Yr Hwiangerddi | Page 9

oed a bawd fy nhroed,
A thipyn hyn na
nannedd.
CCXIX. Y BYSEDD.
Fini, fini, Fawd,
Brawd y Fini Fawd,
Wil Bibi,
Sion Bobwr,

Bys bach, druan gwr,
Dal 'i ben o dan y dwr.
CCXX. SI BEI.
Cysga bei, babi,
Yng nghol dadi;
Neu daw'r baglog mawr
I dy
mo'yn di'n awr.
CCXXI. GA I FENTHYG CI?
Welwch chwi fi, a welwch chwi fi?
Welwch chwi'n dda ga i fenthyg ci?
Mae ci modryb Ann
Wedi mynd i'r Llan;
Mae ci modryb Elin

Wedi mynd i'r felin;
Mae ci modryb Catrin
Allan ers meityn;
Mae
ci modryb Jane
Wedi mynd yn hen;
Mae ci modryb Sioned
Yn

methu a gweled;
Mae ci tad-cu, a chi mam-gu,
Wedi mynd allan
hefo'n ci ni;
A chi modryb Ann Ty'n y Coed
Wedi llosgi 'i droed
Mewn padell fawr o bwdin.
CCXXII. CHWALU.
Chwllio'r ty a chwalu'r to,
A thynnu efo thennyn,
O forfa Caer i furiau Cent,
Nadolig sy yn dilyn;
A dal y lladron cas a hy,
Fu'n torri ym Mhlas y Celyn.
CCXXIII. PONT LLANGOLLEN.
Mi weles ddwy lygoden,
Yn cario pont Llangollen;
Yn ol a blaen o
gylch y ddol,
Ac yn eu hol drachefen.
CCXXIV. ROBIN GOCH RHIWABON.
Robin goch o blwy Rhiwabon,
Lyncodd bar o fachau crochon;
Bu'n
edifar ganddo ganwaith,
Eisieu llyncu llai ar unwaith.
CCXXV. MEDR ELIS.
Tri pheth a fedr Elis,--
Rhwymo'r eisin sil yn gidys,
Dal y gwynt a'i
roi mewn coden,
Rhoi llyffethair ar draed malwen.
CCXXVI. BWCH Y WYDDFA.
'Roedd bwch yn nhroed y Wyddfa
Yn rhwym wrth aerwy pren,
A'r llall yn Ynys Enlli,

Yn ymryson taro pen;
Wrth swn y rhain yn taro,
Mae hyn yn chwedl chwith,
Fe syrthiodd clochdy'r Bermo,
Ac ni chodwyd mohono byth.
CCXXVII. CEFFYL JOHN BACH.
Hei gel, i'r dre; hei gel, adre,--
Ceffyl John bach mor gynted a
nhwnte.
CCXXVIII. DADL DAU.
Sion a Gwen sarrug,
Ryw nos wrth y tan,
Wrth son am eu cyfoeth,
I ymremian yr aen;
Sion fynnai ebol
I bori ar y bryn,
A Sian fynnai hwyaid
I nofio ar y llyn.
CCXXIX. YR HAFOD LOM.
Mi af oddiyma i'r Hafod Lom,
Er ei bod hi'n drom o siwrne,
Mi gaf yno ganu cainc
Ar ymyl mainc y simdde;
Ac, ond odid; dyna'r fan
Y bydda i tan y bore.
CCXXX. COED Y PLWY.
Helyg a bedw, gwern a derw,
Cyll, a mall, a bocs, ac yw;
A choed shirins {88a} a gwsberins {88b},

