Epopee to the Forgotten | Page 7

æúëò êàòî ñìèí.
È
áàùàòà ñî÷è ñêðèòèÿ ñè ñèí,
è ìàéêàòà ïóùà äåòåòî íà äðóìà
êàò áÿãà
è òèõî: "Îëåêíà ìè!" -äóìà,
è íå ñåùà òðåïåò, íè ëþáîâ, íè æàë,
çàùîòî
äóøà è ñòðàõ å çàâëàäÿë.
Íî Ìèõàèë Æåêîâ, áðúç êàòî âèõðóøêà,
ñòàâà áîëåí,áëåäåí, ãðàáâà
ñâîéòà ïóøêà
è ãðúìâà êúì äâîðà è âèêà:"Íàçàä!"
È êîñàòà ùðúêíà íà
ïî-ìàëêèé áðàò.
È òóðñêàòà ïàïëà÷ èçðåâà:"Óäðåòå!"
È áèòêà ñå
ïî÷íà ìåæäó âðàãîâåòå.
Äâîðúò âå÷ òðåïåðè â ãúðìåæà, â äèìúò.
È äâàìàòà áðàòÿ äî âõîäà
ñòîéúò
ñ ðåâîëâåðè ÷åðíè è ñ ìúæêî ðåøåíüå
äà óìðàò. Î÷è èì ñúñ
êðúâ ñà íàëåíè.
Ñúðöàòà èì ÷óêàò, ðúöå èì òðåïåðéúò
è ïðàùàò âúâ
êóïà è óæàñ, è ñìúðò.
Ïëÿâàòà å ìåêà, íî ïðîïóñê íå äàâà.
Êóðøóìèòå
óäðÿò êàò î ñêàëà çäðàâà.

Áîÿò å íåðàâåí: äâàìà ñðåùó ñòî.
Êàò ðîé
ÿñòðåáè íàä ïòè÷å ãíåçäî,
óáèéöèòå òè÷àò, ðåâàò îáèêàëÿò
ïëåâíÿòà
è ïóøêàò, è â ïðàõ ñå ïîâÿëàò
êàò êîêîøêè ìíîãî, ùî ãè ãàçè ìîð,
è
êðúâòà ñå ëåå ïî øóìíèÿ äâîð.
0. Îãúí äàéòå ñêîðî! - âèêíà Ìóñòàôàòà è ïàäíà; êóðøóìúò ïðúñíà ìó
ãëàâàòà.

