Bezoek aan den berg Athos | Page 4

op dat plein staat de Katholikon
(hoofdkerk), een basiliek met vijf koepels; in het rond loopt een galerij
met twee rijen bogen boven elkander, waarin zich de cellen bevinden.
Men bracht ons eerst naar de kerk, waar zoo straks de mis zou
aanvangen. De monniken namen hunne plaatsen in. Zij zijn gekleed in
een bruine pij, die in rechte plooien nederhangt; daarover dragen zij een
lang overkleed van lichter stof, dat om het midden wordt
saamgehouden door een zwart lederen gordel met koperen gesp. Hunne
voeten steken in laarsjes, en op het hoofd dragen zij eene hooge gele
muts. Naar de wijze der oude Nazireërs, laten zij haren en baard
ongehinderd groeien: noch schaar, noch scheermes komt ooit op hun
hoofd. Sommigen rollen hun haar tot een soort van grooten chignon te
zaam, dien zij dan onder hunne muts wegstoppen; maar anderen, niet
tevreden met hunne onmatig lange baarden, laten ook hun haar over
hunne schouders afhangen, hetgeen soms aan hun gelaat eene

zonderlinge, woeste uitdrukking geeft. Te midden der grijsaards, die
met wankelende schreden de kerk binnenstrompelden, zag ik ook een
jongen man, die met vasten stap voortging: zelden heb ik volmaakter
type van mannelijke schoonheid gezien. Zijn donkere oogen straalden
als starren bij het matte bleek van zijn door het vasten vermagerd,
onberispelijk gevormd gelaat; zijn baard, den fieren mond omkrullende,
verdeelde zich op de borst en mengde zijne blauwachtige tinten aan de
donkerder kleur van het golvende hoofdhaar. Hij was een Griek uit
Zante, en eerst sedert korten tijd op den berg aangekomen.
Nadat de monniken een psalm hadden gezongen op dien eigenaardigen,
slependen rhythmus der grieksche kerk, die meer een recitatief moet
heeten dan een eigenlijk gezang, begon de priester de mis te bedienen.
Eerst maakte hij driemaal het teeken des kruises, telkens gevolgd door
eene buiging.--De Grieken maken het teeken des kruises met de drie
saamgevoegde voorste vingers der rechterhand, ter eere der
Drieëenheid; en wel van de rechter naar de linkerzijde, omdat Christus
het eerst zijne rechterhand uitstrekte om aan het kruis gehecht te
worden. De gewone buiging vervangt de in de katholieke eeredienst
gebruikelijke kniebuiging, die de oostersche kerk alleen op Pinksteren
toelaat.--De priester trok daarop eene alba van gebrocheerde zijde aan,
en omgordde zich met een breeden gordel, waaraan een soort van
ruitvormig zakje hing, hipognation genaamd. Na het Confiteor en den
Introïtus, nam hij het heilige, gezuurde brood, en sneed het in vier
gelijke deelen, aldus:
---|--- IC | X ---|--- NI | K
hetgeen beteekent: Jezus Christus Overwinnaar. Daarop legde hij het
brood in de kelk, goot wijn en water daarin, dekte de kelk met een kruis,
en droeg het heilig misoffer op.
Het altaar in de grieksche kerken heeft niet, als bij ons, de gedaante van
een sarkophaag, maar is niets meer dan eene tafel, met een gewijd
linnen kleed, antimension, bedekt. Naar het schijnt, zien de Grieken er
iets als eene profanatie in, wanneer verschillende priesters aan
hetzelfde altaar de mis bedienen: althans het aantal altaren en
biechtstoelen in deze kloosters is bijna onbeperkt.

Na de dienst konden wij vrijelijk de kerk rondwandelen. Zij heeft de
vorm van een grieksch kruis; de wanden zijn, tot aan het gewelf, met
fresko's bedekt, die elkander in deze orde opvolgen--dezelfde ongeveer
in alle kerken van den griekschen ritus: in het midden, de Heiland, den
zegen gevende; met dit monogram: IHC. XC. O. pantochratôr. Jezus
Christus de Alregeerder;--aan de oostzijde, de Heilige Maagd (îanagia,
de Alheilige), tusschen de aartsengelen Michaël en Gabriël; lager de
profeten; in de boogvakken, de evangelisten; in de bêma, het
Avondmaal; boven het voorportaal, de Verheerlijking op den berg: en
in de armen van het kruis, de wonderen des Heeren en voorstellingen
uit het Oude Testament. Buiten de eigenlijke kerk, langs het gewelf en
de wanden van het voorportaal, ziet ge de asceten, de styliten [1], de
heilige leeraren en de heilige bisschoppen.
Na de cellen bezocht te hebben, enkel met een houten bank gemeubeld,
waarop de monniken slapen, gingen wij naar den reefter, waar de
broeders juist aan tafel zaten. Het eenvoudige maal bestond uit
gekookte macaroni. Gedurende den maaltijd las een der kaloyers een
preek voor.
Dit klooster wordt door russische en grieksche monniken bewoond. Wij
namen al spoedig afscheid, om naar Kariès te gaan, een door monniken
bewoond dorp, op vier uren afstands van het russische klooster. Eerst
loopt de weg door tuinen en olijvengaarden, die door de monniken met
zeerveel zorg worden onderhouden; het noodige water wordt, langs
uitgeholde boomstammen, die op zeer doelmatige wijze zijn
aangebracht, van de hoogere rotsen naar deze gaarden geleid. Hoogerop
ontmoet men prachtige bosschen van eike- en kastanjeboomen, die
inderdaad ten volle den roem verdienen, dien zij door geheel
Griekenland genieten.
Kariès (van Kara, hoofd) ligt in een vallei aan de oostelijke helling van
den berg, te midden van een