De complete werken van Joost van Vondel | Page 9

't laatste ware dan ook wel zoo juist geweest, en 't eerste waarschijnlijk alleen om het rijm gekozen.]
[Voetnoot 12: Naar den weggeslonken verbuigingsvorm; thans _wilde_.]
[Voetnoot 13: _in tranen_.]
[Voetnoot 14: _Tot wreede kwelling_.]
[Voetnoot 15: _Sloeg open_, _ontvouwde_.]
[Voetnoot 16: _klaargemaakt_.]
[Voetnoot 17: De drie _Graci?n_, _Bevalligheden_.]
[Voetnoot 18: _De zon_.]
[Voetnoot 19: _Voor zich op reis ging begeven_.]
[Voetnoot 20: _zacht windjen_.]
[Voetnoot 21: Thans (bij weggeslonken verbuigingsvorm) _korte_.]
[Voetnoot 22: _Naar den rij af_.]
[Voetnoot 23: De Grieksch-Latijnsche hoofdgod, die op den Olymp zetelde].
[Voetnoot 24: Uit dit bijv. naamw. zou men een verwarring van den God des rijkdoms (Plutus) met dien der onderwereld (Pluto) vermoeden.]
[Voetnoot 25: _vol sluwheid_ (als de God van handel en dieven).]
[Voetnoot 26: Bacchus.]
[Voetnoot 27: _strijdperk_.]
[Voetnoot 28: _beproeft_, _ondervindt_.]
[Voetnoot 29: Verkeerdelijk voor trof.]
[Voetnoot 30: De avondster.]
Dedicatie?AAN DE JONKVROUWEN?VAN FRIESLAND EN OVERIJSEL[1].
Als Venus goedertier[2] de liefd' ter werelt bracht,?Werd Jupiter beroerd, die terstond alle Goden?In 's Hemels hoogste zaal liet dagen door zijn boden,?Die aan dit kinds gedaant'[3] oordeelden, met voordacht, Dat hij de menschen zo? beroeren met tweedracht;?Dies zij bestemden[4] al dit dartel kind te dooden.?Venus dit haast[5] vernam, is met haar kind gevloden.?En bracht het om te voên bij u, o zoet geslacht!--?Dit kind hebdy[6] gevoed, geleerd, en bovendien?Met boog en pijlen straf gewapend en voorzien;?Het treft (naar uwen wil) ons met zijn scherpe stralen[7], Dat wij, als zwanen droef, vóór onzen ondergang,?Met een treurig geluid u bieden ons gezang;--?Jonkvrouwen! uw gezicht laat minlijk daarop dalen!
[Voetnoot 1: Onder dezen titel kwam dit klinkdicht in _Den Witten verbeterden Lusthoff_ (Amsterdam bij Dirk Pietersz, in de Witte Persse, 1607) het eerst voor, en schijnt (naar Van Lenneps opmerking) uit een handelsreis van den jongen Vondel naar beide provinci?n geboren. Later gaf hij het, onder zijne _Oude Rijmen_, met het opschrift _Aan de Jonkvrouwen van Nederland_ uit.]
[Voetnoot 2: Thans de goede Venus.]
[Voetnoot 3: Uit de gestaltenis van dit kind wijselijk opgemaakt.]
[Voetnoot 4: _Bepaalden_; verg. over dit woord de juiste opmerkingen van Mr. A. Bogaers in den _Taalgids_ IV, 1.]
[Voetnoot 5: _ras, spoedig._]
[Voetnoot 6: Saamgetrokken uit _hebt gij_ (of eig. gy.)]
[Voetnoot 7: _pijlen._]
Oorlof-Lied.[1]
(Op den toon: de rein liefde vierig.)
D'wijl Saturnus vluchtig, Die ons heeft vergaard[2],?Ons nu scheiden zuchtig[3] Doet, geheel bezwaard,?Neem ik met verlangen Oorlof aan u, mijnen lust,?G'hebt mijn hart bevangen, Ik versmacht naar pijnen-rust[4].
Doch hoewel wij scheiden, Met droefheid en pijn,?Ja, met tranig schreiden[5], Zal uw zoet aanschijn,?'t Welk mij heeft verwonnen Door Cupido's schichten fel, Mij verheugen konnen, En mijn hart verlichten wel.
