Bezoek aan den berg Athos | Page 5

krans van cellen en kluizen, waarmede de
berg als bezaaid is. De lage houten huizen zijn rooskleurig of wit
gepleisterd, en staan alle nevens elkander op twee rijen. In de aldus
gevormde straat ziet ge een aantal winkeltjes, door monniken gehouden,
waar rozekranzen, platen en huiselijke gereedschappen te koop zijn, die

door de kluizenaars worden vervaardigd. Aan het einde der straat
verrijst een groot huis van een zeer nederig voorkomen: daar zetelt de
raad, die het bewind voert over den berg.
Deze raad bestaat uit twintig epistaten, vertegenwoordigende de twintig
kloosters. Een voorzitter, die om de vier jaren door deze vergadering
gekozen wordt, deelt het uitvoerend gezag met de vertegenwoordigers
der vier kloosters Laura, Iveron, Vatopedi en Kiliandari. Deze vier
vertegenwoordigers voeren het bestuur over de Heiligen-berg, en doen
van hun beheer verantwoording aan de algemeene vergadering, die
bovendien ook de rechtsmacht uitoefent en over vergrijpen en
misdrijven oordeelt. Hunne besluiten moeten, om geldig te wezen,
voorzien zijn van een zegel, dat in vier stukken is verdeeld, waarvan
ieder dezer vier epistaten een stuk heeft. Verzet van een enkel lid maakt
dus het nemen van een besluit onmogelijk: en evenzoo verzet van den
president, in wiens bezit de schroef is, waarmede de vier stukken tot
een geheel worden verbonden. De turksche regeering heeft, na den val
van Konstantinopel, deze kleine monnikenrepubliek erkend, en zich tot
haar beschermer verklaard, tegen een jaarlijksche schatting van
500.000 piasters, die aan een te Kariès gevestigden aga moet worden
ter hand gesteld. De republiek onderhoudt eene wacht van 20
christelijke Albanezen, die met de handhaving der politie zijn belast.
Zooals ik reeds zeide, zijn er twintig kloosters op den berg Athos:
zeventien worden door grieksche kaloyers bewoond, een door russische
en grieksche, en twee door Serviërs en Bulgaren. Allen volgen wel den
regel van Sint-Basilius, maar worden toch niet geheel volgens dezelfde
wetten bestuurd. Vroeger stond aan het hoofd van elk klooster een
onafzetbare higoumenos; maar ten gevolge van moeielijkheden,
waarvan ik het rechte niet ben te weten kunnen komen, werd dit
veranderd, zoodat tegenwoordig nog maar tien kloosters,
cenobitenkloosters genoemd, de oude inrichting hebben behouden; de
tien andere worden vrije of liever afzonderlijke kloosters genoemd, en
worden bestuurd door een raad van epitropen, die om de vier jaren
wordt vernieuwd. De cenobitenkloosters zijn: Iveron, Kiliandari,
Dionysius, Koutloumousis, Zographos, Philotheos, Grigorios,
Xenophon, Esphigmenou, en het russische klooster Roussicon.--De tien

andere kloosters heeten: Vatopedi, Laura, Pantocrator, Xiropotamos,
Dokiarios, Karakallos; Simopotra, Stauronikitas, Agios-Paelos en
Kastamoniti. De vertegenwoordigers der kloosters Laura, Vatopedi,
Iveron en Kiliandari zijn met het gezag over al de anderen bekleed: niet
alleen omdat deze kloosters de oudste en rijkste zijn, maar omdat zij
den titel voeren van keizerlijke kloosters. Onder de byzantijnsche
keizers namelijk waren er drie soorten van kloosters: die rechtstreeks
onder den keizer stonden, die alleen aan de patriarchen onderdanig
waren, en die onder het gezag der metropolitanen en bisschoppen
stonden. De inkomsten dezer klooster-republiek bestaan uit de
opbrengst der bosschen en den handel in olijven en noten. Bovendien
bezitten de kloosters uitgestrekte eigendommen in Wallachije, op het
eiland Thasos en langs de kusten van europeesch Turkije.
Toen wij te Kariès aankwamen, waren de epistaten vergaderd voor de
verkiezing van een nieuwen president. Wij wandelden door het dorp, en
werden toen naar een groote zaal geleid, of liever naar een soort van
open galerij, langs de drie zijden met divans bezet. Op deze divans
zaten, naar turksche wijze, de leden der vergadering, gekleed in mantels
met wijde mouwen, die op de borst geopend waren en een onderkleed
van blauwe of violetkleurige zijde naar gelang van de verschillende
waardigheid der epistaten, lieten zien. Op het hooft droegen zij een
zwart vilten kalimafki, die veel overeenkomst had met de baret van een
advokaat. De president rees op en kwam naar ons toe, leunende op zijn
stok; hij noodigde ons uit, op den divan plaats te nemen, en opende de
brieven, die wij hem hadden ter hand gesteld; toen hij den brief van den
patriarch van Konstantinopel geopend had, kuste hij eerbiedig de
handteekening van zijn geestelijk opperhoofd. Een Albanees had
inmiddels een laag tafeltje of bankje neergezet, waarop gedroogde
confituren en koffie stonden; en nadat ieder van een kop koffie en de
onmisbare tsjibouk was voorzien, begon men ons te ondervragen over
ons vaderland, over Konstantinopel, en vooral over het eigenlijke doel
van onze reis naar den Athos.
Vernemende dat wij zelf de kunst beoefenden, zeide de president dat
hij ons eene woning zou aanwijzen bij den schilder Anthimes, een van
de celebriteiten van den Heiligen-berg. Anthimes was zeer levendig en

bewegelijk; hij bewoonde zijn klein huis in gezelschap van een pappas
of wereldlijk priester, Manuel genaamd:--een soort van paria, die het
eten klaarmaakte, den tuin verzorgde, het huis schoon hield, de schilder
bij zijn arbeid hielp, bij de mis assisteerde, en toch, ondanks al deze
bezigheden,