Een goudzoeker op Madagascar | Page 7

francs tien centimes het gram, naar de qualiteit, tot de definitieve analyse den waren prijs heeft vastgesteld, die tot drie francs, dertig kan stijgen.
Als het gezantschap terugkeert, brengt het stukken mee van vijf francs. Sedert de onderneming nu eenige maanden werkt, heeft onze held al eenige spaarpenningen kunnen verzamelen, die hij aanwendt, om het wat beter ervan te nemen. De hut van stroo maakt plaats voor een steenen huis. Zijn kost wordt verbeterd door den aankoop in de nabijzijnde grootere plaats van levensmiddelen, die wat smakelijker zijn dan rijst. De post van Moandrivazo levert hem brood, vleesch en zelfs versche groenten. Door nieuwe onderzoekingen breidt hij het veld zijner werkzaamheid uit en plant nieuwe palen.
Maar nu reist hij niet meer te voet; zijn middelen veroorloven hem nu een draagstoel te bekostigen of filanjana, of wel een muilezel aan te schaffen, en terwijl hij van huis is, bewaakt Rasoa de woning en het kamp. Daar zij lezen en schrijven kan, houdt zij zelfs de wekelijksche uitbetalingen op Zondag en ziet toe op het wegen. Ook zij geniet van den meerderen welstand. Ze beschikt nu over een filanjana, als ze zich verplaatsen wil, en ze heeft schoenen voor zich gekocht, hoewel ze maar zelden meer te voet gaat.
Een jaar is voorbijgegaan. Het toby of kamp, dat van dag tot dag zich heeft uitgebreid, is er als een echt dorp gaan uitzien, dat rondom het huis van den Europeaan is ontstaan. Deze is inderdaad hoofd en bestuurder van de plaats. Hij int de belastingen, die hij ter hand stelt aan de competente administratieve macht; hij doet in eerste instantie uitspraak in de conflicten, die dagelijks onder de arbeiders te beslechten zijn en speelt daarbij dikwijls de verzoenende rol.
Alle Zondagen is er na het wegen feest in het kamp. Er hebben zich onder de m'piassa volamena zangers en dansers geopenbaard. Welluidende zangen wisselen af met dansen en acrobatische oefeningen. Er wordt in de liederen gesproken van Imerina, dat zoo ver is, van de vazaha's, de ramatoa's of van de eene of andere liefdesgeschiedenis.
Een of twee violen en een trom vormen het orkest, dat zang en spel begeleidt. Die kunstenaars der instrumentale muziek heeten m'pilalo, en zij vormden nog tot kort geleden een gepatenteerde klasse in Imerina. Ze worden door het volk onderhouden; hun belasting wordt betaald door het dorp, waartoe ze behooren, en eindelijk verhoogen de geschenken van allerlei aard, die ze bij feestelijke gelegenheden ontvangen, hun inkomsten.
De grootste zorg voor den leider van een ontginning in Betsiriry is, genoeg proviand te krijgen voor zijn personeel, want zoodra de m'piassa volamena zouden bespeuren, dat er niet genoeg voor hen te eten was, zouden allen het werk in den steek laten en zouden in massa naar hun geboortedorpen terugkeeren, of ze zouden gaan arbeiden in een naburige ontginning, waar er genoeg rijst te krijgen was. Nu is er in Bongo-Lava, zooals wij hebben gezien, geen enkel middelpunt van bevolking of van bebouwing.
Elken Zondag komen dan ook de Sakalaven uit Ambalika naar de kampen met manden rijst, bananen en andere levensmiddelen en houden markt onder de inboorlingen. Maar die manier van proviandeering, die enkel afhangt van den goeden wil der Sakalaven, is al te wisselvallig. Een hoofd van een goudzoekerskamp moet een magazijn hebben, waar hij rijst in genoegzame hoeveelheid opstapelt, dat hij geen gebrek heeft te vreezen. Dat deed onze held. Hij sloot overeenkomsten met de verbouwers van rijst uit de dorpen van Ambalika en verkreeg op die wijze goede voorraden, die den arbeiders vertrouwen inboezemden. Ze konden van toen af rechtstreeks van hun leider hun dagelijksch voedsel koopen. Doordat hij niet bijtijds gezorgd had voor een aanvulling van zijn voorraad, was een prospector oorzaak van den volgenden tegenspoed, die hem eenige jaren geleden trof.
Twee- of driehonderd arbeiders, die in het goud werkten, dachten op een goeden morgen, dat er geen korreltje rijst meer voor hen in de toby was. In dien tijd wisten de dorpen van Ambalika nog niets van den arbeid en hadden niets in voorraad. In opgewonden staat begaven de arbeiders zich op weg naar Befato, dat vijf lange dagmarschen ver was. De inboorling kan niet lang tegen onthouding van voedsel, want rijst stilt den honger spoedig, maar voedt niet voor langen tijd, en als hij twaalf uren zonder voedsel moet blijven, kan hij in het geheel geen inspanning meer verdragen.
Men kan zich dus wel voorstellen, hoe het met die ongelukkigen afliep. Enkelen van hen vonden ondersteuning bij een naburigen goudzoeker; anderen waren zuinig met het beetje voedsel, dat ze hadden kunnen besparen, maar een zeer groot aantal stierven van honger en vielen als vliegen dood op den weg neer. Lang nog vond men overblijfselen van geraamten aan den voet der boomen en aan den oever der rivieren.....
Zoo is onze vriend, om zoo te zeggen, koopman in rijst geworden. Hij heeft daarvoor