0. Äà çàïàëèì! - âèêà ñìàÿíàòà ñãàí.
È â ïëåâíÿòà ñêîðî ïðîíèêíà äóìàí.
Ìèõàèë îñòàíà êîðàâ êàòî êàìúê,
íî
áðàò ìó îòñëàáíà ïðåä áëèçêèÿ ïëàìúê.
. Äà ñå âäàäåì, ðå÷å, òóê ùå èçãîðèì! Ñòðàøíî ìå îòðàâÿ ãîðåùèÿò äèì! -
Ìèõàèë áå ñòðàøåí. Çëîáíî çàòðåïåðà:
. Òè íå ñè ìè áðàò áèë! - Âäèãíà ðåâîëâåðà è ãðúìíà â òèëà ìó. Áðàòúò
ñå ïðîñòðÿ. Ìèõàèë ïîãëåäíà è ðå÷å: - Óìðÿ! - È âñðåä ãúñòèé
ïóøåê ïàê ðå÷å: - Ùå ñâàðÿ! - Ãðúìíà ñå â ÷åëîòî è ïàäíà â ïîæàðà.
È äâå äóøè áåëè â ãðîçíèÿ ïëàì
ôðúêíàõà êúì áîãà ñâîáîäíè, áåç ñðàì.
ÊÀÁËÅØÊÎÂ
Íÿêîëêî ìåñåöà êàê å ðàëîòî
ïàäíàëî îò ðúöåòå èì. Ïðåäàíîñòòà êúì îãíèùåòî,
âðúçêèòå íà ÷åëÿäòà, ïðåëåñòèòå íà òèõèÿ ñåëñêè æèâîò,
ñëàäêèòå äóìè íà ëþáîâíèöèòå: ëþáîâòà êúì
îòå÷åñòâîòî çàìåñòè âñè÷êî. Òå æèâåÿò ñàìî çà íåãî.
Áúëãàðèî, õâúðëè ñâîåòî ïðåçðåíèå íà õóëèòåëèòå,
êîèòî ðàçãëàñÿâàò, ÷å òè ìîæåø äà îòõðàíâàø ñàìî ðîáè.
Ñúðöåòî íà òèÿ ðîáè áèå ñ ñúñ ñèëàòà íà ïåòâåêîâíèòå
òè òåãëèëà!...
"Îòå÷åñòâî" - Ê.
Âåëè÷êîâ
Î, Êàáëåøêîâ áåäíè!
Òîç íàðîä ïîðîáåí
äa ìèñëè çà ñëàâà íå áåøå ñïîñîáeí;
èãîòî òåæåøå íà
íåãîâèé âðàò,
áåç äà ïðåäèçâèêà ãîðäèÿ ìó ÿä.
Òîé áåøå ñïîêîåí. Ñ
ïîçîð íà ÷åëîòî
áåçðîïîòíî, õëàäíî æèâåéøå â òåãëîòî.
ßðåìúò ìó áåøå è
ðîäñòâåí, è ìèë,
ïîíåæå ñå áåøå ñúñ íåãî ðîäèë;
îò ëþëêàòà ñ íåãî â
æèâîòà áå òðúãíàë
è íà òðóäà áåøå êàòî âîë îáðúãíàë.
Íàðîäúò áå
ìèðåí è ïî÷òè çàñìÿí,
ñðåä ðîáñòâîòî òåæêî õîäåøå ïèÿí,
çàùîòî òåãëîòî
- è òî å ïèÿíñòâî
è ïðàâè ïî-ìèëî çëîòî îêàÿíñòâî,
è ðàçóìúò ìúòè íà
ïðîñòèé íàðîä,
è äúðæè ãî â äðÿìêà, è ïðàâè ãî ñêîò.

Òîé ÿäåøå, ïèéøå,
æíåøå ïî Ïåòðîâäåí,
ñðåùàøå Âåëèêäåí, ÷àêàøå Ãåðãüîâäåí,
ïî Êîëåäà
âåñåë êîëåøå ïðàñåòî...
À ìúêèòå áÿõà ñòðàøíè ïîä íåáåòî!
Òèðàíèòå áåñíè âúðëóâàõà âå÷.


Ïîëÿòà ïèùÿõà îò òåõíèÿ ìå÷,
âñåêè äåí îò êúðâè íåâèííè çàëåòè,
âñåêè
äåí çëîäåéñòâà - õàáåðè ïðîêëåòè:
òóê îáðàí òúðãîâåö, äðóã - ðàíèëè
çëå,
òàì îðà÷à êúðâàâ â íèâàòà íàøëå -
íÿêîé áàùà áåäåí íà ñåäåì
äå÷èöà, -
äíåñ ïëàìíàëà ïëåâíÿ, óòðå âîäåíèöà!
Îáèðè è äúæäüÿ,
ãðàáåæ, ïðîèçâîë!
Ñþðìàõúò áåç ñòðÿõà, îðà÷úò áåç âîë
îñòàÿõà.
Òóð÷èí áåñíååøå, ãëàäåí,
âëàñòòà áåøå ãëóõà è ñúäúò ïðîäàäåí.
È
íèùî ïî-äðóãî. Ðîáúò áåøå ÿê,
èãîòî âëà÷èë å, ùå ãî âëà÷è ïàê.
È íèêîÿ
ñúâåñò íå òðåïâàøå ãíÿâíî
ïðîòèâ òóé æèâåíå è ìðàíå áåçñëàâíî.
È
ñëîâî ñâîáîäíî è íàäåæäíà ðå÷
äî íèêîé ñëóõ ðîáñêè íå ñòèãàøå âå÷.
Ëåâñêè áå óãàñíàë ïðåäè òðè ãîäèíè.
È íàðîäúò ñïåøå. Íåáåñàòà ñèíè
áëåùÿõà ñúñ òðåïåò íàä ðîáñêèÿ êðàé

