De profundis | Page 4

leven weten. Robbie en naturen als hij kunnen het zich invoelen. Toen
ik overgebracht werd uit mijn gevangenis naar het Bankroetiershof
tusschen twee man van de politie, wachtte Robbie in de lange sombere
gang om voor de oogen der geheele menigte, welke een zoo lieve en
eenvoudige handelwijze in plotseling stilzwijgen deed verstommen, mij
eerbiedig te groeten terwijl ik met de handboeien aan en met gebogen
hoofd langs hem kwam. Er zijn menschen die den hemel verdiend
hebben met geringere dingen dan dit. In dezen geest en in dezen aard
van liefde knielden de heiligen neder om de voeten der armen te
wasschen of bukten zij om den wang van den melaatsche te kussen.
Nooit heb ik een enkel woord tot hem gezegd over wat hij deed. Tot op
het oogenblik weet ik niet of het hem bekend is dat ik mij zijne
handelwijze ook maar bewust was. Het is geen ding waarvoor men
iemand vormelijken dank kan brengen in vormelijke woorden. Ik heb
het weggeborgen in de schatkamer van mijn hart. Ik bewaar het daar als
een geheime schuld die ik blijde ben te bedenken dat ik nooit bij
mogelijkheid kan terugbetalen. Het wordt gebalsemd en frisch
gehouden door de myrrhe en cassia van vele tranen. Wanneer wijsheid
mij nutteloos was en wijsbegeerte dor, en de spreuken en zinsneden van
hen die mij trachtten troost te geven, als stof en asch in mijn mond,
heeft de herinnering aan die kleine, liefelijke, stilzwijgende daad van
liefde voor mij al de bronnen van medelijden doen stroomen, heeft "de
woestijn doen bloeien als een roos", en mij uit de bitterheid van
eenzame ballingschap in harmonische gemeenschap gebracht met het
groote wonde gebroken hart der wereld. Wanneer de menschen instaat
zullen zijn te verstaan niet enkel hoe schoon Robbie's handelwijze was,
maar waarom zij zooveel voor mij beteekende en voor altijd
beteekenen zal, dan misschien zullen zij begrijpen hoe en in welken
geest zij mij behooren te naderen....
* * * * *

Het eerste boek met verzen dat een jong mensch in de prille lente van
den manlijken leeftijd de wereld inzendt, moet als bloesems zijn of als
lentebloemen, als de witte meidoorn op de weide van Magdalen
College of de sleutelbloemen op de velden van Cumnor. Het behoort
niet belast te worden met den druk van een vreeselijk en
weêrzinwekkend treurspel, een vreeselijk weêrzinwekkend zedendrama.
Als ik er in toegestemd had dat mijn naam als heraut zoû dienen voor
zulk een boek, zoû dat uit een oogpunt van kunst een zware fout zijn
geweest; het zoû rondom het geheele werk een verkeerde atmosfeer
hebben aangebracht, en in moderne kunst is atmosfeer van zooveel
belang. Het moderne leven is gecompliceerd en relatief; dat zijn zijn
twee onderscheidende kenteekenen; om de eerste eigenschap weêr te
geven hebben wij atmosfeer noodig met haar verfijndheid van
kleurschakeeringen, van suggestieve werkingen, van wondere
verschieten; voor het wedergeven van de tweede eigenschap behoeven
wij achtergrond. Dat is de reden waarom beeldhouwkunst opgehouden
is een representatieve kunst te zijn, en waarom muziek dat wel is, en
waarom literatuur is en was en altijd blijven zal de opperste
representatieve kunst....
* * * * *
Om de drie maanden schrijft Robbie mij een kort overzicht van het
letterkundige nieuws. Zijne brieven zijn allerbekoorlijkst in hun
geestigheid, hun knap en bondig oordeel, hun lichten taal-aanslag: het
zijn heusche brieven, zij zijn als iemand die met u zit te praten; zij
hebben het gehalte eener Fransche "causerie intime"; en in de kiesche
vereering die hij voor mij heeft, doet hij nu eens beroep op mijn
scherpzinnigheid, dan weêr op mijn zin voor humor, een anderen keer
op mijn instmktmatig schoonheidsgevoel of op mijne ontwikkeling, en
herinnert mij met honderd kleine trekken dat ik eens voor velen een
scheidsrechter was over stijl in kunst, voor sommigen zelfs de opperste
scheidsrechter, en toont zoo dat hij naast literairen takt evenzeer den
takt der liefde bezit. Zijn brieven zijn de boodschappers geweest
tusschen mij en die schoone onwezenlijke wereld der kunst, waar ik
eenmaal koning was en zeker koning zoû gebleven zijn indien ik mij
niet had laten lokken in de gebrekkige wereld van den gemeenen
onvolgroeiden hartstocht, van lust zonder onderscheiding, begeerte
zonder grenzen en honger naar wat geen gedaante heeft. Toch, alles wel

beschouwd, had Robbie zeker kunnen begrijpen, of in elk geval
vermoeden, dat om voor de hand liggende redenen van zuiver
psychologische merkwaardigheid het belangwekkender voor mij
geweest zoû zijn te hooren omtrent ... dan te vernemen dat Alfred
Austin beproefde een bundel gedichten ter wereld te brengen, dat
George Street dramatische kritieken schreef voor de Daily Chronicle,
of dat door iemand die niet instaat is een lofrede uit te spreken zonder
stamelen, Mevrouw Meynell uitgeroepen was als de nieuwe Sibylle van
den stijl....
* * * * *
Wanneer andere ongelukkigen