Gwaith Samuel Roberts | Page 6

eich dyddiau i fod yn ddefnyddiol;?Ei eglwys fo'ch cartref, Ei air fyddo'ch rheol.?A rhodded Ei Ysbryd diddanol i'ch tywys?Trwy dd'rysni yr anial i'w nefol baradwys.
DINYSTR BYDDIN SENNACHERIB.
[Cyf. o "The Destruction of Sennacherib" Byron].
O Fras fro Assyria, y gelyn, fel blaidd,?Ymdorrai i'r gorlan er difa y praidd;?A'i lengoedd mewn gwisgoedd o borffor ac aur,?Wrth hulio glyn Salem, a'i lliwient yn glaer.
Eu harfau o hirbell a welid o'r bron?Fel llewyrch ser fyrddiwn ar frig y werdd donn;?A thrwst eu cerddediad a glywid o draw,?Fel rhuad taranau trwy'r wybren gerllaw.
Eu chwifiawg fanerau, cyn machlud yr haul,?A welid fel coedwig dan flodau a dail;?Eu chwifiawg fanerau, ar doriad y wawr,?Fel deiliach gwywedig, a hulient y llawr.
Daeth angel marwolaeth ar edyn y chwa,?Gan danllyd anadlu i'w gwersyll ei bla,?Nes gwneuthur pob calon, a llygad, a grudd,?Mor oer ac mor farw a delw o bridd.
Y ffrom farch ddymchwelwyd.--Yn llydan ei ffroen,?Mae'n gorwedd heb chwythu mwy falchder ei hoen,?A'i ffun oer o'i amgylch fel tywyrch o waed:?Llonyddodd ar unwaith garlamiad ei draed.
Ar oer-lawr mae'r marchog, a'r gwlith ar ei farf,?A'r llaid ar ei harddwisg, a'r rhwd ar ei arf:?Nid oes trwy y gwersyll na thinc picell fain,?Na baner yn ysgwyd, nac udgorn rydd sain.?Mae crochwaedd trwy Assur, daeth amser ei thal,?Mae'r delwau yn ddarnau trwy holl demlau Baal:?Cynddaredd y gelyn, heb godi un cledd,?Wrth olwg yr Arglwydd, ymdoddai i'r bedd.
GWEDDI PLENTYN.
Ni cheisiaf aur, na bri, na nerth,
Na diwerth fwyniant bydol:?Fy enaid gais ragorach rhan
Na seirian rwysg brenhinol.
Nid moethau o ddanteithiol rin,
Na gloew win puredig,?Nac yd, na mel, nac olew per,
Na brasder lloi pasgedig.
Nid plethiad gwallt, na thegwch pryd,
Na gwisg i gyd o sidan,?Nac eang lys, a'i addurn claer
O berlau, aur, neu arian.
Ond dwyfol werthfawrocach rodd,
Mewn taerfodd, wy'n ei cheisio:?Ac O fy Nuw! erglyw fy nghri,
A dyro imi honno.
Fel arwydd hoff o'th gariad hael,
Rho imi gael Doethineb:?Nid oes ond hon a ddwg i'm rhan
Ddedwyddawl anfarwoldeb.
Dysg fi yn nechre f'einioes frau
I rodio llwybrau'r bywyd;?A chadw'th air,--trwy fyw yn ol
Ei nefol gyfarwyddyd.
Fel ufudd blentyn, boed i mi
Byth wneyd dy dy yn gartre,?Fel caffwyf brofiad melus iawn
O'i radlawn arlwyadau.
Na ad im' ffol ymlygru byth,
Trwy fynd i blith rhagrithwyr;?Na rhedeg chwaith o lwybrau'r ne',
I eiste'n lle'r gwatwarwyr.
Dy santaidd waith a'th achos di
A fo mi'n hyfrydwch;?A gwiw gymdeithas D' anwyl blant
Fy mwyniant a'm dyddanwch.
Os caf gysuron ar fy nhaith,
Fy melus waith fydd moli:?Fy noniau oll, o galon rwydd,
I'm Harglwydd gant eu rhoddi.
