Encomium artis medicae | Page 4

subsistere. Si omnia propter hominem, et hominem
ipsum servat medicus, nimirum omnium nomine gratia debetur medico.
[Sidenote: Sanitatis custos medicus.]
Si non vivit, qui vivit morbis obnoxius, et vitam salubrem aut reddit aut
tuetur medicus, an non convenit hunc ceu vitae parentem agnoscere? Si
res exoptanda est immortalitas, hanc medicorum industria, quoad licet,
meditatur, quae vitam in longum prorogat. Quid enim hic notissima
referam exempla, Pythagoram, Chrysippum, Platonem, Catonem
censorium, Antonium, Castorem, cumque his innumerabiles, quorum
plerique medicinae observatione, vitam ab omni morbo liberam neque
fatiscente ingenii vigore, neque concussa memoriae soliditate, neque
fractis aut labefactatis sensibus, ultra centesimum annum prorogarunt?
An non istuc est immortalitatis, quam speramus, hic iam nunc
imaginem quandam exhibere? Christus ipse immortalitatis autor ac
vindex unicus corpus assumpsit, mortale quidem illud, sed tamen nullis
morbis obnoxium. Crucem non horruit, morbos horruit. An non
pulcherrimum fuerit, nos principem nostrum in hoc quoque pro viribus
imitari? Apostolos, quorum nemo fere non multam vixit aetatem,
caesos legimus, interfectos legimus, aegrotasse non legimus.
Quocunque pacto hoc illis contigit, certe praestat idem ars medicorum,
quod illis praestitit sua felicitas. Nec enim audiendos arbitror, qui nobis
non minus indocte, quam impudenter solent illud objicere: Virtus in
infirmitate perficitur, somniantes Paulum gravi capitis dolori fuisse
obnoxium, cum ille infirmitatem vel animi tentationem, vel quod vero
propius est, improborum hominum molestam insectationem appellet.
Atque idem ille Paulus, inter apostolicas dotes, donum curationis
recensuit.
Iam auget et illud non levi argumento medicinae gloriam, quod et
Caesarearum legum majestas, et pontificiarum autoritas sese ultro
medicorum judicio submittit, velut in quaestionibus pubertatum,
partuum ac veneficiorum. Item in quaestionibus aliquot ad
matrimonium facientibus. O nova dignitas medicinae. Agitur de capite
hominis, et judicis sententia pendet ex medici praejudicio. Summi
pontificis pietas, si quid indulget, in nonnullis non aliter indulget, nisi

medicorum accedat calculus. Atque in decretis Romanus pontifex
episcopum eum, qui delatus fuerat tamquam foedo immanique morbo
obnoxius, ex medicae rei judicio censet aut amovendum episcopatu, aut
suo loco restituendum. Divus item Augustinus ex medicorum consilio
fieri jubet, quod faciendum est, etiamsi nolit aegrotus. Idem honorem
medico debitum, hoc est artis et industriae praemium, recte eripi scribit
ab eo qui detinet, velut ab injusto possessore et quod alienum est mala
fide occupante. Quin ii quoque, qui conceptis precaminibus, daemones
impios e corporibus humanis exigunt, non raro in consilium adhibent,
velut in his morbis, qui secretis rationibus quaedam sensuum organa
spiritusque vitiant, et adeo daemoniacam speciem imitantur, ut nisi a
peritissimis medicis discerni non queant, sive sunt crassiores aliqui
daemones, ut fertur illorum varia natura, qui medicam etiam opem
sentiant, sive morbus adeo penitus intimis animi recessibus insidet, ut a
corpore videatur alienus. In cuius rei fidem, dum ex innumeris mihi
compertum exemplum refero, quaeso ut me patienter audiatis.
[Sidenote: Exemplum.]
Panaceum celeberrimi nominis medicum adolescens colui, is me teste
quendam restituit, nomine Phlyarium, patria Spoletanum, qui ex
vermibus in novum maniae genus inciderat, ita ut in morbo probe
teutonice loqueretur, quod (uti constabat) sanus nunquam potuerat.
Quis imperitus rei medicae non hunc daemoniacum vel dejerasset etiam?
At is hominem facili paratoque remedio menti reddidit. Redditus sibi,
teutonice nec loquebatur, nec intelligebat. Quod si quis hunc vere
daemoniacum fuisse contendat, ea sane res vel maxime medicorum
illustrat artem, cui compertum est et daemones impios parere,
quemadmodum in restituenda vita, ita et in exigendis spiritibus divinae
virtutis tum ministrae, tum aemulae. Neque vero deerant, qui factum
hoc magicis artibus tribuebant, quorum ego calumniam arti nostrae
gloriae laudique verto, per quam ea praestantur, quae vulgus hominum
humanis viribus praestari posse non credit.
[Sidenote: Quibus culta medicina.]
Optimo igitur jure priscis seculis, cum nondum sordidi quaestus et
spurcae voluptates vitiassent omnia, medendi ars inter omnes una

divinis ac summatibus viris, opulentissimis regibus, clarissimis
senatoribus praecipue cordi fuit, nec alia mortalium generi gratior.
Siquidem Moses ille magnus, non alia ratione quam artis medicae,
cibos suos distinxisse creditur. Orpheus, Graecorum vetustissimus, de
viribus herbarum nonnulla prodidisse legitur. Homerus ipse, citra
controversiam, unicus ingeniorum fons, plurimus est et in herbarum
commemoratione, et in laude medicorum. Is et Moly nobis depinxit,
herbarum omnium (teste Plinio) laudatissimam, efficacem adversus
veneficia, cuius inventionem Mercurio tribuit, hac Ulyssem suum
adversus Circes pocula praemuniens. Idem nepenthes indicat in
conviviis adhibendum, quod moerorem tristitiamque discutiat. Porro
Machaonem, Paeonem, Chironem, Podalirium, ut hac arte praestantes,
saepicule non sine honore commemorat, quorum arte non solum
heroibus, verum ipsis etiam diis subventum esse fingit, illud videlicet
subindicans, summis etiam principibus medicorum praesidiis opus esse,
atque horum vitam medicis in manu esse, qui in caeteros omnes jus
vitae ac necis habere videntur. Quid quod idem Poeta libro Iliados
undecimo, huius artis professionem longe pulcherrimo nobilitavit
elogio, cum ait: [Sidenote: "iatros gar anêr pollôn antaxios allôn"]
Unum medicum pluris habendum, quam caeterorum hominum
permultos. Rursum alibi medicum ita notat, ut dicat eum eruditum in
omnibus, palam testans id quod res est, hanc artem non una aut altera