Dua Libro de l Lingvo Internacia | Page 5

atendo. Sendepende de l' iro de la voædono
en tiu æi lingvo estos eldonataj libroj kaj gazetoj, kaj la afero sin movos
antaýen. La voædonon mi proponis sole por tio, ke al la afero povu esti
altiritaj per unu fojo tutaj amasoj da homoj, æar mi scias, ke preni ian
laboron, eæ la plej malgrandan, ne æiu konsentos, sed helpi aferon tre
utilan, kie estas postulata nek laboro, nek mono,--ne multaj
malkonsentos, tiom pli, se troviøos memorigantoj. Mi ripetas: profunde
mi kredas, ke pli frue aý pli malfrue 10,000,000 voæoj estos kolektitaj,
kaj tiel je unu bela tago ni sciiøos, ke la lingvo internacia fariøis
tutmonda; sed se eæ la nombro de l' voæoj nenian venus al dek
milionoj,--la afero pro tio æi tute ne estos perdita.

Kelkaj provis montri al mi, ke mia projekto de l' voædono estas
matematike ne ebla; tiel ekzemple unu faris jenan kalkulon: "se ni
prenos, ke la enskribado de æiu promesanto okupos ne pli multe ol unu
minuton, kaj vi, for¼etinte æian alian laboron, vin okupos sole je tiu æi
afero, laborante sen ripozo 15 horojn æiutage,-- tian la pretigo de la
libro de l' voæoj okupos 30 jarojn, kaj por eldoni øin vi bezonos la
riæecon de Krezo!" La kalkulo þajne estas tute prava kaj povas timigi
æiun,-- tamen se la skribinto de tiu æi kalkulo bone pensus pri øi, li tre
facile ekvidus, ke tie æi estas sofismo, kaj se nur efektive estos
alsenditaj dek milionoj promesoj, la libron de l' voædono oni povos
pretigi kaj eldoni en kelkaj monatoj kaj sen iaj riæecoj de Krezo. Æar
kiu diras, ke la tuta libro devas esti propramane skribita de unu persono?
Ke æe æiu pli granda afero estas uzata divido de laboro, la skribinto
tute forgesis! Tiaj "timigaj" libroj estas eldonataj æiutage en granda
nombro, kaj tio ne sole ne estas neebla, sed neniu eæ en tio vidas ion
grandegan, mirindan. Se vi kolektos la numerojn de ia æiutaga gazeto
por unu jaro, vi ricevos libron, kiu laý grandeco kaj kosto egalas la
elirontan libron de l' voæoj, kaj laý la malfacileco de l' pretigo multe
superas mian libron, de kiu la pretigo estas laboro pure me¶anika. Tiel
æiujare en la mondo estas eldonataj miloj kaj dekmiloj da tiaj "neeblaj"
libroj, kaj tamen neniu el la redaktoroj estas mirinda¼isto. Sinjoroj la
kalkulantoj forgesis tiun simplan leøon, kiun ili povas vidi sur æiu paþo,
ke tio, kio æe unu homo postulas 30 jarojn, æe cent homoj okupos sole
4 monatojn, kaj tio, kio estas neebla por unu persono, estas ludilo por
grupo da personoj.
Al æiuj amikoj de l' lingvo internacia mi ripetas ankoraý mian peton: ne
forgesu la promesojn kaj kolektu ilin kie kaj kiom vi povas. Multaj
pensas, ke ili ne devas sendi promeson, æar "la aýtoro eæ scias, ke ili
ellernos aý jam ellernis la lingvon"! Sed la promeso estas necesa ne por
mi, sed por la statistiko. Se iu eæ skribis al mi kelkajn leterojn en la
lingvo internacia, mi ne povas lin nomi internaciisto, øis li ne sendis al
mi sian promeson. Ne diru, ke de unu aý kelkaj promesoj la grandega
nombro ne pleniøos: æiu maro estas kreita de apartaj gutoj, kaj la plej
granda nombro devas kaj povas esti ricevita el apartaj unuoj. Memoru,
ke se eæ la esperata nombro estas ne ricevota, vi nenion perdas,
sendante la promeson.

III.
La venontajn apartajn pecojn mi donas, ke la lernantoj povu ripeti
praktike la regulojn de l' gramatiko internacia kaj kompreni bone la
signifon kaj la uzon de l' sufiksoj kaj prefiksoj.
1.
Amiko venis (= unu el la amikoj venis).--La amiko venis (= la konata
amiko, aý la amiko, kiun oni atendis).--Donu al mi libron.--Donu al mi
la libron, kiun vi promesis al mi.--Tiu æi øardeno estas amata loko de
birdoj.--La fenestro estas amata loko de la birdoj (= niaj birdoj).--La
vorto "la" estas nomata "artikulo"; øi estas uzata tian, kian ni parolas
pri objektoj konataj. Anstataý "la" oni povas ankaý diri "l' ", se øi ne
estos malbonsone.--Se iu ne komprenas bone la uzon de la artikulo, li
povas tute øin ne uzi, æar øi estas oportuna sed ne necesa.
2.
Jen estas la patro.--Mi aýdas la voæon de la patro.--Mi ricevis donacon
de la patro.--Diru al la patro, ke mi estas sana.--Ni iros al la
patro.--Karolo aæetis por sia kuzino horloøeton kun tri montrantoj.--Ni
vidas per la okuloj.--Rakontu al ni la nova¼ojn, kiujn vi aýdis pri niaj
malfeliæaj fratoj.--De kiu vi øin aýdis?--Mi pensas pri la sorto de mia
fratino, kaj mi kalkulas jam la minutojn øis nia revido.--Aýgusto estas
bona, Mario estas pli bona ol Aýgusto, sed Ernestino estas la plej bona
el æiuj miaj gefratoj.--La malgrandan filinon de mia najbaro mi amas
ne malpli ol mian propran infanon; hodiaý mi aæetis por þi tre belan