Dating Pilipinas | Page 7

sutla't babarahin. Bagay naman sa paghihiyas ay nangagk��kuwint��s ng tinanikalang ginto na ini��kid sa liig at ang pagkak��kawing-kaw��ng ay gaya ng sa m~ga taga Europa; nangagsusu��t sa bisig at galang-galangan ng kalombigas (pulsera) na gintong tinipi at may any��ng sarisari, na tuloy sin��saglitan n~g mahahalag��ng bat��ng kawigin at ��gata, puti't bugh��w ang m~ga pinakamah��l. An��ng iba'y gumagamit din ng garing; at sa m~ga daliri naman ay nangagsisingsing n~g ginto't iba't ibang bat��.
Sa ibang dako naman (sa katagalugan marahil) ay may kaibh��n dahil sa nangagbabaro at nan~gags��salawal ang mga lalaqui, at kung may pinar��roonan �� napasa sa simbahan (sa pagparoon lamang sa m~ga simbahan, sa akal�� ko) ay nananamit n~g isang kasuutang kulay itim na kung tawagi'y sarampuli. Ang kasuotang ito'y mahaba na abot hangang paa at ang mangas ay makipot na di umano'y isang kasuotang lubhang mahinh��n. Kung isuot ito ng mga tagalog ay buo at parang sapot, na ano pa't sa ulo pinapagd��raan at isang kasuotang karaniwan. Ang m~ga babayi naman ay nangagbabaro at nangagsasaya, at kung may pinaroroonan (sa pagpa sa simbahan din marahil) ay gumagamit n~g isang pantakip sa ulo na abot hangang paa at kulay itim ang pinakapipiling kulay, sak�� nangagtatapis; nguni't ito'y higit na inuugali sa katagaluga't kapanayan kay sa kabisayaan. Bukod dito'y nan~gaglalagay sila sa buhok n~g pusod na tangalin (postizo) na ang ipinang-aalalay ng lalaki't babae ay ipit na ginto �� pilak na may bat��ng perlas_ �� diamante sa pinakaulo, at kung hindi naglulugay n~g buh��k ang lalaki ay nagtatal�� sa noo ng pany? na kung tawagi'i purug at ang mga babae nam��n kung napasasadaan ay nan~gagsasalakot na ang tawag sa Bisaya'y sarok.
Sa lalawigan nang Sambales, ang lalaki'y nag-aahit n~g buh��k sa harap��n ng ulo at sa kaymotan ay nag-iiwan ng isang kump��l na lug��y na, an�� Rizal, ang ayos na ito n~g pagbubuhok sa Sambales at ang pananamit ng m~ga taga Bisaya, ay nahahawig sa kimono_ Hap��n, At ang mga babae sa lalawigang it�� ay nan~gagbabaro ng sarisaring kulay at nangagsasaya rin, at ang m~ga may mahal na uri ay nangagkukundiman, nangagsusutla at nan~gananamit ng iba't ibang k��yo na pinamumutihan ng ginto at n~g sari-saring gay��k na palaw��t; nan~gagkukuwintas ng tinanikalang ginto, nangagkakalombigas (pulsera) sa galang-galangan, nangaghihikaw sa tain~ga ng makapal na tiping ginto at nangagsisings��ng sa daliri ng ginto rin at sari-saring hiy��s.
Sa Katanduanes naman ay nangagsasaya ang m~ga babae ng ayon sa ugali ng m~ga taga Bisaya, nan~gagsisigamit ng mahahabang balabal, ang buh��k ay pus��d, na mainam ang pagkasuklay at sa noo'y may sint��s na nababatikan n~g ginto, na ang luwang ay dalawang dali. Sa bawa't tainga ay nakahikaw n~g tatlo, isa sa kaugalian ngayon at ang dalawa'y sa may dakong ita��s na magkasun��d: at marahil ay ang m~ga ito rin an sinasabi ni P. Chirino na nagsisipaggay��k n~g kakatwa sa bukong-bukong.
Ang mga taga Bisaya naman ay nan~gaggugupit n~g buh��k na kagaya ng sa dating kaugalian sa Espa?a at nangagpipinta sa katawan ng sari-saring any? at kulay. Ang pagkakapinta'y mainam at bagay-bagay at anang iba'y hindi lamang katawan ang pinipintahan kundi pati n~g baba't kilay. Ang paraan n~g pagpipinta, bago gaw��n ay ginuguhitan muna ng m��n~gan~gatha ng akalang ma��ayo't m��babagay sa katawan at gayon din sa pagkalalaki �� pagkababae, saka pinipintahan. Ang panguhit na ginagamit ay kawayang parang pincel na matulis ang dulo at siyang ipinangduduro hangang sa lumabas ang dugo, saca binub��dburan n~g pulb��s, �� kung dili ay usok n~g sahing na maitim, na kailan ma'y di na mangungupas. Hindi pinipintahang bigla ang boong katawan, kundi bahabahagi, at datiha'y hindi muna nagpipinta hangang hindi makapapamalas ng anomang katapan~gan. Ang mga bata'y hindi nagpipinta ng n~guni't ang m~ga babae ay nagpipinta ng Isang boong kamay at ng bahagi n~g ikalaw��. Dito sa pulo ng Luz��n ay nangagpipint�� rin ang mga taga Iloko, hindi lamang lub��s na kagaya ng sa m~ga taga Bisaya. Sa paghihiy��s ay nan~gaghihikaw ng malalaking hikaw na ginto at garing at nan~gagk��kalombigas; sa ulo'y nangakakulub��ng n~g uk��ng Wari turbante_ na may bat��kbat��k na ginto; nangagbabaro ng makipot at mahaba na walang liig, at sa harap��n isin��sar��. Hindi nan~gagsasalawal, kundi bah��g lamang na ibinibigkis sa harap��n. Ang m~ga babae'y may magagandang anyo't kilos, malilinis at, makikisig na lumakad; ang buhok ay mait��m mahaba at nakapus��d, nangakatapi sa baywang n~g kay��ng sari-saring kulay at nangakabaro ng walang liig; hindi nagsisipagsuot sa paa, n~guni't, nangaghiyas na nagsisipagkuwint��s n~g ginto, nagsisipaghikaw at nagsisipagkalombigas.
Bagay nam��n sa kalinisan, lalaki't babae at lalo na ang m~ga m��ginoo, ay totoong malinis sa kanikanyang katawa't bihis; nan~gagpapaitim na mainam ng buh��k na nagsisipaggugo at nagsisipaglan~gis n~g l��ng��ng may pabang��. Sa n~gipin ay lubhang maingat na lahat, na mula sa pagkabata ay pinapantay ng m~ga bato't iba pang mga kasangkapang pangkiskis at pinaiitim hangang sa tumanda, na tuloy sinasaglitan n~g ginto at nililinis pagkakain at pagkakagising.
Bata't matanda ay naliligo sa m~ga ilog at sa malaking bangbang na,