In het gebied van het Tsadmeer met de expeditie Tilho | Page 7

komen en bij
gebrek aan iets anders zal ik de conserven aanspreken." Maar de
namiddag verliep, zonder dat de draagossen aan den horizon opdaagden.
Vermoeid van het wachten, begaf hij zich naar het naastbijzijnde dorp,
kookte er zelf een kip in een pan van aardewerk van de inlanders, hulde
zich in zijn mantel en ging op den naakten grond liggen. Er verliepen
één en twee dagen in afwachting en hij zag niets komen. Eerst in den
namiddag van den derden dag konden de zijnen zich weer bij hem
voegen. Hun gids had hen op een verkeerden weg geleid en ze moesten
in drie dagen een geforceerden marsen afleggen van wel 170 kilometers,
om hun leider terug te vinden. Men kan nagaan, met hoeveel vreugde
deze eindelijk weer op zijn veldbed kon slapen en zeep gebruiken bij
zijn toilet.
De winter liep op zijn eind. We waren in de maand September, en de
tornado's werden zeldzamer, maar tegelijk met de stortregens

verminderde ook reeds het groen. De Bambara's noemen de maand
September de maand, die steekt, waarmee ze willen uitdrukken, dat het
de gevaarlijkste maand is van het jaar. Door de deprimeerende werking
van den winter op het gestel is het individu vatbaarder voor het opdoen
van ernstige ziekten, vooral omdat de langzaam uitdrogende moerassen
schadelijke dampen doen ontwijken. Maar dat woord zou in plaats van
in figuurlijken ook wel in echten zin kunnen worden opgevat. In twee
maanden, van Juli tot September, hebben de jonge grassoorten, die in
het begin zulk een mooi groen kleed vormden, zich ontwikkeld. Enkele
zijn reeds aan het vergelen en hebben een hoogte van twee of drie
meter verkregen, terwijl hun prikkende kafnaalden zich vasthechten in
het voorbijgaan als de banderillo's aan den stier en den reiziger doen
gelijken op een caricatuur van den Heiligen Sebastiaan.
Andere, die zeer bekend zijn in Afrika onder den naam van cram-cram,
hebben zaadjes voortgebracht, die van steile haren zijn voorzien,
eigenlijk stekels, die zich aan de huid vasthechten op pijnlijke manier.
De gierst is tot drie of vier meter lang geworden en de zware halmen
hangen door elkander op de slecht onderhouden wegen, die niet
behoorlijk zijn afgescheiden en slaan den voorbijganger in het gezicht.
Voeg daarbij de muggen, die om dezen tijd in massa optreden en ge
hebt een niet zeer vriendelijke, maar juiste voorstelling van de
vreugden, die in deze streken den afrikaanschen topograaf wachten.
De vraag van het eten was ook ingewikkelder geworden, want behalve
dat de boter en de melk ondragelijk waren geworden door de walgelijke
gewoonte van de inboorlingen er koeienurine door te mengen, waren er
ook meestal geen kippen en eieren te krijgen. Eenige maanden te voren
had een zwervende maraboet het land bereisd, en had verteld, dat de
blanken zich voor vast in de dorpen zouden komen vestigen en dat ze
belasting kwamen heffen. Hij verzekerde hun bovendien, dat ze een
middel hadden, om die duivels het verblijf onmogelijk te maken, dat
was al hun kippen te offeren, en de lichtgeloovige zwarten hadden dat
mooie werk verricht. Al die kleine ellenden zouden ons goed humeur
niet hebben bedorven, maar wij hadden in dien tijd het ongeluk,
plotseling een onzer kameraden te verliezen, adjudant Roux.
Hij had een paar dagen geleden zijn benoeming tot adjudant ontvangen.
Hij was een oud-Soedanees en op het punt, een welverdiende rust te
nemen. Een hevige galkoorts nam hem in twee dagen weg te Baro,

waar hij vertoefde met luitenant Lauzanne. Men moet in de
afrikaansche wildernis hebben gewerkt, afgezonderd van de andere
blanken, te midden van onwelwillende, zoo niet vijandige inboorlingen,
om te weten, welk een stevige band in zulke gevallen de Europeanen
verbindt, die in een verloren hoekje van Afrika samenzijn. En hoewel
de meesten van ons adjudant Roux nog maar nauwelijks eenige
maanden kenden, was zijn plotselinge dood voor ons allen een groot
verdriet. Zijn stoffelijk overblijfsel, dat tegen het vallen van den avond
van Baro naar Düngass werd overgebracht, werd begraven bij het kamp,
waar kapitein Tilho zijn hoofdkwartier had gevestigd.
Vanaf dit punt, waar ze eenige dagen samen was geweest, ging de
expeditie weer uiteen. Een eerste afdeeling onder de bevelen van den
luitenant ter zee Audoin was den 10den September vertrokken, om de
grens te verkennen en het werk van de commissarissen voor te bereiden.
Tegen het einde der maand verlieten wij, na door het groote dorp
Machena te zijn getrokken, dat schilderachtig gebouwd was tusschen
rotsen, het district Demagherin om in Manga te komen. Nu was het uit
met het Haussaland. Voortaan zouden wij tot het Tsadmeer niet anders
hooren spreken dan die zachte taal, waarin de klemtoon zulk een groote
rol speelt en die de inboorlingen in de buurt van Zinder beriberi
noemen, terwijl ze ons beter bekend is onder den naam van kanoeri.
Het was nu voor eenigen tijd ook