Het Nut der Mechanistische Methode in de Geneeskunde | Page 3

en een allerondankbaarste
geringschatting voor de schoonste uitvindingen, welke wij bezitten.
Het is immers een eigenschap van den arbeidschuwe, uit wanhoop aan
den goeden uitslag niets te durven ondernemen of datgene als
onbereikbaar voor te stellen, waartoe misschien zijne krachten alleen te
kort schieten.
Mocht er echter iemand gevonden worden, die wel toegeeft, dat uit
genoemde feiten langs den weg der redeneering onbekende zaken
kunnen opgehelderd worden, doch slechts den werktuigkundigen het
recht hiertoe ontzegt, laat hij ons dan buiten de mechanica eene andere
wetenschap aanwijzen, die ons beter in staat stelt, de eigenschappen der
lichamen uit te vorschen. Wie dat poogt te doen, moet zich in het hoofd
gezet hebben, dat de aard der dingen het best kan worden opgespoord
door van zulke grondbeginselen uit te gaan, die daar het meest tegen
indruischen, en door zoodanige personen, die het sterkst afwijken van

de onderzoekingsmethode, die door alle weldenkenden als de eenige,
welke ware resultaten oplevert, erkend wordt. Alleen reeds daardoor
echter zou hij zich in zulk een warnet van ongerijmdheden verstrikken,
dat ik, zonder verder, rekening met hem te houden, mijne stelling
bewezen mag achten.
Maar deze bewijsvoering klinkt wat al te nuchter en moet wel, al te
zeer afwijkend van den gebruikelijken betoogtrant, weinigen tot
instemming nopen! En dat is zeer zeker het geval, indien men de kracht
van een betoog afmeet naar het bevattingsvermogen van de
meerderheid der menschen.
Waarom zou ik dan niet, al was het slechts om dezen te voldoen, U de
zaak in het helderste licht voor oogen stellen, van welk licht alle
beoefenaren der geneeskunst, als men hen gelooven mag, een ruim
gebruik maken.
Terwijl ik nu daartoe overga, zie ik mij wel, hoezeer ook tegen mijnen
zin, genoodzaakt, het een en ander uit de anatomie ter sprake te
brengen, dat, daar een dergelijk onderwerp nooit door rhetorische
schrijvers behandeld is, in minder zuiver en gekuischt Latijn moet
worden weergegeven, dat ik echter voor het goed begrip van de zaak
zelve meen niet achterwege te mogen laten.
Dat het grootste gedeelte van ons lichaam met slagaderen doorweven is
en door deze in stand gehouden wordt, is te duidelijk, om betoog te
behoeven. Dat dit de kanalen zijn, die het bloed inhouden en in zijnen
loop richten, en dat hun omvang, in den omtrek van het hart het grootst,
langzamerhand afneemt en ten slotte zóó klein wordt, dat hij niet meer
voor het bloote oog waarneembaar is, dat weten zelfs de slagers. Niet
minder algemeen bekend is het, dat één hoofdstam van deze kanalen,
van het hart uitgaande, zich in zijtakken splitst, die met den hoofdstam
gelijkvormig zijn en op dezelfde wijze als deze zich op hun beurt
splitsen en langzamerhand in omvang afnemen, waarbij echter deze
eigenaardigheid valt op te merken, dat de recht doorloopende
hoofdstam ter plaatse, waar hij zich vertakt, gewoonlijk een wijder
opening vertoont dan de aan dezen driesprong ontspringende zijtakken.
Dat echter al deze vaten zoodanige krommingen beschrijven, dat de

zich zijdelings vertakkende buizen op een oneindig aantal plaatsen
wijde hoeken vormen en dat deze windingen een buitengewonen
invloed uitoefenen op de doorstrooming van het bloed, is eerst voor
weinige jaren ontdekt door hen, die de scherpzinnig gevonden
stellingen der wiskunde op geneeskundige vraagstukken hebben
toegepast.
Met welk een bewonderenswaardige, met welk een doeltreffende
kunstvaardigheid heeft de aanbiddelijke Bouwmeester van ons
mechanisme deze buigzame kanalen gevormd!
Hij wilde, dat zij door het tegen hunne wanden drukkende vocht zonder
gevaar voor scheuring zouden kunnen uitgezet worden en verleende
hun tevens het vermogen, tot hun vroegeren omvang vanzelf weder
terug te keeren en het vocht met een krachtigen stoot voort te stuwen,
zoodra dit opgehouden heeft ze uit te zetten.
Malpighi was echter de eerste, die zag, dat de laatste uiteinden der
slagader, in zeer dunne buisjes vertakt, in een vlies, als in een stevig
omhulsel, zijn samengevoegd en daar door middel van nauwe kanalen
wederkeerig met elkander in gemeenschap staan. Hij heeft ons het eerst
den weg leeren vinden in het labyrint der tallooze dwaalwegen, welke
de vloeistoffen, langs deze kronkelpaden voortgedreven, te doorloopen
hebben.
Doch het wonderbaarlijkste, waarbij zich de vinger Gods waarlijk in
Zijn werk openbaart, is wel het volgende.
De takjes, welker loop met zoo groote zorgvuldigheid geregeld is en
die zich hier alle langs banen van gelijke breedte in rechte richting,
zonder zijdelingsche vertakkingen, voortbewegen, vormen, van
gedaante veranderend, de eerste beginselen der aderen en lymphvaten
met hunne boezems.
Dat is het, wat de waarneming met het bloote oog en met het
microscoop, het afbinden der vaten bij levenden, de inspuiting der
lijken met kwikzilver, de beschouwing van het lichaam in ziekelijken
toestand en eindelijk de vergelijking met dieren, visschen, insecten en

planten aan het licht gebracht heeft.
Buiten de genoemde verschijnselen vertoonen de slagaderen er geen
enkel; al wat er verder van verteld wordt, berust op louter verdichting.