Ang Singsing nang Dalagang Marmol | Page 2

napagúusapan at lubós nápupuri dahil sa kanyáng
kabihasnán sa pakikilaban at sa kapusukan sa m~ga pakikipagsagupà;
at sa katotohanan kahit mamámatáy na lamang ay pilit pa niyáng
napaúrong ang malalakas naming m~ga kaaway.
Nang aking matantô ang labis na paglilingkód n~g bayaning itó sa ating
Bayan, ay pinagsikapan kong siyá'y alagàan, bagamán walâ akóng
pananalig na siyá'y maáari pang mabúhay.
N~guni't aywan kun sa kabagsikan n~g bisà n~g tubig sa Sibul, ang
pinunong itó na Pusò ang pan~galan, isang araw ay idinilat ang m~ga
matá at nagsalitâ n~g ganitó:
--Sino ka man pô, maawàíng kapatid na nag-áalagà sa akin, kayó'y
pinasásalamatan ko, at ipinamamanhik sa inyó na huwág mo na pông
lubhâng pagsikapang akó'y agawin sa m~ga kukó n~g kamatayan,
pagkâ't batíd kong dî akó mabubúhay dahil sa aking m~ga súgat, at
lalòng-lalò pa dahil sa kainitan n~g lupàing itó. N~guni't nápakatamis
sa akin ang mamatáy sa paglilingkód sa kapús-palad nating Bayan.
Akó na kaylán ma'y di nakababatid kun paano ang pag-iyák ay kusang
tumulò ang luhà ko't niyakap ang bayaning halos ay naghihingalô at aní
ko:
--Huwág ka pông man~gambá matapang na pinunò pagka't nagsísimulâ
na kayó sa isáng panggaling.
--¿Man~gambá ang sinabi ninyó--ang sagót ni Pusò--Di ko nakikilala
ang pan~gambá ni ang tákot n~guni, kun inyóng mababatíd giliw na
kaibigan ang lihim n~g luntáy-luntáy kong pusò, marahil kayó rin ang
tutúlong dalá n~g inyóng pagkahabág, upang madalîín ang pagkamatáy
ko.
At n~g masábi ang ganitó'y itinuro ang kanyáng singsing sa daliri at

bago nagpatuloy:
--Kaibiga't kapatid; ipinamámanhik ko sa inyóng mangyaring
pag-in~gatan ang singsing na itó pagkamatáy ko, n~g di maalís sa
aking bangkáy at málibing na kasama ko. ¡Ay katoto! Kun inyóng
málalaman ang pinanggalin~gan n~g singsíng na itó....
Hindi itinulóy n~g pinunò ang pagsasalitâ pagkâ't di napigilan ang
kanyáng luhà sa pagkáalala n~g m~ga kapaitang kanyáng linálasáp.
Inalagatâ kong siyá'y kusàng liban~gin at pasiglahin ang loób bago
nagkunwa akóng tumatawa:
--¡Ha, ha, ha! Tila ba dî kayó--aní ko--sanáy sa m~ga pakikitunggali,
palibhasà lubhâ na kayóng nalulunos dahil lamang sa isáng babai.
Aking ipinaáalala sa inyó, mahál na pinunô, na sa gitnà n~g malakíng
sakunâ n~g ating bayan ay di dapat isagunitâ ang bagay na
kasalawahang loób n~g m~ga babai kahit silá'y sakdál n~g gándá.
--Mapalad ka pò, katoto, na sa masíd ay di pa naka lalasáp n~g libong
kapaitan at m~ga lasong natatagò sa pusò n~g isáng babai.
--¡Oh, ginoó! Sa kanilá'y mayroóng masamá at may mabuti rin namán.
At ang tuntunin ko'y náuuwî sa: Madaling pag-ilag sa m~ga may tagláy
na kapintasan at manatili akó sa m~ga mairugin at dî salawahan.
--¿Anó ang sabi ninyó? Sa lagay, mayroón kayâng isáng babai man
lamang na dî balibát ang ulo at dî salawahan?
--Mayroón pô at dî ang lahát ay pawàng kirí ó manglilipad....
--¿Túnay kayà? Kun sa ganáng akin, lagì na akóng nagíng kapús-palad
sa dî pagkakatagpô n~g isáng babaing may ganáp na pagkukurò at íibig
n~g tapát sa akin.
¿Alam mo pô ba kun bakit ang singsíng na itó'y lubhâ kong
mimámahál?
--Huwág na ninyóng ipabatíd pagkâ't iyá'y isusukal lamang n~g iyó
pông kalooban.
--Mabuti n~gâ, katoto, na umagos ang aking luhà at sa gayó'y
maawasán n~g bigá't yaríng dibdib. Makiníg ka pô at isisiwalat ko sa
inyó ang lihim n~g aking pusò.
Sa kaunti kong kabatirán tungkól sa pagkasalawahan n~g m~ga babai,
lalò ang magagandáng maraming nan~gin~gibig, ay dî ko
pinaháhalagaháng gasino mulâ pa sa aking pagkabatà ang ganyáng ásal;
at ang palakad kong itó'y nagíng makabuluhán sa akin, palibhasà, kun
lumalayô ang isáng lalaki ay silá an~g nagsisilapit, at kun ang lalaki'y

nagpapakita n~g katamlayang loób at napagiin~gatang katabayin ang
pag-iisip sa m~ga dahilanin n~g pagibig, ay madalîng makatagpô;
n~gunì, kung ang lalaki'y maging mairugín ay agád kang hihiluhin n~g
m~ga babai at pahihirapang lábis n~g walà muntî mang awà.
--Gayón, palá't batíd mo pô ang lahát n~g iyán, ¿bakit kayó napasilò?
--Akin nan~gâng sinabi, katoto, na kaylán ma'y di akó umibig sa kanilá;
n~guní dalá yatà n~g aking malungkót na kapalaran, isáng araw ay
nápaparito akó sa lalawigang itó n~g KABULAKLAKÁN ó
Bulakán--sa m~ga kastilàng dî mátumpák bumigkás n~g máayos--at sa
isáng maligayang halamanan ay nakita ko si Liwayway na sa
kagandahan ay higít n~g malakí sa balitàng Helena, na dahil sa
pagkatakas sa kanyá sa Paris ay siyáng pinanggalin~gan n~g
kasíndák-sindák na patayan n~g m~ga panahón n~g kabayanihan.
Ang binibining itó'y túnay na tila isáng _Dalagang Mármol_, dî lamang
sa pagkakahawig sa larawan ni Venus na aking nákita sa Museo n~g
Louvre sa París, kundî pagkâ't tila dî nakaráramdam kun minsan.
--Sinabi ko ná sa inyó, na ang kagandahan nilá ay siyáng
nakapagbibigáy n~g kayaban~gan at kakirihán. Masisirà, sa wakás, ang
inyóng isip pag-isasaloób ang libolibo niláng pang-aaglahi.
--N~guni, ¿dî ba dayà ikararagdág pa sa halagá n~g kaniláng m~ga
kagandahang lantád, kun silá'y umibig n~g matibay at huwág parang
isáng babaing nápalungî, na