Kompletne instrukcje dla pocz¹tkuj¹cych i wartoœciowe sugestie dla zaawansowanych gr | Page 6

g6, jak i g5.
Pion zbija ukoœnie, tylko do przodu i tylko o jedno pole w danym
posuniêciu. Przywilej podwójnego ruchu w pierwszym posuniêciu nie
dotyczy zbijania. Tak wiêc, na diagramie 2, bia³y pion móg³by zbiæ
tylko czarn¹ bierkê na g5, czarny pion móg³by zbiæ tylko bia³¹ bierkê
na f6 lub h6, ale nie na e5. Je¿eli jakaœ bierka sta³aby na h5, pion z h4
zosta³by zablokowany. Podobnie pion z g7 by³by zablokowany bierk¹
stoj¹c¹ na g6.
Jest jedna szczególna zasada, któr¹ nale¿y zapamiêtaæ w zwi¹zku z
pionem. Je¿eli pion chcia³by skorzystaæ ze swego przywileju ruchu o
dwa pola w celu unikniêcia bicia przez wrogiego piona, mo¿e zostaæ
zawrócony o jedno pole i zbity. Na przyk³ad na diagramie 2, je¿eli

bia³y pion stanie na h5, a czarny pion przemieœci siê na g5, bia³e mog¹
zawróciæ czarnego piona o jedno pole i zbiæ go swoim pionem. Ten
sposób zbijania nazywa siê “en passant” (francuskie okreœlenie “w
przelocie”) i mo¿e byæ dokonany tylko przez piona, nigdy przez figurê.
Na koniec nale¿y wspomnieæ o promocji (przemianie) piona w figurê.
Dzieje siê to automatycznie kiedy pion osi¹gnie ostatni (pierwszy) rz¹d
szachownicy. Gracz musi wtedy zdj¹æ piona z szachownicy i po³o¿yæ
na jego miejsce dowoln¹ figurê (z wyj¹tkiem króla). Tak wiêc mo¿e siê
zdarzyæ, ¿e gracz bêdzie gra³ trzema lub wiêcej wie¿ami, goñcami,
skoczkami czy hetmanami. Z tego wzglêdu, ¿e hetman jest najsilniejsz¹
figur¹, piony praktycznie zawsze promuje siê do hetmana.
Mimo i¿ pion ma wzglêdnie niewielk¹ wartoœæ mierzon¹ jego
mobilnoœci¹ -- zasiêgiem ruchu -- jest bardzo wartoœciow¹ bierk¹,
poniewa¿ zawsze istnieje mo¿liwoœæ jego przemiany w hetmana.
Roszada
Tylko raz w trakcie gry wolno graczowi poruszyæ dwie figury w
jednym ruchu. To posuniêcie nazywane jest roszad¹ i bior¹ w nim
udzia³ król oraz wie¿a. W trakcie roszady król porusza siê o dwa pola
w kierunku wie¿y, a wie¿a przechodzi ponad królem i staje obok niego.
W pozycji na diagramie 3 obaj gracze mog¹ wykonaæ roszady na
dowolnym skrzydle.
Bia³e roszuj¹c na skrzydle królewskim powinny postawiæ króla na g1,
a wie¿ê na f1; roszuj¹c na skrzydle hetmañskim król powinien
przesun¹æ siê na pole c1, a wie¿a na d1. Analogicznie, czarne powinny
roszowaæ przesuwaj¹c króla na g8 i wie¿ê na f8, lub króla na c8 i wie¿ê
na d8.
+---------------------------------------+ 8 | #W | | | | #K | | | #W |
|---------------------------------------| 7 | # | # | # | | #H | # | # | # |
|---------------------------------------| 6 | | | #S | # | | #S | | |
|---------------------------------------| 5 | | | #G | | # | | ^G | |
|---------------------------------------| 4 | | | ^G | | ^ | | #G | |
|---------------------------------------| 3 | | | ^S | ^ | | ^S | | |
|---------------------------------------| 2 | ^ | ^ | ^ | ^H | | ^ | ^ | ^ |
|---------------------------------------| 1 | ^W | | | | ^K | | | ^W |
+---------------------------------------+ a b c d e f g h
DIAGRAM 3.

+---------------------------------------+ 8 | #W | #S | | | #K | | | #W |
|---------------------------------------| 7 | # | # | | | | # | # | # |
|---------------------------------------| 6 | | | # | | | | | |
|---------------------------------------| 5 | | | | # | ^ | | | |
|---------------------------------------| 4 | | ^G | | | | ^ | | |
|---------------------------------------| 3 | | | | | #S | ^S | | |
|---------------------------------------| 2 | ^ | ^ | ^ | | | | ^ | ^ |
|---------------------------------------| 1 | ^W | | | | ^K | | | ^W |
+---------------------------------------+ a b c d e f g h
DIAGRAM 4.
Roszada jest dozwolona tylko wtedy, gdy ani król ani wie¿a maj¹ca
wzi¹æ udzia³ w roszadzie nie wykonywa³y jeszcze ¿adnych ruchów,
¿adne z pól miêdzy królem i wie¿¹ nie jest zablokowane i ¿adne z
trzech pól, po których ma przemieœciæ siê król nie jest kontrolowane
przez bierkê nieprzyjaciela. Je¿eli król jest szachowany, gracz nie mo¿e
wykonaæ roszady. Na diagramie 4 ani bia³e, ani czarne nie mog¹
wykonaæ roszady.
SPECYFICZNE OKREŒLENIA
Atak i obrona.
Mówimy, ¿e bierka ATAKUJE inn¹ bierkê, je¿eli w wyniku
wykonanego ruchu ta pierwsza staje na pozycji pozwalaj¹cej w
nastêpnym posuniêciu zbiæ t¹ drug¹. Tak wiêc, w pozycji na diagramie
5, bia³e mog¹ zaatakowaæ czarnego goñca przesuwaj¹c swoj¹ wie¿ê na
d1 lub e6.
Mówimy, ¿e bierka BRONI inn¹ bierkê, je¿eli stoi w ten sposób, ¿e w
razie, gdyby jakaœ bierka przeciwnika zbi³a bierkê bronion¹, zostanie
zbita przez bierkê broni¹c¹. Tak wiêc, w pozycji na diagramie 5, czarne
mog¹ obroniæ swojego goñca przesuwaj¹c skoczka na e4 lub e8 w razie,
gdyby bia³e zaatakowa³y go wie¿¹ z d1. Je¿eli bia³e zaatakuj¹ z e6,
czarne nie bêd¹ mog³y