Ja, mijn liefde krachtig, Die ik t'uwaarts draag,?Als Piram[6] eendrachtig, Blijft u trouwe[7] staag;?Dit zal ik doen blijken, Als die liefd' bestrijdet mij, 'k Zal geenszins bezwijken voor den dood; belijdet[8] mij.
Nooit minnaar gestadig Als ik, dijnen[9] knecht,?Mijn[10] Hero weldadigh! Die uw haren vlecht?Als Diana cierig; Mij van gelijken gerieft[11],?Groeit in liefd vierig! Troost mij laat blijken de liefd'!
Stort dijne gebeden, Als ik ben op reis,?Opdat ik met vreden Keer in dijn paleis;?Bid Neptunus jonstig, Dat hij zij behoedig mij,?En Aeool mij jonstig, Door Zefyr, voorspoedig zij.
Trouw als Penelope Mij, Ulysses, wacht!?Ik stel al mijn hope Op u, dag en nacht;?Als Océaan woedig Het gantsche schip deyen doet,?Door golven onspoedig, Zal ik aan dij peizen vroed.
Lijdzaam wilt verwachten Mijn weêrkomst verheugd,?Met wankel gedachten Maakt geen ongeneugt';?Geen Paris lichtvaardig, Ben ik, zoo gij merken moogt,?O?none waardig! mij een vreugds versterken toogt[12].
Mijn Tempe verheven, Daar ik in vermei!?Mijn vreugd en mijn leven, Wiens troost ik verbe?!?Wie kan mij aftrekken Van uw lieflijk wezen zoet,?Gij kunt mij verwekken Door uw deugd geprezen goed.
Cyrce's tooverkruiden[13] Hoef ik zoeken niet,?In 't Noorden of Zuiden, Met pijn en verdriet;?Gelijk Glaucus zwaarlijk[14] Om Scylla veel pijnen leed, Gij troost mij eenpaarlijk[15] Zijt mijn medicijnen reed!
Oorlof, mijn Princesse! Waardig om bespien,?Voor de laatste lesse[16], Tot een wederzien,?Als mijn kwaal zal blusschen Uw bijwezen vreugdig tier; Met een treurig kussen, Oorlof! gij, schoon jeugdig dier[17]!
[Voetnoot 1: _Afscheidslied._]
[Voetnoot 2: _Samenbracht._]
[Voetnoot 3: _zuchtend._]
[Voetnoot 4: Verpoozing van leed.]
[Voetnoot 5: Voor _schreyen_.]
[Voetnoot 6: _Piramus_, de bekende minnaar van Thisbe.]
[Voetnoot 7: _getrouw._]
[Voetnoot 8: _bekent het_.]
[Voetnoot 9: Thans _uwen_ of liever _uw_.]
[Voetnoot 10: Zoo zal men wel lezen moeten voor het onverstaanbare _Min_.]
[Voetnoot 11: Zoo lees ik voor _geriefd'_, dat geen zin geeft, en wellicht alleen voor 't rijm op _liefd'_ zoo gespeld werd.]
[Voetnoot 12: _toont_, _schenkt_.]
[Voetnoot 13: Zoo werd reeds door Mr. van Lennep voor _Toonderkruiden_ gelezen.]
[Voetnoot 14: moeitevol.]
[Voetnoot 15: _gelijkerwijs_.]
[Voetnoot 16: _maal_, _keer_.]
[Voetnoot 17: _meisjen_.]
Op het Twaalfjarig Bestand der Nederlanden
De Hemel, krijgens zat, erbarmt zich onzer kwalen,?Kastiljen wordt beweegd[1] den Vrede ons aan te biên;?De Staten leenen 't oor, dies wij verwonderd zien?Het Vredemakend volk[2] genaken onze palen.?Na onderling gesprek, opschorsing, en lang dralen,?Vergunt men hun 't Bestand voor jaren twee en tien:?Op hope, of metter tijd een Vrede-zon misschien?De Nederlanden mocht geduriglijk bestralen.
Nassau ontwapent zich, om ruste te verwerven,?Steekt op zijn dreigend staal, geschaard van 't veel doorkerven, En 't Bondig Land[3] geniet de vruchten van zijn zweet.
Van vreugde golven vuurs ten Hemel opwaarts varen,?Men