Dua Libro de l Lingvo Internacia | Page 3

mian unuan verkon al la redakcioj de l' gazetoj, mi petis
ilin alsendi al mi tiun numeron de l' gazeto, en kiu estos kritiko de mia
afero; sed bedaýrinde tre malmultaj plenumis mian peton, kaj sciiøi
mem, kie, kian kaj kio estis parolata pri mia afero, estas por mi tute ne
ebla. Tial mi petas la legantojn de l' gazetoj sendi al mi la numerojn, en

kiuj ili legis ion pri l' afero, proponita de mi, kaj jam antaýe mi
esprimas al ili mian koran dankon. Mi petas øin ne por mi, sed pro l'
afero.
Fine, antaý la komenco de mia interparolo kun la amikoj de l' lingvo
internacia, mi esprimas ankoraý unu fojon mian varmegan dankon al la
publiko por la helpemo, kiun øi montris al mi; mi esperas, ke la
kunsento de l' publiko ne malvarmiøos, sed konstante kaj senæese
kreskos, kaj post tre mallonga tempo venos al celo la afero, je kiu
laboras æiuj sferoj de l' homa societo.
I.
Antaý æio mi parolos kelkajn vortojn pri tiuj kritikoj, kiujn mi øis
hodiaý aýdis aý legis, en gazetoj aý en leteroj al mi, kvankam mi devas
antaýsciigi la leganton, ke tiu æi punkto estas en miaj okuloj tre grava
kaj poste mi ankoraý parolos pri øi pli vaste. Mi ne volus fari ian
premon sur la juøo de l' publiko, kaj mi volus, ke la mondo kreu mem
sian decidon en la afero, kiun mi proponis. Sed kelkaj kritikoj estis tiel
skribitaj, ke mi ne povas tute silenti pri ili.
a) Unuj parolis pri l' aýtoro, anstataý paroli pri l' afero. Ili aý þutis
komplimentojn al la aýtoro, rigardigis, kiom da malfacila laboro
kredeble la afero min kostis, kaj, laýdante la aýtoron, ili preskaý tute
forgesis paroli pri l' utileco kaj la signifo de l' afero kaj decidigi la
publikon labori por øi; aliaj, ne trovante en mia verko la instruitan
miksa¼on kaj la instruita-teorian filozofadon, kiujn ili kutimis renkonti
en æia grava verko, timis, ke la pseýdonima aýtoro eble estas ne sufiæe
instruita aý ne sufiæe merita, kaj ili timis esprimi decidan juøon, pli
multe penante malkovri, kiu estas la pseýdonima aýtoro. Por igi la
kritikistojn tute apartigi la aferon de la aýtoro, mi publike diras mem,
ke mi ne estas multege instruita lingvisto, ke mi estas tute senmerita kaj
ne konata en la mondo. Mi scias, ke mia konfeso malvarmigos multajn
por la afero, sed mi volas, ke oni juøu ne l' aýtoron, sed la verkon. Se la
verko estas bona, prenu øin; se øi estas malbona--¼etu øin. Per kia vojo
mi venis al la kreo de mia lingvo kaj laý kiaj metodoj mi laboris,--mi
ankoraý parolos, sed en unu de la venontaj kajeroj; æar laý mi tiu æi
demando estas por la publiko sen signifo: por la mondo estas gravaj

sole la rezultatoj.
b) Aliaj ekbrilis per senfinaj filozofadoj kaj skribis instruitajn artikulojn,
tute ne pensinte kaj ne demandinte sin, æu ili parolas logike kaj
afertuþante. Anstataý provi praktike (kion fari estas tre facile), æu la
lingvo, proponita de mi, taýgas por internacia kompreniøo, æu øi
efektive al æiu donas la eblon esti komprenata de personoj
alinaciaj,--ili parolis pri la fiziologio kaj historio de l' lingvoj vivaj;
anstataý provi per ilia propra orelo, æu mia lingvo estas bonsona aý
ne,--ili teorie parolis pri leøoj de bonsoneco; anstataý analizi, æu mi
bone kreis la vortaron kaj æu oni ne povus fari øin ankoraý pli
komprenebla kaj pli praktika, ili diris, ke la vortaro devas esti farita el
radikoj Sanskritaj aý el vortoj, prenitaj mikse el æiuj lingvoj de l'
mondo. (La lingvo multe per tio æi perdus, fariøinte tute ne
komprenebla; sed kion øi gajnus, esceptinte la sennecesan instruitan
eksteron? tion æi ili tute forgesis sin demandi.)
c) Aliaj skribis kritikon pri mia afero, eæ ne leginte bone mian
malgrandan broþuron kaj eæ ne peninte kompreni la aferon. Tiel
ekzemple la unuatempajn signetojn inter la partoj de l' vortoj ili tute ne
komprenis, kaj skribante ekzemple "ensong, oprinc, in, o, nmivid, is"
(anstataý: "en sonø,o princ,in,o,n mi vid,is"), ili rigardigis iliajn
legantojn, "kiel malbonsona kaj nekomprenebla la lingvo estas"! La
projekton de l' tutmonda voædono, kiu kun la efektiva kaj senkondiæa
signifo de l' lingvo tute ne estas kunligita, kaj kiu estas proponita sole
por tio, ke la lingvo pli rapide el internacia fariøu tutmonda,--ili prenis
por la plej grava kaj fonda parto de l' afero kaj komprenigis la legantojn,
ke "æar dek milionoj adeptoj (!) nenian estos kolektitaj, tial la afero
tute ne havas estontecon"! Kelkajn fojojn mi eæ legis longajn artikulojn
pri mia afero, kie estis videble, ke la aýtoroj eæ ne vidis mian verkon.
æ) Aliaj, anstataý paroli pri la utileco aý la senutileco de mia lingvo,
donis sole sensencajn þercojn, kiuj de iliaj legantoj estis eble prenataj
por kritiko, æar multaj legantoj