Alaska | Page 6

à Formanns-höfn (á Unalashka) er þriðja bygð merkust Ã-
Alaska og stÅ“rst, næst Páls-borg (á KadÃ-ak-ey) og Sitka.
SÃ-ðan Banda-rÃ-kin keyptu landið hefir kviknað þar verzlun
töluverð; leggja skip þar tÃ-ðum að, til að skipta vöru, fá
vatn, við og nýja ávexti og kálmeti.
à Attū er höfn, er heitir Chichagoff Harbour. Sé sögum að
trúa, þá er þar leyni-verzlun eigi all-lÃ-til (smuggling).
Safalaskinn frá SÃ-berÃ-u og ópÃ-um frá KÃ-na eru hátt
tollaðar vörur, er þær eru fluttar inn Ã- Banda-rÃ-ki frá
útlöndum, en ótollaðar eftir að þær eru komnar inn Ã-
landar-eign Banda-rÃ-kja. ÞvÃ- eru safala-skinn og ópÃ-um flutt á
laun til Chichagoff Harbour, en seldar þaðan aftr með stórum
hagnaði til ýmsra staða Ã- Banda-rÃ-kjum.
Þess er áðr getið, að þelselr veiðist Ã- Bærings-hafi. En
sakir rúmleysis hér og fyrir þvÃ-, að það þykir minna um
vert, að minsta kosti Ã- bráð, verðr hér að sleppa að lýsa
nákvæmara vestrströndinni fyrir vestan AlÃ-aska-skaga og
eyjunum Ã- Bærings-hafi. Það verðr hÅ“gt að rita langa
lýsing og nákvæma á þeim eins og hverjum öðrum parti af
Alaska, er þörfin sýnist þess að krefja.
6. Fljót og ár.
Vötn þau, er falla út Ã- Alaska-flóa, eru miklu minni, en hin,
sem Ã- Bærings-haf falla. Fjöllin taka vÃ-ðast svo að segja fast
að sjó fram að sunnan; en vatnsmegin það, er fær afrás Ã-
ánum, dregst saman langt uppi Ã- meginlandinu og ryðr sér
þaðan veg til sjávar gegn um fjöllin um þröng gljúfr og Ã-
fallháum fossum. Mikið af regnvatninu frýs á inum afarháu
fjöllum og nær fyrst til sjávar sem jökulvatn þegar þýður
eru.
Austast vil ég nefna Stikine-fljót. Það er af þvÃ- kunnugt, að
gull hefir grafið verið á bökkum þess; eigi eru þó

gullnámar þessir allrÃ-kir og liggja þeir ofarla við fljótið Ã-
Bretlands-eignum, áðr en það rennr inn Ã- Alaska.--
à 60° 17' n. br. og 145° 20' vestrlengdar frá GrÅ“nuvÃ-k liggr
mynni fljóts þess, er heitir Atna eðr Koparfljót (Copper River);
það fellr Ã- tveim kvÃ-slum Ã- sjó út og verðr eyri allmikil Ã-
milli kvÃ-slanna þrjátÃ-u mÃ-lur á lengd, en 4-5 mÃ-lur á
breidd; eyri þessi er alþakin pÃ-lviðar-skógi (willow). Ã
norðvestr-kvÃ-slinni er aðal-vatnsmeginið; þar nærri er
Innuita-þorp, og heitir AlÄganik. Fljótið fellr nokkurn veg um
slétt undirlendi áðr það fellr Ã- sæ út; á þvÃ- undirlendi
er fjöldi stöðuvatna. LÃ-tið er kunnugt um farveg fljóts þessa,
það er vÃ-st sé; er sagt það falli um gljúfr og fjöll lengra
uppi Ã- landinu og sé stórir skógar beggja vegna. Eigi vita menn
með fullri vissu, HVAR það er, sem koparnámr sá er, sem
fljótið tekr nafn af. Koparinn finst þar Ã- ávölum, vatnsleiktum
klumpum, lÃ-kt og á sér stað við Lake Supirior; en það
þykjast menn fara nærri un, að koparinn sé innan 100 mÃ-lna
(enskra) frá sjó. IndÃ-ánar selja hann, en leyna
náma-stöðvunum. 1741 fann Bæringr eðr fylgdarmenn hans
brýnistein, er koparknÃ-far höfðu vorið á hvattir. Eigi þektu
inir þarlendu menn járn fyrri, en erlendir menn tóku að verzla
við þá; en leiknir voru þeir Ã- að gjöra ónetta knÃ-fa úr
kopar.
à Vilhjálms-grunn falla engar ár að marki, en Ã- Cooks-flóa
innanverðan fellr mikil á, er heitir Knik eðr Eldvatn (Fire River).
Það fljót er skipgengt 12 mÃ-lur frá sæ upp; en úr þvÃ-
breikkar það og grynnist. Rússar kváðu hafa farið á
skinnbátum upp eftir þvÃ-, unz þeir komu að vatni þvÃ-, er
Plavējno heitir. Þaðan er vegr eigi langr til Kopar-fljóts. Tvær
ár stórar falla að austanverðu Ã- Cooks-flóa. à annari þeirra
er gull, og mun þess getið sÃ-ðar Ã- skýrslu vorri. Margar eru
minni ár og lœkir með Cooks-flóa; og er alt bókstaflega
spriklandi og á iði af laxi og silungi.
AlÃ-aska-skagÃ- er fjöllótr, einkum nyrzt; þau fjöll eru þó

eigi samföst og lækka eftir þvÃ- sem suðr eftir dregr; þau eru
framhald af Alaska-fjöllum. Frá norðvestr-hlut skagans renna
nokkrar ár út Ã- Bristol-flóa. Milli inna háu fjalla, er mynda
framhald af Alaska-fjöllum, og eins þar sem þeim sleppir, er
landið lágt og votlent. VÃ-ða eru þar stöðuvötn og mörg
allstór. Liggja sum svo lágt yfir sjávarflöt, að vatn þeirra er
salt. Úr þeim renna ár og lÅ“kir til beggja hliða Ã- haf út.
Aleutar ferðast svo á lœkjum og ám, að þeir róa léttum
skinnbát, það sem áin endist, taka svo bátinn, er vatn þrýtr,
og bera hann með sér þar til, er önnur á tekr við; þvÃ-
bátarnir eru fisléttir. Þannig getr maðr róið sumstaðar yfir
þveran AlÃ-aska-skaga, frá Kyrra Hafi yfir Ã- Bærings-haf,
nálega án þess að stÃ-ga fÅ“ti á land.--Eitt af inum stÅ“rstu
stöðuvötnum er IliÄmna. Það er enn ókannað að mestu;
ætla menn það muni fremr grunt eftir stœrð; en það vita
menn, að það er yfir 80 mÃ-lur á lengd og um 24 mÃ-lur á
breidd, og er það meira en hálft Ontario- vatn.
Ãr þær,