De francicae linguae recta pronuntiatione | Page 2

quarum superbissimum
est iudicium, grauiter offendantur: vulgus autem imperitum totidem
linguas audire sibi meritò videatur. Alterum, quòd ita Francica lingua
scribi consueuit, vt quanuis exprimendis suis sonis singulæ sint propriè
in omnibus linguis excogitatæ literæ, tamen pronuntiatio scriptioni in
plerisq. vocibus minimè respondeat. Nam & plurimæ sunt prorsus
omittendæ, & vnius eiusdémque literæ non idem vbique sonus auditur,
cuius rei conabimur suo loco rationem & vsum ostendere. Hæ verò
difficultates aliquatenus quidem regulis quibusdam obseruatis quas
mox trademus, sed vsu potissimùm ipso superantur, qua in re tamen
maximo iudicio & delectu opus est. Etsi enim ex Francici regni
prouinciis aliæ aliis minus impurè loquuntur, nullam tamen in iis ne
vrbem quidem inueneris quæ suis quibusdam pronuntiationis næuis non
laboret, quos passim etiam deinceps annotabimus. Ac fuit quidem
tempus, sub Francisco videlicet illo Rege, quem meritò liceat bonarum
literarum parentem vocare, quum puram Francicæ linguæ
pronuntiationem ex ipsius aula petere licuit. Ab eius autem obitu sic
paulatim vnà cum moribus immutatam fuisse Francicam totam linguam
constat, vt vix ac ne vix quidem appareat vbi tandem ipsius puritas
delitescat. Illius certè quidquid hodie superest, partim pauculæ seruant
antiquum obtinentes familiæ, & homines bonis literis exculti: partim
adhuc Senatus Parisiensis subsellia sonant, quanuis eò quoque paulatim
serpat illa vitiosæ pronuntiationis contagio: vsque adeò nihil est in
rebus humanis quod non sit mutationi, ac tandem interitui, necessitate
quadam ineuitabili, obnoxium. Me verò, quomodo purè & eleganter
loquentes maiores ab ineunte iuuentute audiui & attentè obseruaui, hac
etiam in re iuuerit meam in Francos meos pietatem fuisse pro viribus
testatum. Rem igitur ipsam aggrediamur.

Regulæ quædam generales Francicæ discendæ pronuntiationis.

Primùm igitur cognito vero pronuntiandarum literarum sono, reliquæ
literæ scriptæ quidem ac minimè proferendæ, quas quiescentes voco,
accuratè sunt cognoscendæ, & à pronuntiandis dignoscendæ, Deinde
non modò verus singularum literarum tenendus est sonus, sed etiam
curandum ne qua putidè & duriter sonet, imò vt omnes molliter & quasi
negligenter efferantur: omnem pronuntiationis asperitatem vsque adeò
refugiente Francica lingua, vt exceptis *cc* vt *acces*, accessus: *m
m*, vt *somme*: *n n*, vt *Annee*, annus: *r r*, vt *Terre*, terra:
nullam geminatam consonantem pronuntiet. Postremò Italis quidem vt
Francicam linguam rectè sonent, cauenda est illa in pronuntiando
grauitas quæ in penultimarum præsertim syllabarum productione
sentitur: Germanis autem multo etiam magis fugienda est tum illa
tarditas in singulis penè dictionibus vocem sistens, & tandem in
extrema periodo quasi pondere quodam delassatam præcipitans, tum
etiam in literis nimium fortiter exprimendis asperitas summopere
vitanda. Francorum enim vt ingenia valde mobilia sunt, ita quoque
pronuntiatio celerrima est, nullo consonantium concursu confragosa
paucissimis longis syllabis retardata: eodem tenore denique volubilis:
consonantibus, si dictionem aliquam terminarint, sic cohærentibus cum
proximis vocibus à vocali incipientibus, vt integra interdum sententia
haud secus quàm si vnicum esset vocabulum efferatur. Exempli gratia,
tota hæc sententia, *Ie parleray demain à vous à bon escient à huict
heures du matin*, etsi syllabis nouendecim, tamen breuibus omnibus
constat, éstque vno ac eodem tenore quasi connexis inter se pro
celeumaticis enuntianda, in qua linguæ volubilitate vt plurimis aliis in
rebus mira quædam est inter Grecum & Francicum sermonem
similitudo. Hoc igitur imprimis est Germanis prouidendum &
attentissimè obseruandum, vt sese huic volubilitati quàm studiosissimè
assuefaciant.
Sunt autem Francis literæ viginti & vna. Nam duarum quæ à nonnullis
adiiciuntur vna quidem nempe k, nullius est vsus, vt scribi quidem
Francica lingua ab omni penè æuo consueuit: altera verò nempe *y*
quam *i* Græcum appellant per inscitiam irrepsit, quum sit duplex *ii*
vocale, vt suo loco ostendemus. Harum autem characteres, non ij
quibus Typographi vtuntur siue Romani, siue Italici, siue Gotthici quos
vocant, sed hi sunt verè Francici quos subieci cum Græcis, à quibus

manifestè sunt plerique desumpti, vt mirari nonnulli desinant repertas à
Cæsare in Heluetiorum castris tabulas Græcis literis exaratas.
Græci Verè Francici characteres. characteres.
/A a/ *A a a* /B b/ *B b b* /K k/ *C c c* /D d/ *D d d d d* /E e/ *E e e
e* /Ph ph/ *F f* *G g g* *H h h* /I i/ *I i*
/L l/ *L l l* /M m/ *M m m m* /N n/ *N n n n* /O o/ *O o* *P p* *Q
q* *R r r* /S s/ *S s* /T t/ *T t tt* *V v v u u* /X x/ *X x*
/Z z/ *Z z*.

De vocalium Francicarum pronuntiatione.
In his literis vocales Franci quinque numerant, vt Græci & Latini, de
quarum pronuntiatione sic ego quidem, nullo cuiusquam præiudicio,
existimo.
*A a a*.
Hæc vocalis sono in radice linguæ solis faucibus formato, ore hiante
clarè & sonorè à Francia effertur, quum illam Germani obscurius &
sono quodam ad quartam vocalem o accedente pronuntient, in eo etiam
interdum peccantes quòd illam intra dictiones quasdam expungant, vt
quum *Ieruslem* dicunt tribus syllabis pro *Ierusalem* quatuor
syllabarum.
*E e e e*.
Altera