De complete werken van Joost van Vondel | Page 8

't Licht, 't Gezicht der Blinden, die 't al sticht, Bekleedt met vreed' een spruit wiens TROUW MOET BLIJKEN[3], Wiens plicht opricht elks Heil, met Liefdes schicht,?Bestreed het wreed' geslacht, 's vijands praktijken:?D' Ootmoed hem voedt, in Davids stad onrustig:?Een kroon, zeer schoon, hij biedt, van God gewracht:?Doet boet, met spoed, voor deez' Ziel-Rust wellustig:?Gods Zoon, tot loon, 't Leven uit Sion bracht.
Dit Lam, Gods stam, 't welk Satans macht benam,?Zijn' bruid, de spruit, die zijn hart heeft ontstolen,?Waarnam, en kwam tot haar, der Jonsten vlam,?Om uit 't besluit der feest[4] niet meer te dolen.?Haar deel, 't Juweel, 't nieuw Paradijs verheven,?Schonk haar, 't Nieuw-Jaar, Christus d' Opperste pand;?Een eêl prieel, Gods Geest, der Eng'len leven,?Alwaar dit paar[5] des levens Boom herplant.
Het kind bemint[6] de Liefd', die 't kwaad verwint,?Elk noodt, minioot[7]: kiest mijn eenvuldig[8] wezen;?Die blind gezind, u tot 's Doods vruchten bindt,?Ontbloot[9] devoot, uw eigen wil misprezen,?En tracht, bedacht, om[10] zuiveren inwendig?Uw Hart, verward, bevlekt, van 't Aardsch gekwel;?Verwacht d' Eendracht, na dit Leven ellendig;?Gij werdt van smert vrij, door Emanu?l.
PRINSE.
Verlaat dan 't kwaad, gij Prinsen metter daad?Ontziet verdriet noch kruis om[10] zijn herboren,?Al staat vleesch-raad, en[11] poogt naar 's wer'lds onmaat, Rust niet, maar vliedt naar Bethlehem verkoren,?Beschreidt uw leid[12], zoo komt u mild te baten,?'t Kind klein, 't welk pleyn[13] u heerschen[14] moet vooral; Want scheidt Goedheid van u (door 's Deugds verlaten)?Deez' rein' Fontein uw Hart niet zuiv'ren zal.
LIEFDE VERWINNET AL.
[Voetnoot 1: Daar men in Vondels tijd nog niet gewoon was, de stomme slot-e met den volgenden klinker te laten samensmelten, was deze afkorting van 't lidwoord (thans alleen voor _den_ in zwang) noodig. Verg. ook in den volg. regel _D' ondeugd_, en later _D' ootmoed_.]
[Voetnoot 2: Thans _zich_.]
[Voetnoot 3: Naam der rederijkers-kamer, in welke Vondel dit lied dichtte.]
[Voetnoot 4: _Buiten den kring van 't feest_; dit laatste woord (naar den aard van 't lat. _festa_) oudtijds vrouwelijk, verscherpte alras, door de werking der f, de voorafgaande d, en werd daardoor allengs als onzijdig beschouwd. Evenzoo _venster_ (beter _fenster_) voor 't lat. _fenestra_.]
[Voetnoot 5: Kristus en zijn kruis.]
[Voetnoot 6: _Het beminde kind_, nam. de Liefde.]
[Voetnoot 7: _Minzaam_, _liefelijk_.]
[Voetnoot 8: _Eenvoudig_.]
[Voetnoot 9: _Verzaakt_.]
[Voetnoot 10: Thans _om te_; verg. vroeger.]
[Voetnoot 11: _niet_.]
[Voetnoot 12: Voor _leed_.]
[Voetnoot 13: _Volkomen_.]
[Voetnoot 14: Voor _beheerschen_.]
De Jacht van Cupido.
