Ang mga Anak Dalita | Page 8

lin~gapin ang sariling dugo, ang bun~gang malusog n~g aming pagsuyo, n~guni't ... ?ay n~g palad! nang m��tagpu��n ko ang giliw n~g puso ay walang tinam�� kung di ang pagdusta't madlang pagsiphayo:
Ak��'y itinab��y sa kany��ng tahanan at pinagkam��t pa n~g wikang mahalay. na, uman��'y, iyong bun~gang tin��tagl��y, ay hindi kaniya, at ak��'y babaing walang karan~galan, pagka't sa bala na ay nakilaguyo't nakipagsintahan.
Kahit is��ng mund�� ang biglang bumags��k ay di nakatul��g, sa akin, ang lagp��k nang kagaya niyong salitang masakl��p sa karan~galan ko; ak��'y bumulagta't ang diwa'y tumakas; n~guni't nang magbal��k yaong pagkatao'y wala na ang suk��b.
Tinulun~gan ak�� sa gawang magtind��g n~g is��ng utus��ng may tagl��y na tubig, at saka nang ak�� ... ?sa laki n~g hapis! ay namimighati, sinabi sa aking dapat nang umal��s at doon ay walang magpapahalag�� sa pinag-uusig.
At sab��y sa gay��ng wikang walang tu��s, pitong lilimahing pawang gint��ng pul��s ang ibin��bigay at ini��ab��t sa akin ... Bathala!... ya��n ang halag��ng sa akin ay lim��s niyong walang budhing nag-ab��y sa palad na kalunoslunos.
Mat�� ko'y nagdil��m; hindi napaghaka na ang kahar��p ko ay is��ng alila, aking sinungab��n ang salaping handa't saka inihagis sa harapan niy��ng taong alibugha, na sab��y ang sabing: ak��'y di babaing walang puri't hiya.
Magmula na noon, ak�� ay naghanap. upang ipaglaban ang buhay na sal��t; ak�� ay nanahi hang��ng sa nan~gan��k at ang sint��ng bunso, na n~gay��'y tangulan sa madla kong hirap, ay nag��ng tao na at siya'y nagtan��w n~g unang liwanag.
Kaya't iyang bukong iyong linalan~git ay an��k n~g is��ng mayamang malup��t at it��ng kahar��p ay is��ng nagkam��t n~g n~galang buhagh��g, pagka't di nagawang ang puri'y iligp��t at naipaglaban sa gahasang udy��k n~g is��ng pag-ibig.
N~gay��ng tal��s mo na ang lihim n~g buhay nit��ng pinara mong tunay na magulang at n~gay��ng tal��s din ang pinanggalin~gan ni Teta mong sint��, ik��w ang magsabi, kung ang pagmamah��l na tin��tagl��y mo'y marapat �� hindi magbago n~g kulay.?
Sa gay��ng tinuran, si Pedro'y nagwika, na tut��p ang dibd��b--Dan~ga't magagawa na pagibayuhin ang sint��ng alaga, dapat pong alam��ng, dinagdag��n sana, pagka't naunawa ang iny��ng tini��s sa lal��ng n~g is��ng lalaking kuhila.
?Sino ang may sala: ang pusong naghand��g n~g is��ng matap��t at boong pag-irog �� ang nagkuhila, dumaya't umayop sa nagkatiwala? Kung sa gan��ng akin, ang dapat mahulog sa lusak n~g kutya'y ang sa kany��ng dugo'y natutong lumimot.
--Salamat, an��k ko,--ang putol ni Atang-- at di ka kagaya n~g ibang isipan; mag��ng awa, kahit, ang iyong tinuran ay nagpapahayag na sa iyong piling ay di sisilayan ang giliw kong bunso n~g is��ng pagdusta sa pinanggalin~gan.

XI.
ANG YAMAN AT ANG PURI.
Isang bagong Creso kung sa kayamanan at isang Atila sa kaugalian, isang Carlo-Magno sa nauutusan at Cingong alipin sa pin��pasukan.
Walang karan~galang di nasa kaniya, ang lah��t ay da��g, sa m~ga pamans��, walang linilin~gap na katwirang ib�� liban sa katwiran n~g kany��ng bituka.
Wikang kababayan, ay isang salita na ang kahulug��n, sa kany��, ay bula; ?kalahi, ay an��? ?an�� kung madusta may salapi lamang na sukat m��pala?
Sa loob n~g bahay na pin��pasukang gawaang tabako'y walang pakundan~gan sa m~ga mahirap na nan~gag-aar��w na kung pagmurah��n ay gay��n na lamang.
N~guni't kung sa har��p n~g namumuhunan ay piping mistula at mababang asal, sumag��t pa'y waring binibining ban��l na hindi marunong magta��s n~g tan��w.
It�� ang ginoong sa dukha ay hari datapwa'y alipin niy��ng may salapi, at siya rin nam��n ang taong mayari n~g m~ga gawaing kay Teta'y patahi.
Siya'y, nagpagawa sa ating dalaga n~guni't hindi dahil kailan~gan niya, kung hindi sapagka't ang tagl��y na gand�� niyong binibini'y kany��ng pinipita.
Yao'y is��ng silo, lal��ng at pakana upang maihayag ang tagl��y na nasa, ang nasang mahalay na palaging gawa sa m~ga dalagang kany��ng manggagawa.
Kaya't nang m��kitang si Teta'y dumating na dal�� sa kam��y ang m~ga tahiin ay agad iniwan ang m~ga kapiling na m~ga upah��ng sa kany��'y n��da��ng.
At biglang tinapos ang kanil��ng usap sa wikang gahasa na lubhang matig��s: --Kung hindi sang-ayon--aniya--sa aw��s sa upa, ay dapat na kay��'y lumayas.
At ang kakulan~g��n niny��ng inuusig ay di mangyayaring bayaran pa, kahit magsakd��l. Sulong na, at baka mag init pa ang aking ulo, kay��'y m��hagup��t.
Masabi ang gay��n, ay ag��d iniwan ang m~ga kapulong na kany��ng upah��n, at saka tinun~go ang kinalalagy��n n~g ating dalagang di lubhang nag-ant��y.
Datapwa'y hindi man nakuhang minas��d ang pagkakayari n~g pagawang dam��t, ag��d inial��k ang kany��ng pag-ibig na wari ay batang matakaw at sab��k.
Sa wikang malamb��t ay inis��is�� ang maraming yamang ihahand��g niya --Tangap��n mo lamang in��ng yar��ng sint��'y di na kailan~gan ang maghanap ka pa,
--Mah��l na ginoo--an��ng binibini-- nagk��mali ka po sa hain mong kasi, ak��'y maralita't walang yamang iwi, n~guni't di marunong magbil�� n~g puri.
Ang pag-ibig ko po'y di siyang dahil��n kung kaya n��rito sa iyong harap��n, ak��'y n��parito n~g upang m��kamt��n, ang sap��t na upa sa gawa kong tagl��y.
Ipagpatawad po kung di ko matangg��p ang inihahain na iyong pagliyag, may kapant��y ka po, ik��w ay humanap, at huwag habag��n ang gaya kong hamak.
--Oo't mangyayari ang iyong tinuran na ak��'y humanap n~g aking kapant��y