Ond os caf gystudd drwy fy oes,
A dwyn fy nghroes mewn galar,?Heb ddim ond gofid ar bob cam,
Gwna fi yn amyneddgar.
Os, fel blodeuyn, gwywo wnaf
Yn nechreu haf fy mywyd;?Cymhwysa f'enaid, drwy Dy ras,
I deyrnas bythol wynfyd.
Os hir fy nhaith, rho im' Dy hedd,
Nes mynd i'r bedd i orffwys;?Ac yna seiniaf gyda'th blant
Dy foliant ym mharadwys.
CWYNION YAMBA, Y GAETHES DDU.
Er bod mewn caethiwed ymhell o fy ngwlad,?'Rwy'n cofio hoff gartref fy mam a fy nhad,?Y babell, a'r goedwig, yr afon, a'r ddol;?Ond byth ni chaiff Yamba ddychwelyd yn ol.
Dros euraidd ororau ymlwybro wnawn gynt,?Heb ofid, nac angen, yn llawen fy hynt;?A'm plant o gylch gliniau fy mhriod mwyn cu,?Heb neb yn fwy boddlon a dedwydd na mi.
Pan unwaith yn gwasgu y bach at fy mron,?A'r lleill wrth fy ymyl yn cysgi yn llon;?Disgwyliwn fy mhriod, gan sio'n ddi-fraw,?Heb feddwl fod dychryn na gelyn gerllaw.
Ond pan yn hoff sugno awelon yr hwyr,?Ar unwaith ymdoddai fy nghalon fel cwyr,--?Gweld haid o ddyn-ladron yn dyfod o'r mor,?Gan guro fy mwthyn nes torri y ddor.
Heb briod, na chyfaill, chwaer, brawd, mam na thad,?I achub y gweiniaid crynedig rhag brad,?Fe'n llusgwyd, fe'n gwthiwyd, er taered ein cri,?I ddu-gell y gaeth-long at gannoedd fel ni.
Wrth riddfan i gyfrif munudau'r nos hir,?A threiglo'n ddiorffwys fy mhen gan ei gur,?Mi gefais fy maban, ar doriad y dydd,?Yn oer ac yn farw--o'i boenau yn rhydd.
Hoff faban fy mynwes! I'r dyfrllyd oer fedd,?Er gwaetha'r gormeswr, diangaist mewn hedd:?Cei orffwys yn dawel, ni'th werthir byth mwy,?Ac ni rydd y fflangell na'r gadwyn it' glwy,
Ffodd llawer, fel tithau, o gyrraedd pob aeth;?Ond eto mae'th gu-fam anwylaf yn gaeth;?Pam rhwystrwyd i Yamba gael huno yn llon,?A'i sio i orffwys yn mynwes y donn?
Ar ol garw fordaith, a chyrraedd y lan,?A'n didol, a'n gwerthu i fynd i bob man;?Y brawd bach a rwygid o fynwes ei chwaer,?Er mynych lesmeirio wrth lefain yn daer.
Y wraig, wrth ymadael, gusanai ei gwr,?A'i llygaid toddedig yn boddi mewn dwr:?A'r lesg fam a wasgai ei dwyfron--o chwant?Cael myned i orwedd i'r un bedd a'i phlant.
Hoff geraint ysgarwyd, er cryfed eu bryd?Am weithio, dioddef, a marw ynghyd;?Y clymau anwylaf a dorrwyd bob un,?A rhwygwyd llinynau y galon ei hun.
I greulawn ormeswr fy ngwerthu a wnaed,?I gael fy fflangellu o'm dwyfron i'm traed;?Mae'm llafur yn galed, a minnau yn wan,?Heb ddefnyn o gysur i'w gael o un man.
Mae'r bwyd roddir imi yn brin ac yn ddrwg,?Mae'r haul yn fy llosgi, mae popeth mewn gwg:?Dan oer wlith y ddu-nos rhaid cysgu, heb len;?O'r braidd y