In het zoetste van den tijd,?Als Zefyrus Flora vrijdt[1],?Als Febus[2], met helder stralen,?Taurus[3] snel ging achterhalen,?Kwam Cupido, Venus' zoon,?'s Morgens tot zijn moeders troon,?Eer Titons bruid[4], met verlangen,?Vertoont haar bloeyende wangen.?Venus lag in ruste zoet,?Die door Lethes[5] werd gevoed;?Cupido, met heuscher spraken[6],?Onverziens haar deed ontwaken:?"Moeder! (riep hij) slaapt gij zacht??'k Neem oorlof, ik ga ter jacht."?Zij ontsprong[7], en goedertierig?Schoof op haar gordijntjens cierig[8]:?"Wel (sprak zij), mijn zone waard[9]!?Aanvangt[10] gij uwe dagvaart??Ik wensch, uw kracht zoo vermeere,?Dat niemand uw pijlen keere;?Keert in tijds tot mijn paleis,?Fortuin bejongstig' uw reis!"?Fluks heeft zich Cupido waardig?Tot de jacht snel gemaakt vaardig;?Niet, als Adonis, beangst[11]?Om der wilder[12] dieren vangst,?Maar om hemel en aard' tranig[13]?Zich te maken onderdanig.?Hij streelde zijn haar verguld,?Zijnen koker hij vervuld'?Met zijn pijlen, t'wreed bezuren[14],?Doch verscheiden van naturen,?Waarmeê hij, zonder geschil,?De minnaars pijnt naar zijn wil;?Hij ontsloeg[15] zijn wakkre vlerken,?Om zijn krachten te doen werken;?Eer hij toegemaakt[16] vol jonst?Was, door der Chariten[17] konst?Zag hij 's werelds lamp[18] verschijnen,?Nu hij tot de reis ging pijnen[19].?Aura[20] en Zefyrus beid'?Speurend, dat hij was bereid,?Als voorboden gingen zwieren,?Beekskens, blaadren deden beven;?Cupido haar volgde snel,?Om spelen 't gewoonlijk spel.?Beiden, menschen ende Goden,?Haast vernamen, door dees boden,?Wat kwale hen overviel,?Tot beroering van hun ziel;?Maar eer zij konden ontvluchten?Dezen schutter, 't pijnlijk zuchten,?Werden zij, in korter[21] stond,?Van zijn pijlen wreed doorwond;?Gelijk 't nachtegaaltjen jeugdig,?'t Welk, in 't kwinkeleeren vreugdig,?Onverziens zich vindt bezet?In des vooglaars listig net,?Alzoo dees vrijen, in orden[22],?Moesten Liefdes slaven worden;?Jupiter[23], uit den Olimp,?Die voormaals, met spot en schimp,?Dezen jager ging begekken,?Moest nu Liefdes keten trekken;?Apollo, en Pluto rijk[24],?Mercurius, vol praktijk[25],?'t Moest al onder zijn juk buigen:?Mars moest Venus borsten zuigen,?Niet de rechter borst vol wijn,?Maar de slinke vol venijn;?Lyaeus[26], voor zijn zoete druiven,?Moest van Liefdes spijze kluiven;?'t Kind hield d' overhand in 't perk[27]?Over menschen, Goden sterk,?Ving en schoot stadig vol kwalen,?'t Waar te lange om verhalen;?En, gelijk 't vermoeide hert,?'t Welk in strikken is verward,?En 's jagers list is beproevig[28],?Schreyet bittre tranen droevig,?Alzoo ook met tranen elk?Moest vervullen Venus' kelk;?Deze schutter, naar zijn wenschen,?Trefte[29] Goden ende menschen.?Den tijd, die (steeds onvermoeid)?Gedurig voortvaart en spoeit,?Liet Hesperus[30] zien, terwijlen?Cupido verschoot zijn pijlen;?D'avond dekte 's werelds oog,?'t Weeldrig kind van Pafos vloog,?Om zijn moeder te verzellen,?En zijn avontuur vertellen;?Als Venus haar kind vernam,?Zij hem in haar armen nam.
[Voetnoot 1: Als 't Westewindjen met de bloemen koost.]
[Voetnoot 2: De Grieksche Zonnegod.]
[Voetnoot 3: De Grieksch-Latijnsche naam van 't sterrebeeld de Stier.]
[Voetnoot 4: Aurora,'t morgenrood.]
[Voetnoot 5: de vergetelheid.]
[Voetnoot 6: _met heusche taal_.]
[Voetnoot 7: _Sprong op_.]
[Voetnoot 8: Anders _sierlijk_, _fraai_.]
[Voetnoot 9: Thans _mijn waarde zoon_.]
[Voetnoot 10: Thans _vangt aan_.]
[Voetnoot 11: _bezorgd_, _er op uit om_, _begeerig, belust_;