è ïèòàõà áîãà: "Äîêîãà ùå òðàé
òàç çåìÿ â òåãëîòî è ðàáñêèòå çâúíöè

ïîçîðíî ùå äðúíêàò è íàøåòî ñëúíöå
äà ñâåòè íàä íåÿ, à äà ãëåäà ìðàê?

Äîêîãà ùå äðåìÿò, î ãîñïîäè áëàã?"
Òàêà òå ìúëâÿõà â ïðîñòðàíñòâîòî
÷óäíî.
À íàðîäúò ñïåøå, ñïåøå íåïðîáóäíî.
Êàáëåøêîâ èçáóõíà åäíà âå÷åð òóê
è ðàçêëàòè âñè÷êî êàòî òðúáåí
çâóê.
Äåëîòî ñå ïî÷íà è äóìàòà ïàäíà
íà çåìÿ èç òàéíî çà ñâîáîäà ãëàäíà.
Äóõ
åäèí ïîòàåí íàâðåä ïðîôúð÷à
è âñÿêîÿ âúçðàñò, ïîë, êëàñà, äóøà,

ðàçìúðäà, ðàçáóäè êàòî ãîðà ñïÿùà,
ùî òèõèÿò âÿòúð âíåçàïíî ðàçêëàùà.

Íÿêîé òâàð íåçíàåí ñìúêíà ñå òîãàç,
ñúðöàòà ñòåñíåíè ñåòèõà çàâ÷àñ,

÷å ñòàâàò ãîëåìè è òóïàò ïî-ñèëíî
îò íÿêàêâî ÷óâñòâî âåëèêî, óìèëíî;

è ðàáñêîòî èãî ñòàíà èçâåäíúæ
íåñíîñíî è ñòðàøíî. - Âñÿêîé ñòàíà ìúæ!

Èäåÿòà áúðæå ïîíèêíà, ïîðàñíà
è êàòî îò èçòîê çîðàòà ïðåêðàñíà

îáëàäà äóøèòå ñ íîâèÿ ñè æàð...
Âñÿêîé áåøå áîäúð: ÿê, ñëàá, ìëàä è
ñòàð,
áîãàòèé è áåäíèé ïîä ïîêðèâà ñëàìåí -
âñè÷êèòå ãîðÿõà îò ñúùèÿ
ïëàìåí
è áúðçàõà íåùî äà íàïðàâÿò òàì.
Îò òîëêîç òúðïåíüå óñåòèõà
ñðàì.
Âñè÷êî êèïåøå. Âåëèêîòî ñëîâî
íà ñúðöàòà äàäå áèåíå ïî-íîâî,


ïðåæíàòà àïàòüÿ è õëàäíîñò, è ñúí
ñåãà áÿõà òðåñêà, æèâîò è îãúí.

Óñèëèÿ, ìèñëè, æåëàíèÿ ñêðèòè,
êúì åäíà ñå òî÷êà óïúòèõà âñèòå,
è
ïðåîáðàæåíüå âíåçàïíî ñòàíà,
è áàùàòà ñìàåí ñèíà íå óçíà.
Ìëàäåæúò
çàáðàâè øóìà, âåñåëáèòå
è ôàíà äà äèðè ìåñòà ïî-çàêðèòè
çà ñðåùè
ïîòàéíè...È ïðîñòèé ÷èçìàð
âúç ñòîëà ÷åòåøå âåñòíèêà ñúñ æàð,
ñúñ
ãëàâà ïîäïðÿíà, ñ èçïóñíàòî øèëî,
è äðóã ïúò ñúðöå ìó íå áå òàêà áèëî.

È ñêðîìíèé ó÷èòåë âúâ ñâîÿ óðîê
ôàíà äà çàãàòâà çà