Heldensagen en Legenden van de Serviërs | Page 4

mij alleen leed, dat hij
daarbij niet een paar voorbeelden heeft opgenomen, van wat de
Servische vrouwen en meisjes uit de dorpen aan lyrische poëzie
voortbrengen. Misschien zal hij bij een andere gelegenheid amende
honorable maken aan onze vrouwelijke landgenooten.
Ik wensch nog enkele woorden toe te voegen aan hetgeen M. Petrovitch
heeft gezegd omtrent onzen grootsten nationalen held, den koninklijken
Prins (Kralyevitch) Marko. Zooals hij heeft aangetoond is Marko een
historische figuur. Maar wat de geschiedenis omtrent hem heeft te
zeggen is niet veel, en in elk geval niet in staat om te verklaren, hoe hij
de lievelingsheld werd van het Servische volk. Hij was een eerlijk en

trouw vazal van den sultan, wat het bijna onaannemelijk maakt, dat hij
den eerbied en de bewondering der Serviërs heeft opgewekt. Toch
hebben de Serviërs gedurende de laatste vijf eeuwen hun koninklijken
Prins Marko geëerd, bewonderd en liefgehad en in de toekomst zullen
zij evenzeer als in het verleden trotsch op hem zijn. Dit psychologisch
raadsel heeft de beste Servische en enkele andere historische
onderzoekers en schrijvers geprikkeld tot een nauwgezet onderzoek.
Het is duidelijk, dat de meeste liederen op Marko hun dichters moeten
zijn ingegeven onder den machtigen invloed, die zijn persoonlijkheid
op zijn landgenooten en zijn tijd uitoefende. Dr. Yagich, Dr. Maretich,
professor Stoykovich en St. Novakovich zijn allen van meening, dat
zijn athletische kracht en zijn imposant voorkomen als voornaamste
oorzaak moeten worden aangemerkt van den indruk, dien hij achterliet.
Allen stemmen hierin overeen, dat zijn gedrag, zoowel in het
dagelijksch leven als bij buitengewone gelegenheden, dat was van een
waar ridder, een cavaliere servente, een chevalier sans peur et sans
reproche.
Zelfs zijn zucht om den sultan als een trouw vazal te dienen werd in
zijn voordeel uitgelegd als bewijs van de onkreukbare oprechtheid van
zijn karakter. Waarschijnlijk werd die oprechtheid ook door den sultan
gewaardeerd en werd Marko hierdoor in staat gesteld niet zelden een
beroep op den sultan te doen ten gunste van zijn volk, bijvoorbeeld als
enkele gevangenen en slaven bevrijd en gered moesten worden. Zeer
zeker was hij de beschermer van arme en lijdende mannen en vrouwen
en stond hij hen bij, wat het ook kostte, niet zelden met gevaar voor
zijn eigen leven. Hij moet inderdaad bewijzen van toewijding hebben
gegeven voor de zaak van het recht; dat is het, wat hem bemind maakte,
niet alleen onder zijn tijdgenooten, maar ook bij hun
nakomelingen.--Hij moet gedurende zijn leven bekend zijn geweest om
zijn vreeze Gods en den eerbied en de liefde, die hij zijn moeder
toedroeg. De Serviërs teekenden hem naar het model, door zijn eigen
persoonlijkheid en zijn daden aan het volk geboden. Een van de
schoonste trekken van zijn ridderlijk karakter, gelijk dat beschreven
wordt door de nationale barden, is zijn liefde voor en deernis met
lijdende dieren. Het doet mij leed, dat mijn vriend Petrovitch geen
voorbeeld gaf van de liederen, die dien trek van onzen nationalen held

verheerlijken, als bijvoorbeeld het lied: "Marko en de Havik" (Vouk ii
53) of "Marko en de Arend" (Vouk ii 54). In beide wordt verhaald, hoe
deze vogels, toen Marko ziek lag op het open veld, gekweld door een
hevigen dorst, terwijl de gloeiende zonnestralen zijn gelaat verbrandden,
uit dankbaarheid voor de vriendelijkheid, die hij hun eens betoonde,
hem water brachten in hun snavels en hun vleugels uitspreidden, om
zijn gelaat te beschutten tegen de zon.
Verreweg de beste studie over den Servischen nationalen held is
geschreven door den Russischen professor Halanski, die het raadsel
oploste door te wijzen op de natuurlijke sympathie van een volk voor
den "tragischen held." De historische Marko was zeer zeker een
"tragisch held". Niets bewijst dat beter dan zijn laatste woorden, voor
den aanvang van den slag van Rovina (1399), door M. Petrovitch in
zijn werk aangehaald.
Ik moet er aan toevoegen, dat ook deze verklaring wel gegeven wordt:
het Servische volk teekent om zoo te zeggen zich zelf in den
koninklijken Prins Marko. Zijn eigen tragisch lot, zijn deugden en
zwakheden ziet het gesymboliseerd in de populaire, maar tragische
figuur van Marko. Zonder twijfel moet Marko in vele opzichten het
type van een edelen Serviër zijn geweest, anders zou hij den weg tot de
ziel en het hart van zijn volk niet gevonden hebben. Maar die
beschouwing is niet zeer bescheiden.
Het zal onzen Britschen vrienden misschien belang inboezemen te
weten, dat een bloedverwant van de dynastie, waarvan Marko de laatste
vertegenwoordiger was, een zekere prins John Mussachi in een
historisch gedenkschrift vermeldt, dat de vader van Marko, koning
Voukashin, de afstammeling was van een edelman Britanius of
Britanicus [4] genaamd. Wij zouden er trotsch op zijn, indien bewezen
kon worden, dat de voorouders van onzen nationalen held op de een of
andere wijze verwant waren aan het Engelsche Volk.
Chedo Miyatovich,
Belgrado, 28 Juni 1914.

Lid van