en op de
eilanden en kusten van de straat Soenda is geschied, hebben wij maar
zeer schrale berichten van zeer weinige ooggetuigen. Het eenige
bewoonde eiland was Sebesi, op dertig mijlen afstands van Krakatau;
de drieduizend bewoners van dat eiland zijn tot den laatsten man
omgekomen. Op de kust van Java werden Merak, Anjer en Tjaringin,
de eenige plaatsen waar Europeanen woonden, totaal verwoest; de
meesten dier Europeanen hadden de vlucht genomen, en van degenen
die achterbleven, brachten maar zeer weinigen er het leven af. Eindelijk
heerschte overal eene volslagen duisternis, die er niet weinig toe
bijdroeg om den schrik en de verwarring te vergrooten.
Gedurende de katastrofe bevonden zich tien schepen in de wateren van
de straat Soenda. De gezagvoerders hebben van hunne bevinding
treffende verslagen gegeven; maar die verslagen zijn uit den aard der
zaak zeer onvolledig, want eene ondoordringbare duisternis omgaf de
schepen aan alle kanten. Toch heeft een dier gezagvoerders de
rookkolom kunnen meten, die zich bij de eerste uitbarsting verhief, en
waarvan hij de hoogte op zeven-en-twintig-duizend el schat. Het klinkt
bijna ongeloofelijk dat geen dezer schepen ernstig letsel heeft bekomen;
ja, nog sterker, de golven, die langs de kust zulk eene geweldige hoogte
bereikten, zijn als het ware onopgemerkt langs die schepen heen
gegleden: hetgeen wel hierin zijne verklaring zal vinden, dat zij, ten
gevolge van hare buitengewone lengte, de vaartuigen niet eensklaps
maar geleidelijk optilden.
Het is meer dan waarschijnlijk dat de vreeselijke slag, die in den
morgen van den 27 te Batavia en te Buitenzorg werd gehoord,
samenviel met de instorting van het noordelijk gedeelte van Krakatau.
Eene oppervlakte van twintig vierkante mijlen, ongeveer twee derde

gedeelten van het eiland, met inbegrip van de helft van den berg Rakata
en de twee vulkanen Danan en Perboewatan, zonk weg in de zee. De
ontzaglijke waterverplaatsing veroorzaakte die reusachtige golven, die
bij herhaling op de kusten van Java en Sumatra aanrolden, mijlen ver in
het land doordrongen, de huizen wegvaagden, de grootste boomen
ontwortelden en duizenden menschen verzwolgen.
Deze golven, die op de kust van Bantam, ongeveer dertig kilometers
van haar uitgangspunt verwijderd, nog de geweldige hoogte bereikten
van dertig en zelfs zes-en-dertig meters, hebben zich verder
voortgeplant dan bij menschenheugenis immer is voorgekomen. De
sterkste van deze golven, die om half elf 's morgens Tjaringin op Java
en Telok-Betong op Sumatra verwoestte, en twee uren later de
benedenstad van Batavia