Het Vrije Rusland | Page 5

is.
Dicht bij den mond liggen twee booten, de Thera en de Olga, die als
beschonkenen heen en weder slingeren; toch geeft de russische loods
glimlachend toe; de machine werkt met halve kracht, en wij stevenen
naar de rij van zwarte en witte bakens, die voor ons op de golven
dobberen. Weldra laten wij de Thera en de Olga achter ons, die, terwijl
wij voorbij stoomen, nog heviger slingeren en schudden, en waarvan de
zeilen rusteloos beven, als een door de koorts gefolterde kranke. Een
half uur later varen wij tusschen de tonnen door: wij zijn in de
buitenhaven.
Evenals de meeste groote rivieren, heeft ook de Dwina aan haar mond
een delta van eilandjes en banken gevormd, waartusschen hare wateren
naar zee vloeien. Geen enkel dezer kanalen kan aanspraak maken op
den naam van eigenlijken hoofdtak der rivier; want de Dwina, nog
grilliger dan de zee, is aan voortdurende veranderingen onderhevig.
Een stoomboot, die in Augustus door een breeden arm naar zee is
gestevend, zal, in Juni van het volgende jaar terugkomende, dien weg
soms bijkans gesloten vinden en een anderen doortocht moeten zoeken.
Volgens oude kaarten bevond zich de voornaamste monding niet ver
van het klooster Sint-Nikolaas; later had zij zich nabij het eiland Rosa
verplaatst; eindelijk liep zij voorbij de batterijen van het fort Dwina.
Maar twee zomers achtereen woedden er geweldige stormen in de
poolzeeën, die den loop der stroomen en de ligging der banken
veranderden: de bestaande riviermond werd verstopt. De haven-politie
zag de ramp aan--en bleef werkeloos. Wat kon zij ook doen? dit geval
was in hare instructie niet voorzien. Misschien zou Archangel voor
immer van zijne gemeenschap met de zee, waaraan het zijn welvaart
dankt, zijn verstoken geworden, indien niet een deensch koopman aan
de vreemde handelshuizen had voorgesteld, een stoomboot te huren, en
te beproeven of er voor hunne schepen geen andere weg naar zee te
vinden was. "Het water in de rivier zakt, zeide hij: dus moet het zich
een doortocht naar zee hebben gebaand. Laat ons dien opzoeken." De
noodige gelden werden bijeengebracht; de boot voer de rivier af, en
bracht de blijde tijding, dat in een der armen, dien van Maimaks,
voldoende diepte werd aangetroffen om de grootste schepen te kunnen
doorlaten. Zoo scheen dan het bezwaar opgeheven, de gemeenschap

tusschen de stad en de zee was weder hersteld, en de inwoners
verheugden zich reeds over de gewichtige dienst, aan hun handel
bewezen. Maar zij hadden buiten den waard, dat is buiten de
havendirectie gerekend. Nog nooit was een schip van Archangel door
dien rivierarm naar zee gegaan; voor dien waterweg was geen
reglement vastgesteld; en de politie kon toch niet toelaten, dat een schip,
zonder reglement, langs dien weg uitliep! Vergeefs waren alle
verzoeken en protesten der kooplieden: de politie was onverbiddelijk;
de scheepvaart stond stil; de rijk geladen schepen konden in de haven
blijven liggen, omdat in de reglementen geen melding werd gemaakt
van dien nieuwen mond.
Men richtte een adres aan den gouverneur van Archangel, prins
Gragarin: maar hoewel hij hartelijk lachte om de bespottelijke
bekrompenheid der havendirectie, liet hij toch de zaak zooals zij was:
ook hij had omtrent dit punt geene instructie, en zijn persoonlijk belang
was er niet bij betrokken. De directeur der douane, Gospadin Sredine,
wilde er, zoo mogelijk, een eind aan maken, en bood aan, op eigen
gezag, voor den nieuwen waterweg ontvangers te benoemen en
kantoren te vestigen; maar de politie was..... de politie. Eindelijk, nadat
eenige weken met dit gehaspel vermorst waren, zonden de kooplieden
en reeders een smeekschrift naar Petersburg, en zoo kwam de zaak
Keizer Alexander ter oore. Deze maakte er dadelijk een einde aan,
zeggende: "Het spreekt van zelf, dat de schepen een nieuwen weg naar
zee moeten volgen, als de oude onbruikbaar is geworden."
De Witte-zee zou bijna den naam van de moorddadige verdienen: zij is
een groot graf. Zelfs de lieden, voor wie stormen en schipbreuken zich
oplossen in eene reeks cijfers en vergelijkende tabellen--zooveel
schepen door de ijsschotsen verbrijzeld, zooveel gezonken, zooveel
menschen verongelukt of vermist, dat is zooveel percent van het geheel;
zelfs de statistici, voor wie de menschen geene andere bestemming
schijnen te hebben dan om in kabbalistische tabellen en vervelende
rapporten te figureeren; zelfs zij zouden wellicht nog een ander gevoel
niet geheel kunnen onderdrukken, wanneer de sombere geschiedenis
dezer akelige zee voor hen werd ontrold. Wat vreeselijke worstelingen,
wat zielverscheurende angsten en smarten heeft zij niet aanschouwd;

welke onuitsprekelijke klachten en jammerkreten hebben daar niet
weerklonken over die doodsche, grauwe wateren, door dien duisteren
nevelsluier, als eene lijkwade over de golven verspreid: klachten en
jammerkreten, door geen menschelijk oor vernomen, wegstervende in
het loeien van den storm, het brullen der golven, het donderend kraken
der ijsbergen! Eenige jaren geleden, waren meer dan honderd schepen
op eenmaal in het ijs geklemd: schepen