Isa Pang Bayani | Page 8

ay may tutulong man lamang at makaaalaalang siya'y lapitan. ?S��s ... aywan ko n~ga ba!--at sabay sa m~ga huling pan~gun~gusap na ito ay nangdudura pa man din.
Wala na; para sa mahinang puso ni Gervasio, ang ano mang pan~gan~gatwiran ay di na maibuka sa bibig.
Marinig sa bibig n~g asawa niya ang isang pagsisi sa kanyang ginawa at ginagawa sa kapakinaban~gan n~g marami, bakit ay naisurot pa nito na kung ano at kung bakit hahalohalo sa m~ga "chismes," ay doon na pinanglupaypay na lalo ang kanyang marupok na puso sa har��p n~g m~ga nakahahalinang amuki ni Pablo.
Kaya't pagkalipas n~g ilang sandali ay napilitang magsalita.
--?Paano ang iba kong kasamahan?
--?Ang iba mong kasamahan?--ang wari'y sagot na tanong din ni Pablo.--?Bakit mo sila _iintindihin_? ?Di bayaan mo sila! Ang bawa't isa ay dapat humanap n~g kanyang sariling kagalin~gan; kanikanyang hanap at pagsisikap ...
--?At ang aming sumpaan? ?At ang aming ...?
--Walin mong kabuluhan--ang sal�� agad ni Pablo.
--Aywan ko sa taong it��--ang sabad na naman n~g babai--tila ibig mag Kristong papako sa krus sa kagalin~gan n~g marami at ibig yatang matawag na manunubos.
--Siya n~ga naman--ang sambot pa ni Pablo--isipisipin mong mabuti. Ang iniaamuki ko sa iyo ay kagalin~gan mong sarili at n~g iyong pamilya. ?Siya na iyang mak��makabayan!
At si Gervasio ay pilit na sumuko; sa har��p n~g dalawang tuks�� ay wala na siyang magagawa. At saka naaalaala n~ga rin niya ang gipit nilang kalagayan sa pamumuhay, sa gitna n~g malawak na dagat n~g buhay at sa gitna n~g naglalakihang daluyong n~g kasaliwaang palad.
At siya, si Gervasio, ay walang t��pang na makahaharap sa malalaking pagbabaka maging ang pagbabakang ito ay magbun~ga sa huli n~g tagumpay n~g isang dakilang simulain at kalasapan n~g di gaanong kagalin~gan n~g marami.
_Maligtas lamang ang sarili ay mamatay na ang lahat._ Ito, ang simulaing naghari at pinapaghari ni Gervasio sa kanyang puso; kaya't sa wak��s ay sinabi n~g boong sigl��.
--Ako ay uma��yon.
At ang pan~gulong Gervasio, mula sa m~ga sandaling yaon na bigkasin niya ang pag-ayon, ay isa na sa maraming taksil na naglipana sa Pilipinas.
--Kung gayon,--ang may malaking kagalakang sabi ni Pablo--b��kas n~g h��pon ay sasama ka na sa akin. Tayo ay gagawa nang kasama n~g ilan pang manggagawa na kinuha ko sa ibang pagawaan.
--Huwag; huwag muna. Kailan~gan nating hikayatin si Mauro.
--Siya n~ga; lalong mabuti kung pati na siya ay makasama natin.
--Inaasahan ko rin, na gayon ang mangyayari. Siya nama'y dukha ring kamukha ko ... wala rin siyang itatagal sa malaong aklasan.
--Kung gayon, bukas na n~g hapon tayo pumaroon, at sa hapon ko na rin dadalhin sa Pagawaan ang m~ga magsisigawa, at pagkapanggaling ko roon ay saka na tayo magkita. Sa gabi na tayo pumaro��n.
--Lalong mabuti n~ga--ang tugon ni Gervasio--kita'y hihintayin.
--O��, darating akong walang sala.
At noon din si Pablo ay nagpaalam.
Nariyan ang dahil, kung kaya't si Gervasio, sa po��k na pinagtitipunan n~g m~ga nagsiakl��s ay di man lamang nakita.

=VI=
Sa har��p n~g kanyang susulat��n, si Mauro ay payapang nakaupo kinagabihan din n~g araw ring yaong ipinaghiwahiwalay nilang magkakasama.
Nakapatong sa ibabaw n~g lamesa ang dalawang bisig at sa m~ga palad ay nakakatang naman ang dalawang pisn~gi.
Malungkot ang kanyang anyo; at sa pagmumukha ay nababak��s ang isang napakalaking damdaming kinakabaka n~g puso, damdaming nakapagpapapul��s sa dibdib n~g malalalim na buntonghinin~ga.
Sadyang nang m~ga sandaling yaon, ay may isang malaking suliraning pinagaaralan ...
Kinukuro at dinuduklay sa isip ang sanhi at kung bakit may m~ga manggagawang sa kilusang tun~go sa pagtatanggol n~g karapatan na pinagsisikapang itaguyod n~g iba nilang kamanggagawa ay nagkakat��pang na siyang sumira sa kilus��n sa pamamagitan n~g pagtataksil.
Hindi niya lubos maisip ang sanhi n~g kung bakit samantalang ang ilang magigiting na kawal n~g pawis ay nagpapakas��kit sa pagtataguyod n~g aping karapatan n~g m~ga manggagawa upang pagkatapos ay kilalanin n~g m~ga mapaniil na puhunan, ay marami rin naman sa m~ga manggagawa ang walang sinasamantala kundi ang gayong m~ga kilusan upang makasunod sa masamang nasa at kinamihasnan n~g puso na pagpapasasa sa m~ga tungkulin at gawain n~g m~ga nagsisiakl��s, sa kapakinaban~gan at kagalin~gan nilang sarili.
Lumuluha ang kanyang puso. At nagdaramdam sampu n~g kanyang kaluluwa, sa m~ga katiwaliang namamalas.
Hindi miminsan, at sa gayon niyang pagbubulaybulay, ay ikapit ang malaki at lalong mabibigat na pagsisi, do��n sa m~ga unang humawak n~g kapalaran n~g m~ga manggagawang pilipino at sa ilang humahawak pa rin at nagsisipagtaguyod kunwa sa mga an��k-pawis, bago'y ang kadalasang mangyari ay sila na rin ang unaunang nagbibili at kumakalakal sa m~ga it�� sa maraming kilusang nangyari.
At lalong malaki at napakalaking sala ang ibinibigay niya sa har��p n~g m~ga napapariwarang kilusan n~g m~ga an��k-pawis, sa m~ga nagbabansag na tagapagtanggol n~g malalayang karapatan n~g m~ga manggagawa at sa m~ga nagkukunwaring uma��kay sa m~ga ito, sa landas n~g pagkakais��, sapagka't maliwanag na nakikita at nadadam�� sa m~ga pangyayari, na, marami pa ang panahong ginugugol nila sa pagpapalaganap n~g isang lihim na pagiimb��t sa isang tungkuling inaadhika, kay sa panahong dapat gugulin sa pagiisip at paghanap n~g wastong paraan, upang ang marami at