Apô-Apô (Zarzuela) at Kung Sinong Apô-Apô (Kasaysayan) | Page 6

hambalusin ko _lalabas si Agong kasama ang
m~ga panday._
Agong.--Tio Pedro ¿Ano napilmahan na ba ang pinapipilmahan ko sa
inyo?
Pedro.--Mayroon n~g man~gisan~gisang nakapilma.
Agong.--Tinamaan n~g bagkat na, ¿Hindi ba sinasabi ko sa
inyong sa
ayaw at sa ibig ay pilitin mo?
Bakokoy.--Napakahigpit n~g orden.
Agong.--Malapit n~g halinhan ang Presidente pag hindi akong nalagay
patay kayong lahat, pag hindi ako naguing consejal, patay kayong lahat,
pag hindi akong naguing punô ninyo, patay kayong lahat, pag hindi
akong nahalili kay Doctor ... sa masarap niyang tungkol, kayong bahala;
at ma-aari bang hindi akong malalagay pag kayong lahat ang naglagay
sa akin? kaya Bakokoy pilma na Pipilma si Bakokoy ikaw; ikaw
_papipilmahin ang lahat ikaw, ikaw n~g ikaw ang sasabihin_.
Bakokoy.--Naku linsiok Apô-Apoan n~ga pala, makago san
Quinton.
Lalabas si Totong.

Pedro.--Naito si Totong at dumaratin ito ang ayaw pumilma.
Agong.--Pumilma ka dito't akong ilagay mo
Totong.--Ang laya n~g tawo dapat mong igalang pumili n~g ibig
kanyang maibigan ang isang pilma ko'y mahalagang tunay at sa mapag
apo'y hindi gumagalang.
Agong.--¿Diyata't ikaw ang tatangui sa ako ang ibig n~g
bayan?
Totong.--¿Ito'y hindi ko masabi?
Agong.--Sukat mong tantoin ako'y siyang puno
laging ginagalang siyang apo-apo
kahima't gawin ko'y ang
paliko-liko
susuko kang pilit n~gayon ay yuyuko.
Totong.--Ang katuwiran ko'y hindi matatan~gay
tan~gain n~g agos n~g apo-apoan
yaong casiquismo'y dapat mong
ilagan
pagka't itong siyag sa iyo'y papatay.
Sa awa at tulong mabuting Gobierno
binibiguiang laya ang lahat n~g
tawo
tumupad sa matuid.....
Agong.--Sukat ka na lilo. at masusunod din bawat maibig ko.
Totong.--Masusunod mo n~ga bawat mahagap
n~guni't huag gawin sa nan~gadidila
kung ang palagay mo ang bayan
ay bulag
itan~gi ang ila't di mo malalahat.
Agong.--Ako'y siyang hari.
Totong.--Noong m~ga pipe.
Agong.--Siyang masusunod.

Totong.--N~g bulag at bin~gi,
itan~gi ang iba't di mo mabibili
marunong magtangol sa sariling puri.
Agong.--M~ga kapatid sumpain natin ito _walang kikibo kahi't isa
paliliitin ang voces ni Bakokoy_.
Bakokoy.--Ikaw ang dapat sumpain.
Agong.--M~ga kapatid mamatay ang ayaw pumilma sa aking nais
Hindi kikibo ang lahat si Bakokoy lalong paliliitin ang voces.
Bakokoy.--Ikaw ang dapat mamatay.
Agong.--¿Hindi ba ninyo ako nakikilala? _Hindi kikibo ang
lahat
nakatitig lamang si Bakokoy paliliit ang voces_.
Bakokoy.--Kilalá na kita ikaw ang apô-apô kapatid n~g
lapo-lapo.
Agong.--Tayo na Hindi kikibo ang lahat tayo na kayo.
Bakokoy.--Sumulong ka n~g mag-isa.
Agong.--Diyan na kayo kung ayaw kayo.
Bakokoy.--Adios tio Agong. Aalis si Agong padabog.
Pedro.--Umalis na parang hilong banak si Tio
Agong; ako sa inyo'y may sasabihin, tayong
lahat ay m~ga
mangagawa ni tio
Agong, kung ang isa ba sa atin ay apihin
niyan,
¿anong mabuti nating gawin?
Lahat.--Pag-isahan nating iwan.
Totong.--Pagka't panahon n~g ating ipamalas
ang kahalagahan mangagawang lahat
n~g huag apihin tanang

mahihirap
na anak n~g pawis, sadlakan n~g saklap.
Ang magtatrabaho'y palagui n~g yukô
samantalang siyang laguing
bumuboô
sunodsunuran na sa pamimintuhô
siya pang lakpakan n~g
pakasiphayô.
Kaya't panahon n~g kanyang makilala
yaong kalayaan n~g isa at isa

bawa't ipag-utos tayo'y tumalima.
sakali't lalabis, suman~gín
pagdaka.
Pedro.--Kung gayon humanda kayong lahat, mamayang á las once n~g
gabi ay walang salang di pan~gan~gahasan ni Tio Agong, ang asawa
n~g ating minamahal na si Ludovico nauukol ang ating ipagsangalang
¿conforme kayong lahat?
Lahat.--Oo.
Pedro.--Kung gayon tayo na kayo _mag-aalisan ang lahat
lalabas si
Ludovico_.
Vico.--Puso ko'y kumakaba, dibdib ko'y tumatahip, kaya't
paparoon
ako n~g matanto ang kahulugan. _Aalis mutación Sala rica nacahiga sa
cama si Soledad madilim ang escena mayroong Quingque may ilaw,
lalabas si Pedro at Bacocoy may m~ga garrote_.
Pedro.--Bakokoy dito ka _iuupo sa tabi n~g escena_, ka pag
ang
babaye ay pumayag sa bakan mo n~g alis, sakaling hindi pumayag at
pipilitin, lambanuguin mo na, at babalugbugang ko naman.
_uupo sa isang tabi dadating si Agong magdaraan sa bintana
nacasun~gaw lamang bababang marahan lalapitan ni Bakokoy tampalin
sa balicat magugulat si Agong magcucumpasan iuupo ni Agong sa
isang tabi at lalapit cay Soledad marahang marahan lalapitan naman ni
Bakokoy at babatukan si Agong magugulat matatacot pagcakitang si
Bakokoy ang bumatoc sa canya magagalit_.
Agong.--Mabuti igapos ko ito, _lalapitan si Bakokoy at
tatalian pag

catali icucubli sa loob n~g bastidor biglang baban~gon si Soledad
tahimik mahihiga ulî_.
Agong.--N~gayon hindi kana makalapit sa akin _Lalapitan si
Soledad
dahan dahan lalapitan ni Pedro at babatukan magugulat si Agong ititiric
ang mata ni Pedro babatukan sa cabilang tabi pabulong_. ¿Sinong
bumatok sa akin?
Pedro.--Pasigao. Akoy hindi makababatok sa iyo pagka't ako ay
komang.
Agong.--Huag kang sumigaw dito ka _itatabi sa tabi ng
bastidor
pagcaladcad tatan~gnan sa tain~ga lalapit na dahan dahan cay Pedro_
Pakiram-daman mo kung sino ang darating.
Pedro.--Pasigao_. Ooooo mahaba magigising si Soledad waring
magugulantang uupo sa silla malungkot._
Soledad.--Oh panaguinip kong
nag bigay bagabag
sa pananahimik
n~g pusong may