A chelynen werddlas wiw.
CCXXXI. HEN WRAIG SIARADUS.
Hen wraig o ymyl Rhuthyn,
Aeth i'r afon i olchi pwdin;
Tra bu'n
siarad a'i chymdogion,
Aeth y pwdin efo'r afon,
Ar ol y cwd.
CCXXXII. MOCHYN BACH.
Jim Cro crystyn,
Wan, tw, and ffor;
Mochyn bach yn eistedd
Yn ddel ar y stol.
CCXXXIII. RHYFEDD IAWN.
Aeth hen wraig i'r dre i brynnu pen tarw,
Pan ddaeth hi'n ol 'roedd y
plant wedi marw;
Aeth i'r llofft i ganu'r gloch,
Cwympodd lawr i stwnd y moch.
CCXXXIV. Y STORI.
Hen wraig bach yn y gornel,
A phib yn ei phen;
Yn smocio llaeth enwyn,--
Dyna'r stori ar ben.
CCXXXV. CARLAM.
Calap ar galap, a'r asyn ar drot,
A finne'n clunhercan yn ddigon o
sport.
CCXXXVI. CALENNIG.

Calennig i mi, calennig i'r ffon,
Calennig i fwyta, y noson hon;

Calennig i'm tad am glytio'm sgidiau,
Calennig i'm mam am drwsio'm
sanau.
CCXXXVII. CARTREF.
Dacw nhad yn naddu,
A mam a nain yn nyddu,
Y naill a'r droell
fawr, a'r llall a'r droell fach,
A nhaid yn y gornel yn canu.
CCXXXVIII. DAFAD.
Dafad ddu {91}
Finddu, fonddu,
Felen gynffonddu,
Foel, a
chudyn a chynffon ddu.
CCXXXIX. ADERYN Y BWN.
Aderyn y bwn a bama,
A aeth i rodio'r gwylia,
Ac wrth ddod adra
ar hyd y nos,
Fe syrthiodd i ffos y Wyddfa.
CCXL. TAITH.
Mali bach a finna,
Yn mynd i ffair y Bala;
Dod yn ol ar gefn y fran,
A phwys o wlan am ddima.
CCXLI. CYFOETH SHONI.
Shoni o Ben y Clogwyn
Yn berchen buwch a llo,
A gafar bach a mochyn,
A cheiliog,--go-go-go!
CCXLII. A DDOI DI?

A ddoi di, Mari anwyl,
I'r eglwys gyda mi?
Fy nghariad, a fy nghoron,
A'm calon ydwyt ti.
CCXLIII. GWLAN CWM DYLI.
Faint ydyw gwIan y defaid breision,
Hob y deri dando,
Sydd yn pori yn sir Gaernarfon?
Dyna ganu eto.
"Ni gawn goron gron eleni,"--
Tewch, taid, tewch,--
"Am oreu gwlan yn holl Eryri."
Hei ho! Hali ho!
Gwlan Cwm Dyli, dyma fo.
CCXLIV., CCXLV. BUM YN BYW.
Bum yn byw yn gynnil, gynnil,
Aeth un ddafad imi'n ddwyfil;
Bum
yn byw yn afrad, afrad,
Aeth y ddwyfil yn un ddafad.
Bum yn byw yn afrad, afrad,
Aeth y ddwyfil yn un ddafad;
Bum yn
byw yn gynnil, gynnil,
Aeth un ddafad imi'n ddwyfil.
CCXLVI. PEN Y MYNYDD DU.
Ple mae mam-gu?
"Ar ben y Mynydd Du."
Pwy sydd gyda hi?

"Oen gwyn a myharen ddu.
Fe aeth i lan dros yr Heol Gan,
Fe ddaw
i lawr dros yr Heol Fawr."
CCXLVII. GWAITH TRI.
'Roedd Sion, a Sian, a Siencyn,
Yn byw yn sir y Fflint;
Aeth Sion i hela'r cadno,

A Sian i hela'r gwynt;
A Siencyn fu
Yn cadw'r ty.
CCXLVIII. LADIS.
Ladis bach y pentre,
Yn gwisgo cap a leise;
Yfed te a siwgwr gwyn,
A chadw dim i'r llancie;
A modrwy aur ar ben pob bys,
A chwrr